Эдийн засагч Л.Наранбаатарын З.Энхболд, "Страто" компаний талаар хийсэн мэдэгдлийг няцааж "Страто" компанийн захирал А.Баттүшиг мэдээлэл хийсэн. Түүний хийсэн мэдэгдлээс голлох 10 ишлэлийг онцолж байна.

Ишлэл 1. Би бол “Таван толгой”-н хувьцаа эзэмшигч. “Таван толгой”-н хувьцаа эзэмшигч бүрийг хооронд нь хольж хутгах боломжгүй. Манай компанийг Л.Наранбаатар гэдэг хүн З.Энхболдтой байнга холбож ярьдаг нь болчимгүй хэрэг. Үнэхээр хардаж сэрдээд байдаг юм бол бүх зүйл нээлттэй байгаа. АТГ, ТЕГ, Цагдаад шалгуулна гэсэн байна. Цагдаад өг, шалга. З.Энхболд хамаагүй гэдэг нь нотлогдоод гараад ирнэ.

Ишлэл 2. ТЭЗҮ-гээ батлуулахаас өмнө үйл ажиллагаагаа эхэлсэн, үйлдвэрээ нээсэн гэж яриад байгаа. ТЭЗҮ-гээ бид 2018 оны аравдугаар сард батлуулсан. Харин үйлдвэрээ 2019 оны долоодугаар сард нээсэн. Мөн Тогтворжуулах гэрээг хууль бусаар Төрийн байгууллагаас авсан гэдэг. Түүнд чинь тодорхой шалгуур байдаг. Тэгж байж гэрчилгээ авдаг. Энэ нь ямар үүрэгтэй юм бэ гэхээр ямарваа нэг хөрөнгө оруулагч баталгаатай байх хэрэгтэй. Энд гадаад дотоод нь хамаагүй. Хэн нэгэн сэдээд татварыг дураараа нэмэхэд тооцоолол л ядахдаа есөн жил үйл ажиллагаа нь тогтвортой явагдах ёстой гэсэн зарчим байдаг. Тиймээс Үндэсний хөгжлийн газраас тогтворжуулах гэрчилгээ авсан нь үнэн. Ингэснээр дөрвөн төрлийн татварыг тогтворжуулж байгаа юм. Хөнгөлж байгаа юм биш шүү.

Ишлэл 3. Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн төмөр замыг “Страто” компани үйлдвэрийнхээ үүд рүү авчирч байна гэж ярьдаг. Зүүнбаян манайхаар 200 км хол. Хэрвээ тийм байсан бол би шууд Чойр луу бариулна шүү дээ. 2010 оны УИХ-ын 32 дугаар тогтоолд “Төрөөс төмөр замын тээврийн талаар баримтлах бодлого” гэж байгаа. Түүн дээр Даланзадгад-Тавантолгой-Зүүнбаян гэчихсэн байгаа юм. Төр ингэж өөрийнхөө бодлогыг баримталж байхад “Страто” компанийг хутгаад, дээрээс нь улс төрчдийг хутгаад манай компанийн нэр төрд халдаж байгаад гомдолтой байна.

Ишлэл 4. Маш хямдхан гэрээ хийсэн мэтээр ярьдаг. 70 биш, 63 ам.долларын гэрээ хийсэн гэж гүтгэдэг. Тавдугаар сард 72 ам.долларын гэрээ хийсэн. Тэгэхдээ тендерт оролцож байж авсан. Энэ нь Зүүн цанхийн дөрөвдүгээр давхаргын гэрээ. Үүгээрээ 150 мянган тонн нүүрс аваад угаагаад гаргасан нь үнэн. 63 ам.долларын гэрээ нь энэ байна. Энэ нь Баруун цанхийн арай чанар муутай нүүрсний гэрээ. Хятадууд нүүрс худалдаж авахдаа Зүүн Цанхийн дөрөвдүгээр давхаргын чанартай нүүрс худалдаж авдаг. Манайх угаах үйлдвэр болохоор холиод авчихъя, танай муу чанартай нүүрсийг авъя. Харьцаа нь 40:60. 60 хувь нь муу чанарын нүүрс гэхээр тэд нар хямдрал үзүүлэлгүй яахав. Хэн ч авдаггүй муу чанарын нүүрсийг авч байгаа юм чинь. Бид тэгж хольж авсан.

Ишлэл 5. “Үндэсний үйлдвэрлэгч биш ээ, 50 хувь нь Хятад компани” гээд байх юм. Монголд үйл ажиллагаа явуулаад ажил олгож байгаа Монголын ААН л бол үндэсний үйлдвэрлэгч. Ингэж ярих юм бол Монгол Улс руу ямар хөрөнгө оруулагч орж ирэх юм бэ? Нөгөө талаар нүүрсээ Хятадад зардаг гээд байгаа юм. Тэгээд өөр хаана зарах юм бэ. Зах зээл нь тэнд л байна шүү дээ.

Ишлэл 6. Яагаад хэдэн сарын турш алдагдалтай ажилласан мөртлөө үйл ажиллагаагаа явуулаад байсан бэ гэхээр би Монголд Коксны үйлдвэр барих мөрөөдөлтэй хүн учраас тэр. Хятад, англи, монгол хэл дээр манай танилцуулгууд байгаа. Хэнд ч нууц биш асуудал. “Гурван үе шаттай төслөө хэрэгжүүлнэ. Монголд хөрөнгө оруулаад Коксны үйлдвэр бий болгоно. Манай Коксны үйлдвэрийг түшиглээд Гангийн үйлдвэр бий болох боломж үүснэ” гэдгээ нээлттэй хэлж байсан.

Ишлэл 7. Би бүх эрсдлээ өөр дээрээ үүрээд энэ үйлдвэрийнхээ үйл ажиллагааг явуулсан. Гэтэл улс төрийн зарим зүйлээс болоод Коксны үйлдвэрт хөрөнгө оруулах гэж байсан хөрөнгө оруулагчид хүртэл манай улс төрийн эрсдлийг даахгүй гэдгээ мэдэгдэж бүх яриа хэлцлээ зогсоогоод байна.

Ишлэл 8. “Цүнх баригч” гэх мэтээр янз бүрээр хочлоод эхэллээ. Өмнөөс нь шоронд сууна ч гэх шиг заналхийлж байна. Юу яриад байгаа юм бэ? Манайх хувийн хэвшлийн компани шүү дээ. Би эрсдэл гаргаад бизнес хийж байгаа хүн. Намайг шалгавал шалга. Надад нуух зүйл байхгүй. Фэйсбүүк дээр байнга их хэмжээний мөнгө төлж 1000$, 1000$ ам доллараар спонсор хийж байна. Ямар их мөнгөтэй юм бэ. Түүнд чинь 1000 ам.доллар ордог. Тэгэхээр ард нь улс төр яваад байна л даа. Тэгэхээр Л.Наранбаатар өөр хүмүүсийн захиалгаар ийм мэдэгдэл хийгээд, гүтгэлгээ тоть шиг давтаад явж байна. Үүнийг нь няцаах бүх баримт энд байна.

Ишлэл 9. Энэ гэрээг мань хүн хэнээс нэхээд байгаа юм гэхээр “З.Энхболд оо, “Эрдэс Тавантолгой”-той хийсэн гэрээгээ үзүүл” гээд байх юм. Тэр хүнд энэ гэрээ байхгүй шүү дээ. Түүнийхээ оронд над дээр хүрч ирээд нэхвэл “Энэ байна. Хар” гээд үзүүлчихнэ. Нууц юм байхгүй.

Коронавирус гэх мэт хүчин зүйлээс шалтгаалж нүүрсний үнэ дэлхийн зах зээлд унаж байна. Дэлхийн эдийн засагт нефть бүтээгдэхүүн яаж унаж байгаа билээ. Нүүрс байнгын тогтсон үнэтэй байхгүй. Нэг өдөр 100 ам. доллар болно. Дараа өдөр 30 ам. доллар болно. Энэ бол эрсдлийн асуудал.

Ишлэл 10. Дуртай компаниа ямар ч баримтгүй “тэрнийх” гэж хэлэх бүрэн боломжтой болчихжээ. Уг нь компанийн эх үүсвэр хэрхэн бий болсон, мөнгөний урсгал яаж орсон, хөрөнгө оруулалт яаж хийгдсэн, дүрмийн санг хэн бүрдүүлсэн байна вэ гэдгээрээ л нотлогдох ёстой. Бүх зүйлээ шалгуулаад миний 37 хувь энд явж байгаа нь үнэн учраас би ийм бардам байна.