Эдийн засгийн сэтгүүлчдийн клуб нийгэм, эдийн засгийн цаг үеийн асуудлаар тогтмол хэлэлцүүлэг зохион байгуулдаг билээ. Энэ хүрээнд өнөөдөр 2020 оны анхны хэлэлцүүлгийг “Тэтгэврийн зээлийг тэглэх: Үр дүн ба үр дагавар” сэдвийн дор зохион байгууллаа. Хэлэлцүүлэгт Эдийн засгийн бодлого, өрсөлдөх чадварын судалгааны төвийн захирал Б.Лакшми, Эдийн засгийн ухааны доктор, профессор Б.Отгонтөгс, Уул уурхайн шинжээч, эдийн засагч Л.Наранбаатар, Монголын ахмадын холбооны ерөнхийлөгч Ц.Сүхбаатар нар оролцов.

Сэдвийн хүрээнд тэтгэврийн зээлийг тэглэх хөрөнгө болон түүнээс гарах үр дагавар, тэтгэврийн зээлгүй ахмадад дэмжлэг үзүүлэх эсэх асуудлаар талууд байр сууриа илэрхийлсэн бөгөөд Монгол Улсын хөгжил дэвшлийн төлөө залуу насаа зориулсан ахмад буурлуудаа өрийн дарамтаас салгах зорилгоор алдагдсан байсан Салхитын мөнгөний ордоо эдийн засгийн эргэлтэд оруулах замаар тэтгэврийн зээлийг нэг удаа тэглэх тухай Үндэсний Аюулгүй байдлын зөвлөлийн гишүүд санал шийдвэр гаргасан болохыг мэдэгдсэн энэхүү хуулийн төсөлд Төвбанк төсвийн шинжтэй үйл ажиллагаа явуулах ээлжит эрсдэл байгааг хэлэлцүүлгийн үеэр онцоллоо. Мөн Засгийн газар Монгол Улсын Хөгжлийн банкны тухай хуулийг зөрчих эрсдэл үүсэж болзошгүй. Тодруулбал, Хөгжлийн банкны тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн хоёр дахь хэсэгт “Баталгаа, батлан даалтыг энэ хуулийн 10.1.2- 10.1.5-д заасан шаардлагыг хангасан төсөл, хөтөлбөрт гаргаж болно” гэж заасан. Уг заалтыг Хөгжлийн банк баталгаа гаргах тохиолдолд дээрх эрсдэл үүсэхээр байгааг хэлж байв.

Эдийн засгийн бодлого, өрсөлдөх чадварын судалгааны төвийн захирал Б.Лакшми: Тэтгэврийн зээлийг тэглэхтэй холбоотой асуудлаар гарч болох хамгийн том нөлөө бол төгрөгийн ханшийн сулрал байгаа. Шийдвэр гаргачдын мэдэгдэж буйгаар Цагаан сараас өмнө энэ асуудлыг шийдвэрлэнэ гэсэн. Тэгэхээр тийм их хэмжээний мөнгө эдийн засагт орж ирэх нь ханшийг сулруулна. Хоёрдугаарт, Тэтгэврийн зээлийг ихэнхдээ үр хүүхдүүд нь авсан байдаг гэсэн судалгаа гарсан байсан. Дээрээс нь зээл тэглэхтэй холбоотой гинжин урвал явагдах магадлал өндөр байна. Өөрөөр хэлбэл, дараагийн зээлүүдийг тэглэх буюу малчдын зээл, цалингийн зээл гэх мэт зээлүүдийг тэглэх хүлээлт үүснэ. Өмнө нь сонгууль угтаж өчнөөн амлалт өгч, бэлэн мөнгө тарааж байсан. Тэглээ гээд миний ч, таны ч амьдрал өөрлөгдөөгүй. Тиймээс богино хугацааны шийдвэр амьдралыг өөрчилж чадахгүй. Харин урт хугацааны шинэчлэл хийж, тэтгэврийн реформ хийх нь зүйтэй.

Монголын ахмадын холбооны ерөнхийлөгч Ц.Сүхбаатар: Монголын ахмадуудад ашигтай, үнэн зөв асуудлыг авч хэрэгжүүлээсэй гэж хүсэж байна. Ахмадуудын дундаж тэтгэвэр 383.000, хувь тэнцүүлсэн тэтгэвэр 270.000, Бүрэн тэтгэвэр 310.000 байгаа. Нийт ахмадуудын 60% нь 310.000 төгрөгийн тэтгэвэртэй. Ийм хүрэлцээгүй тэтгэвэр авч байгаа тул зээл авсан байдаг. Зээлийн зориулалтын 0.1 хувь нь өөртөө зарцуулсан бол 20-30% нь өр төлөх гэж, үлдсэн хувь нь үр хүүхдүүддээ сургалтын төлбөр, байр, машины зээл авахад нь нэмэр болох гэж авсан байдаг.

Тэтгэврийн зээл авсан ахмадуудын 90 гаруй хувь нь 6 саяас доош, 10.000 хүн 6-15 сая хүртэл 4.000 хүн 15 саяас дээш төгрөгийн зээлтэй байна. Зээлийг төрөөс төлөх болсонтой холбоотой 233.000 ахмад баяртай байгаа ч 180.000 ахмад тэтгэврээ зээлдэг байж гэж сууна.