Япон улс ажиллах хүч дутагдаж эхэлсэн 14 салбартаа гадаад ажилтан авахаар зарласан. Ажиллах хүч татахаар сонгогдсон есөн орны тоонд орсноороо “Ур чадвартай ажилтан” хөтөлбөрийн үр өгөөжийг хүртэх боломж бидэнд жилийн өмнө бүрдсэн. Гэвч Засгийн газар хоорондын гэрээгээр зохицуулагдаж байгаа энэ ажил өнгөрсөн хугацаанд аль ч түвшинд төдийлөн ахисангүй. Асуудал хэнд эсвэл юунд байгааг Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газрын дарга Т.Бадрахбаяраас тодрууллаа.

-“Ур чадвартай ажилтан”-г Япон улсад илгээх ажлыг танай байгууллага зохион байгуулж байгаа. Ажил хэр урагштай байна вэ?

-Манай агентлаг гадаадад ажиллах хүч илгээх асуудлыг тодорхой нэг чиглэлээр хэрэгжүүлдэг. Энэ хүрээндээ Японы Засгийн газар Монголын Засгийн газар, Монгол Улсын Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам хооронд байгуулагдсан санамж бичгийн хүрээнд ур чадвартай ажилтан илгээх ажлыг хэрэгжүүлэхээр болсон. Энэ ажил 2019 оноос нэлээд эрчимжсэн. Өнгөрсөн оны сүүлээс манай агентлаг Солонгос улс руу ажиллах хүч илгээдэг зарчмаараа тус улсад ажиллах хүсэлтэй иргэдийг шалгалтанд хамруулах, эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээнд оруулах, нөгөө талын ажил олгогч болон зуучлагч талтай гэрээ байгуулах зэргээр ажиллаж байна. Өнгөрөгч хугацаанд ажил олгогч хоёр компани, хөдөлмөр зуучлалын нэг компанитай албан ёсны гэрээ хийгдсэн байна.

-Манай улсаас ямар салбар луу ажиллах хүч нийлүүлэх вэ?

-Япон улс нэн хэрэгцээтэй байгаа 14 салбартаа ажиллах хүч авна. Үүнээс манайх одоогоор асрахуйн болон нисэхийн инженерийн салбарт ажилтан илгээхээр тохирсон. Энэ хугацаанд таван удаагийн шалгалт зохион байгууллаа. Хэлний хоёр удаагийн шалгалт, дээрх хоёр чиглэлийн ур чадварын шалгалтыг тус бүр нэг удаа зохион байгуулаад байна.

-Хэдэн хүн тэнцсэн бэ? Японд ажиллах эрх нь шалгалтанд тэнцсэн тохиолдолд үүснэ биз дээ?

-300 гаруй залуучууд шалгалт өгснөөс 74 хүн тэнцсэн байна. Үүнээс нисэхийн инженерийн салбарт найман залуу тэнцээд байна. Гэрээ хийгдсэн байгаа нисэхийн инженерийн салбарт ажиллах хүч авах хүсэлтэй хоёр компани маань энэ найман залуугаас сонголт хийнэ. Японы талаас тавьсан шаардлага ёсоор хэл, тухайлан сонирхож байгаа салбарынхаа ур чадварын шалгалтыг өгч тэнцсэн байх ёстой.

-Эдгээр хүмүүст өгөх цалингийн хэмжээ хэр байх вэ?

-Санамж бичгийн хүрээнд Япон хүний ажиллах нөхцөл, тэдний авдаг цалин, Япон хүн мөрддөг хөдөлмөрийн хувиараар ажиллах гэрээ хийгдсэн. Тэгэхээр Япон хүнээс бага цалин авахгүй гэж ойлгож болно. Яагаад тодорхой тоо хэлэхгүй байна вэ гэвэл манай талаас илгээх ажилтандаа тавигдсан шаардлагуудыг хангаж өгсний дараа ажилтан ажил олгогч хоёр хөдөлмөрийн гэрээгээ өөрсдөө байгуулах юм. Ажил олгогч тал тухайн гэрээндээ ажилтныг ямар цалингаар ажиллуулах зэрэг нь бичигдсэн. Ажилтан гэрээний нөхцлийг хүлээн зөвшөөрснөөр Япон улсад ур чадвартай ажилтнаар ажиллах процесс өөрөө дуусах юм.

-Дадлагажигч ажилтнаас ялгаатай нь дундын зуучлагчгүйгээр шууд хоёр улсын Засгийн газар хоорондын гэрээгээр ажиллана. Гэвч зуучлагч байгууллагууд бид бэлтгэнэ, илгээнэ гэсэн мэдээлэл өгч байна?

-Тийм зүйл байх ёсгүй. Тэр байгууллагуудад ямар боломж байгаа вэ гэвэл Японд ажиллахаар сонирхож байгаа иргэдийн хэлний мэдлэгийг дээшлүүлэх чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж болно. Харин ”Ур чадвартай ажилтан” гэсэн энэ чиглэлээр хувийн байгууллага зуучлал хийгээд шууд илгээх боломж байхгүй. Тийм мэдээлэл тараасан бол иргэдийг төөрөгдүүлж байна гэсэн үг. Тэр байтугай шалгалт зохион байгуулах эрх нь ч манай агентлагт байхгүй шүү дээ.

-Шалгалтын төрлийг нэмэх боломж байгаа юу?

-Манайд явагдаж байгаа хоёр төрөл дээр нэмээд гурван төрлөөр шалгалтыг зохион байгуулахаар өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард төлөвлөсөн байсан. Үүнд аж үйлдвэр, техник тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэл, мэдээлэл технологийн инженер, нийтийн хоолны салбар гэсэн чиглэлүүд багтаж байна. Гэвч коронавирусын хорио цээрээс болоод хойшлогдчихоод байна. Өвчинтэй холбоотой хорионууд хэзээ дуусна тэр үед ажил үргэлжлээд явна гэж ойлгох хэрэгтэй.

-Явах хүсэлтэй залууст тохиолдож буй гол бэрхшээл юу байна вэ? Таны ярианаас шалгалтанд тэнцсэн хүний тоо арай бага юм шиг?

-Бэрхшээл хүндрэлийн хувьд бага гэж харж болно. Хялбаршуулсан нөхцлөөр Япон хүнтэй адил хэмжээнд цалинжаад ажиллах бүх боломжийг нь хоёр улсын Засгийн газраас гаргасан. Бүх улсыг хамарсан өвчлөл гарснаас шаардлага хангасан иргэдээ явуулж чадахгүй байгаа боловч бэлтгэл ажлыг дуусгах хэмжээнд хүрээд байна. Тэнцээд явахад бэлэн болсон хүний тоо бага гэж байгаа нь хувь иргэнтэй л холбоотой асуудал. Манай залуучууд боломжийн нөхцлөөр гадаадад ажиллах хүсэлтэй байдаг. Шалгалтанд орж байгаа хүмүүс хэлний шалгалтанд тэнцсэний дараа ур чадварын шалгалтыг өгч тэнцэх шаардлагатай. Гэвч залуус тэр шалгууртаа тэнцэх бэлтгэлээ хийдэггүй. Хэлээ сайжруулахад анхаардаггүй. Зөвхөн гадаад явна. Чемоданаа барьж очоод онгоцонд сууна гэсэн бодолтой байдаг.

-Баярлалаа