Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын Тавантолгойн нүүрсний ордоос Дорноговь аймгийн Сайншанд хотын Зүүнбаян өртөө хүртэлх 414.6 км төмөр замын төсөл 2019 оны дөрөвдүгээр сард эхэлсэн. Өнөөдрийн байдлаар газар шорооны ажил 98.29 хувийн гүйцэтгэлтэй, нийт 594 хоолой 93.86 хувийн гүйцэтгэлтэй байна.

Үүний талаар УБТЗ ХНН-ийн Зам засварын машинт станцын дарга, техникийн ухааны доктор Д.Батбаатараас тодрууллаа.

Монголчуудын өөрсдийн нөөц бололцоогоор барьж буй үндэсний томоохон бүтээн байгуулалт болох Таван толгой-Зүүнбаян чиглэлийн төмөр замын ажлийн явц хэдэн хувьтай байгаа вэ?

-2019 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдөр “Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн 414.6 км төмөр замын төслийн талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” Монгол Улсын Засгийн газрын 135 дугаар тогтоол гарсан. Үүний дагуу 2020 оны 4 дүгээр сарны 20-с 6 дугаар сарын 20-ны хооронд Таван толгой-Зүүнбаян чиглэлийн нийт 50км замыг угсарсан. Өвлийн гурван сарыг хасаад үндсэндээ барилга угсралтын ажил есөн сарын хугацаанд үргэлжилнэ. Өнөөдрийн байдлаар ус зайлуулах хоолойн барилга угсралтын ажил бүрэн дууссан. Гүүрийн барилга угсралтын ажил 69 хувийн гүйцэтгэлтэй явж байна. Далангийн ажил бүрэн дууссан. Зүүнбаян талаасаа 50 км далан дээр зам төмрөө угсарсан. Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн төмөр зам нь Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын Таван толгойн нүүрсний ордоос Дорноговь аймгийн Зүүнбаян чиглэлд баригдах бөгөөд төмөр замын урт нь 414.6 км үргэлжлэх бөгөөд 1 өртөө, 6 зөрлөгтэй, төмөр замын голын даац нь 25 тонн байна.

Энэ гүүр нь ямар технологиор баригдаж байгаа вэ? Төмөр зам барих стандартыг хангасан уу?

-1520мм царигтай замын стандарт гэж байгаа. Энэ стандартын дагуу барьж байгаа. Манай УБТЗ-ын зам бол яг энэ стандартын дагуу хийгддэг. Энэ ажлийг хийх явцад нилээдгүй газар ус нэвтрүүлэх хоолой, гүүр, нүхэн гарц зэргийг хийх шаардлагатай болсон. Ус нэвтрүүлэх хоолойгуудын хувьд бүгд баригдаж дууссан.

Үерийн улмаас зам урссан гээд байгаа нь шинэ төмөр зам мөн үү?

- Энэ төмөр замыг барих явцад хоёр гүүр таарч байсны нэгийг барьж дуусгаж, нөгөө гүүрийг хараахан хийгээгүй байсан учраас түр ул шороо босгож түүн дээгүүрээ замаа тавиад байсан. Энэ ул шороо нь усанд бага зэрэг угаагдсан. Ул шороо тавих, далан болгох зэрэг нь зам барих ажилд хийгддэг л эд. Гүүр бэлэн болсноор түр даланг нураадаг. Их бүтээн байгуулалтыг хийж байгаа инженер, техникийн ажилтанууд гарсан алдаа бүрийг цаг алдалгүй засаж залруулан шаргуу хөдөлмөрлөж байгааг дахин дахин хэлмээр байна. Алдаа болгон нь бидэнд сургамж, туршлага болон үлдэнэ. Гэхдээ алдаа болгон туршлага болно гээд байж болохгүй. Бид ямар ч үед урьдчилан мэдэж арга хэмжээг яаралтай авж байх хэрэгтэй.

Энэхүү том бүтээн байгуулалтад ямар ямар байгууллагаас инженер мэргэжилтэнгүүд ажиллаж байгаа вэ?

-Монголын Төмөр Зам /ТӨХК/, Төмөр замын доод бүтцийн ажлын ерөнхий гүйцэтгэгч Монгол Улсын Зэвсэгт Хүчний Жанжин Штаб, Төмөр замын дээд бүтцийн ажлын гүйцэтгэгч - Улаанбаатар Төмөр Зам, Төслийн хяналтыг гүйцэтгэгч - Тавантолгой Төмөр Зам ХХК ажиллаж байна.

Энэхүү төмөр замыг барьж байгуулснаар Тавантолгойн уурхайгаас коксжих нүүрс экспортлох, уул уурхайн ба аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний тээвэрлэлт, экспортыг нэмэгдүүлж, бүс нутгийн нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих зорилготой. Трассын дагуух 30 километрийн бүсэд ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл бүхий ашигт малтмалын 37 орд газар оршдог ба эдгээр ордууд эдийн засгийн эргэлтэд орж, уул уурхайн олборлолтоос төсвийнхөө дийлэнх хувийг бүрдүүлдэг манай орны хувьд олон давуу тал үүсэх юм. Тухайлбал, Тавантолгойн нүүрсний ордоос гадна Цагаан суврагын зэсийн орд, Хармагтайн зэс, алтны орд, Манлайн нүүрсний орд зэрэг нүүрс, зэс, алт, гөлтгөнө, цеолит, ураны томоохон ордууд байршдаг бөгөөд 6.02 тэрбум тоннын нөөцтэй гэсэн тооцоо судалгаа бий.

Сошиал орчинд тархаад байгаа мэдээллийн талаар?

Тэрийг хараад их сэтгэл санаагаар унасан. Энэ том бүтээн байгуулалтыг хийж байгаа тэр олон хүний хүч хөдөлмөрийг тэгэж болохгүй. Төмөр замын инженер хүний хувьд Тавантолгой-Гашуунсухайтын замыг барьж байгаа залуусаараа үнэхээр бахархах сэтгэл төрсөн. Тэд уулзваргүй зам тавих ажлыг түүчээлэн эхлүүлсэн, өөрсдөө бариад эхлэх юмсан гэж би их олон жил мөрөөдөж явлаа. Тэр хажууд нь хараад зогсож байсан юм шиг элдвээр хэлж байгаа хүмүүст бол Галт тэрэг аль хэдийн хөдөлсөн. Бид ажлаа эхлүүлсэн шигээ амжилттай дуусгах болно. Төмөр замын тээврийн хөгжлийг нэг шатаар ахиулж, үнэтэй хувь нэмэр оруулж байгаадаа маш их баяртай байна. Төмөр зам барих гэдэг бол маш их хариуцлагатай ажил.