ӨНГӨРСӨН ДОЛОО ХОНОГООС ХОНИНЫ ЦУЛ МАХНЫ ҮНЭ 2000 ТӨГРӨГӨӨР НЭМЭГДЖЭЭ-

Энэ хавар мах урьд хожид байгаагүйгээр өндөр үнэ хүрлээ. Үхрийн мах төвийн дэлгүүрт 16.000 төгрөг хүрч, мах магнаг болчхоод байна. Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд картын барааны үе эргэн ирсэн мэт нийслэлчүүд нөөцийн маханд дугаарлаж өнгөрөв. Сүхбаатарын талбай дээр УИХ-ын гишүүн Ө.Энхтүвшин үг хэлэх үеэрээ “Үхрийн махны үнэ өнөөдөр 1200 төгрөгт хүрчхээд байна” хэмээн гал цогтой мэдэгдэж байснаас хойш махны үнэ ингэж өссөнийг мэдэхгүй юм. Өнгөрсөн намраас эхэлсэн махны хомсдолыг Цагаан сарын дараанаас эхэлсэн мэтээр салбарын сайд нь ярьж, ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ мах нөөцөлсөн гэх хэд хэдэн компанийг Тагнуулын ерөнхий газартай хамтран барьж авав. Даана ч үр дүн харагдсангүй.

Тавдугаар сарын 14-ны өдөр ХХААХҮ-ийн сайд Ч.Улаан хэвлэлийн бага хурал зарлаж "Нийслэлийн иргэд өдөрт 100-120 тонн мах хэрэглэдэг. Үүнийг нөөцийн мах, "Хүчит шонхор" зах болон хувийн хэрэглээ буюу иргэд өөрсдөө орон нутгаас мах авах гэсэн гурван эх үүсвэрээр хангадаг. Энэ сарын 9-12-нд нэлээд олон аймагт цасан шуурга болсны улмаас "Хүчит шонхор" захын махны нийлүүлэлт хомсдож, үнэ өссөн. Түүнчлэн орон нутгийн авто замуудад мэргэжлийн хяналтын байгууллага хяналт, шалгалт хийж, гарал үүсэл нь тодорхойгүй махыг оруулаагүй. Үүнээс үүдэн зах зээлд нийлүүлдэг махны нийлүүлэлт 30-50 хувиар буурсан байна. Дулааны аргаар мах боловсруулах үйлдвэрүүд "Хүчит" шонхор захаас их хэмжээний мах худалдан авч байгаа нь хомсдол үүсгэсэн гэсэн гомдол ирүүлсний дагуу шалгалаа. Мах экспортлох аж ахуйн нэгжүүд итгэмжлэгдсэн үйлдвэрээс махаа худалдан авах ёстой. Үүнийг зөрчсөн тохиолдол илэрсэн. Энэ бүх алдаа дутагдлыг засах ажлаа цаашид эрчимжүүлэх болно. ХХААХҮЯ-наас нийслэлд нийлүүлэх махны хэрэглээг нэмэх, аж ахуйн нэгжүүд Хүчит шонхор захаас мах худалдан авахыг таслан зогсоох зэрэг арга хэмжээ авснаар, өнөөдрөөс эхлэн махны үнэ тогтворжиж байгаа” гэж мэдэгдээд ДОЛОО хонолоо. Энэ хугацаанд махны үнэ буурсангүй, хонины мах даруй 2000 төгрөгөөр нэмэгджээ.

Нийслэлийн иргэдийн хүнсний хаврын чухал хэрэглээ болох нөөцийн мах дөрөвдүгээр сарын 15-наас эхлэн худалдаанд гарсан. Энэ жил нийслэлчүүдийн хаврын хүнсэнд зориулан дөрвөн мянган тонн нөөцийн мах бэлтгэжээ. Үнийн хувьд үхрийн ястай махыг 7200 төг, хонины ястай махыг 6000, ямааны ястай махыг 5500 төгрөгөөр нийслэлийн зургаан дүүргийн 50 гаруй хүнсний дэлгүүрээр худалдаалж байгаа юм. Нөөцийн махны үнэ зах зээл дэх жижиглэнгийн үнээс 14–31 хувиар хямд байгаа аж. Тухайлбал, үхрийн ястай махыг зах зээлээс 2442 төгрөгөөр, хонины ястай махыг 2734 төгрөгөөр, ямааны ястай махыг 900 төгрөгөөр доогуур үнээр борлуулсан нь махны үнийг тогтворжуулсангүй. Учир нь энэ жил урьд жилүүдийнхээс хоёр дахин бага мах нөөцөлсөн ийнхүү үнэ өсөхөд голлох үүрэг гүйцэтгээд байна.

Энэ сарын 20-ны өдрийн ханшаар үхрийн мах 13000-14500, хонь 10000-12000, адуу 10500, ямаа, 9000-11500, тэмээ 9000 төгрөгийн ханштайгаар иргэдийн гар дээр хүрч байна.

2017 ОНЫ ТАВДУГААР САРЫН 24-НЫ ӨДРИЙН МАХНЫ ДУНДАЖ ХАНШ

2018 ОНЫ ТАВДУГААР САРЫН 23-НЫ ӨДРИЙН МАХНЫ ДУНДАЖ ХАНШ

2019 ОНЫ ТАВДУГААР САРЫН 15-НЫ ӨДРИЙН МАХНЫ ДУНДАЖ ХАНШ

-ЦАГААН БУДААНЫ ҮНЭ 1000-1500 ТӨГРӨГӨӨР НЭМЭГДЖЭЭ-

Махны ханш өссөнөөс хойш иргэд гурил, будаа, ногоо түлхүү худалдаж авдаг болжээ. Гэвч өнгөрсөн долоо хоногт "ТЭСО" корпораци өөрсдийн савлаж зардаг "Сакура", "Слава", "Сараана" гэх цагаан будааныхаа үнийг 1000-1500 төгрөгөөр нэмжээ. Бусад будаа импортлогчид ч гэсэн энэ долоо хоногоос будааныхаа үнийг нэмж эхэлжээ. Учир нь монголын зах зээл дээр худалдаалагдаж буй цагаан будааны үнийг "ТЭСО" корпораци тогтоодог гэдгийг "Баянзүрх" захын наймаачид хэлж байв. Мөн тэдний хэлж байгаагаар цагаан будааны худалдан авалтад телевизийн реклам сурталчилгаа ихээхэн нөлөөлдөг байна. Жишээлбэл, "Сакура", "Слава" цагаан будааг Б.Сарантуяа, Б.Болд гэсэн алдартай хүмүүс сурталчилдаг учраас иргэдийн дунд чанартай гэх ойлголт бий болсон байдаг аж. Гэтэл дээрх цагаан будаануудтай нэг сортын будаа таван кг нь 16 мянган төгрөгөөр худалдаалагдаж байхад 20 мянган төгрөгөөр хар ууттай "Сакура" будааг худалдаж авдаг байна.

"Баянзүрх" захын наймаачдын хэлж байгаагаар монголын зах зээлд сайн чанарын, шинэ ургацын цагаан будаа үргэлж хомстолтой байдаг бөгөөд хаанаас хэн оруулж ирсэн нь мэдэгдэхгүй чанар муутай цагаан будаа элбэг байгааг онцолж байв.

ГЭРЭЛ ЗУРГИЙГ Г.БАЗАРРАГЧАА