-Шилдэг судлаач, шилдэг залуу судлаачийг 12 нэр дэвшигчээс тодруулжээ-

ШУА-иас эрдэмтэн судлаачдаа дэмжин урамшуулах зорилгоор “Шилдэг судлаач” болон “Шилдэг залуу судлаач” шагналыг энэ жилээс олгож байхаар болжээ. Энэхүү шагналд тухай жилдээ эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлаараа амжилт үзүүлсэн хүмүүсээс шалгаруулах юм байна. Энэ жилийн хувьд “Шилдэг судлаач” болон “Шилдэг залуу судлаач”-ийн шагналд зургаан хүрээлэнгийн 12 судлаач нэр дэвшжээ. Эдгээр судлаачдаас ШУА-ийн Физик технологийн хүрээлэнгийн төслийн удирдагч, доктор Г.Сэвжидсүрэн шилдэг судлаачаар, Хими, хими технологийн хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний ажилтан, доктор Ц.Золзаяа шилдэг залуу судлаачаар тус тус тодорлоо.

Шилдэг судлаач доктор Г.Сэвжидсүрэн олон улсын сэтгүүлд 15 өгүүлэл хэвлүүлжээ

Г. Сэвжидсүрэн 1980-1990 онд Нийслэлийн арван жилийн 36дугаар дунд сургуулийг, 1990-1994 онд МУИС-ийн Байгалийн ухааны факультетийг химич, химийн багш мэргэжлээр, 1997 онд МУИС-ийн БУФ-д “Ширмэн бүтээгдэхүүний физик, химийн судалгаа” сэдвээр химийн ухааны магистрын зэрэг, 2011 онд МУИС-ийн Хими, физикийн хамтарсан эрдмийн зөвлөлд “Протон солилцооны мембрант түлшний элементийн процессийн судалгаа” сэдвээр докторын зэрэг хамгаалсан, ШУА-ийн Физик технологийн хүрээлэнгийн Материал судлалын салбарын эрхлэгч, тус хүрээлэнд 25 дахь жилдээ ажиллаж байгаа шилдэг эрдэмтэн юм.

Доктор Г. Сэвжидсүрэн 2014-2016 онд ФТХ-гийн эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга, захирлын үүргийг түр орлон гүйцэтгэх хугацаандаа эрдэм судлалын ажлыг шинэ шатанд гаргаж, судалгааны тэргүүлэх чиглэл тогтоон, онолын болон хавсарга судалгааны зохистой харьцааг хангах ажлуудад хамт олноо манлайлан удирдан ажилласан байна. Тэрээр сүүлийн дөрвөн жилийн хугацаанд физикийн ухаанаар хоёр магистр, физик, химийн ухаанаар хоёр докторант оюутны судалгааны ажлыг удирдаж, гадаад дотоодын мэргэжлийн сэтгүүлд эрдэм шинжилгээний 20 гаруй өгүүлэл хэвлүүлжээ.

БСШУ-ы сайдын нэрэмжит докторын дараах грант, БСШУЯ-ны Цөм технологийн төслийн уралдаанд шалгарч, төсөл хэрэгжүүлсэн бөгөөд Литийн ионы батарейн хоёр лаборатори шинээр байгуулан, ашигтай загварын гэрчилгээ авчээ. Мөн “Шинжлэх ухаан технологи инноваци-2018” үзэсгэлэнгийн “Шилдэг бүтээлийн шагнал”-ын эзнээр тодорч, ерөнхий боловсролын сургуулийн Физик 1, 2 номын редактораар ажиллаж, хэрэглээнд нэвтрүүлсэн байна. Сүүлийн таван жилд 30 гаруй эрдэм шинжилгээний өгүүлэл хэвлүүлснээс олон улсын IF сэтгүүлд 15 хэвлэгдэж, түүний судалгааны бүтээлээс ишилсэн тоо 34-д хүрчээ.

Шилдэг залуу судлаач, доктор Ц.Золзаяа хаягдал үнсээр бүтээгдэхүүн хийжээ

Ц.Золзаяа 2007 онд ШУТИС-ийг Химич, химийн технологич мэргэжлээр, 2011 онд “Вольфрамитын баяжмалаас механохимийн идэвхжүүлэлтээр вольфрамын оксид гаргах авах судалгаа” сэдвээр техникийн ухааны магистр, 2019 онд “Монгол орны дулааны цахилгаан станцын үнс ашиглан геополимер төстэй барилгын материал гарган авах судалгаа” сэдвээр техникийн ухааны докторын зэрэг хамгаалжээ. ШУА-ийн Хими, хими технологийн хүрээлэнд 11 дэх жилдээ ажиллаж байгаа аж. Докторын судалгааны ажил нь цахилгаан станцын хаягдал үнсээр цемент ороогүй барьцалдуулагч материал буюу геополимер төст бетон, хөнгөн бетоныг гарган авч тэдгээрийн шинж чанарыг тодорхойлсон.

Уг судалгааны ажлын үр дүнд шахалтын бат бэх нь 30 МПа-аас өндөр бетон мөн 9мПа-аас өндөр, нягт нь 1.4-1.6 г/см3 бүхий хөнгөн бетоныг гарган авсан байна. Эдгээр материалуудыг гарган авахад цемент хэрэглээгүйн зэрэгцээ хаягдал түүхий эдийг ашигласан зэрэг маш олон давуу талтай ажлууд болсон байна. Тухайлбал, хаягдал үнсийг ашигласнаар байгаль орчны бохирдлыг бууруулахад ач холбогдолтой бөгөөд тэр дундаа хөрсний бохирдлыг их хэмжээгээр багасгаж байна. Хаягдал үнс хадгалах агуулахыг барих зардал хэмнэж байгаа нь эдийн засгийн өндөр үр ашигтай байгаа төдийгүй бүтээгдэхүүнийг маш бага температурт боловсруулж гаргаж авах шинэ технологи ашиглаж байгаа нь уламжлалт аргатай харьцуулахад цахилгааны зардал маш бага байгаа юм байна. Шилдэг залуу судлаач маань ажиллах байх хугацаандаа номын бүлэг нэг, шилдэг патент хоёр, стандарт хоёр, эрдэм шинжилгээний өгүүлэл 17-г бичиж үүнээс гадаадад найм нь хэвлэгдсэн бол эрдэм шинжилгээний илтгэл 19-ийг тавьснаас найм нь гадаад хэлээр тавигджээ. Технологийн заавар хоёрыг гаргажээ.