-Алт худалдан авалт 24 хувиар буурчээ-

Монголбанк энэ оны эхний арваннэгдүгээр сард 14.4 тонн үнэт металл худалдан авсан байна. Энэ нь өмнөх оны мөн үед 18.9 тонн үнэт металл худалдан авснаас 4.5 тонноор бага буюу 24 хувиар буурсан үзүүлэлт юм.

Арваннэгдүгээр сард 1.5 тонн үнэт металл худалдан авсан бөгөөд үүнээс Дархан-Уул аймаг дахь Монголбанкны хэлтэс 11.3 кг үнэт металл, Баянхонгор аймаг дахь Монголбанкны салбар 19.4 кг үнэт металлыг худалдаж авсан нь өмнөх оны мөн үед 1.2 тонн үнэт металл худалдан авч байснаас 0.3 тонноор өсчээ.

Монгол Улс өнгөрсөн аравдугаар сард ФАТФ-ын Саарал жагсаалтад орсонтой холбоотойгоор зах зээлд эрэлт үүсэж, ам.долларын ханш өнөөдрийн байдлаар 2,717.08төгрөгийн нэрлэсэн ханштай байна. 2011 онд алтны ханш унци тутамдаа 1.900 доллар хүрсэн бол 2015 оны сүүлчээр 1,100 болтлоо унасан. Үүнээс хойш 1,100-1,380-ын хооронд хэлбэлзэж байжээ. Харин энэ жилийн хувьд 1.550 хүрсэн бөгөөд одоогийн байдлаар 1,461-тай байна.

Татвар өсөх тусам алт тушаалт далд хэлбэрт шилждэг

Монголбанкинд тушаасан алтны хэмжээ өнгөрсөн онд 17.7 тонн байсан бол энэ оны аравдугаар сарын байдлаар 12.9 тонн болтлоо буурчээ. Энэ нь алт тушаалт өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 25 орчим хувиар унасан гэсэн үг. 2019 оны эцэс гэхэд 28-30 хувьд хүрч унах талаар эх сурвалж мэдээлэв. Үүнийг АМНАТ-ийн 2.5 хувийн татварыг таван хувь болгож нэмэгдүүлснээр алт тушаалт далд хэлбэрт шилжсэнтэй холбож ойлгож болох юм. Монгол Улсын хувьд бодит нөхцөлд татвараа бууруулаад алтаа их хэмжээгээр авсан нь эдийн засгийн хувьд үр ашигтайг мэргэжилтнүүд сануулж байна.

1990-2019 онд Монголбанкны худалдан авсан алтны хэмжээ (тонн)

2019 оны арваннэгдүгээр сард Монголбанкны алт худалдан авсан үнэ (төгрөг)

2019 оны арваннэгдүгээр сард нэг грамм алт худалдан авах Монголбанкны дундаж үнэ 128,002.45 төгрөг байсан. Харин энэ сарын эхний өдрүүдийн байдлаар алт худалдан авах үнэ 127,465.73 төгрөг байв.

Энэ талаар Монголбанкны Нөөцийн удирдлага, санхүүгийн зах зээлийн газрын Эрдэнэсийн сангийн ахлах мэргэжилтэн Д.Алтансүхээс тодрууллаа.

АМНАТ өндөр байх тусам алт тушаалт буурах хандлагатай байна

-Монголбанк энэ оны эхний арваннэгдүгээр сард хэдэн тонн алт худалдаж авсан бэ?

- Энэ оны эхний арваннэгдүгээр сарын байдлаар Монголбанк 14.4 тн алт худалдаж авсан байна. Харин өмнөх оны мөн үед 18.9 тонн алт худалдаж авсан бөгөөд энэ онд 4.5 тонноор бага буюу 24 хувиар буурсан үзүүлэлттэй байна.

- Алт тушаалт буурсан нь АМНАТ-тэй холбоотой юу? Үүн дээр тайлбар өгөхгүй юу?

-Олон хүчин зүйл нөлөөлж байгаа. Нэгдүгээрт, АМНАТ хоёр дахин өссөн. Засгийн газраас Ашигт малтмалын лицензийг эзэмших тусгай зөвшөөрлийг цуцалсантай холбоотой. Мөн хилээр хууль бус алт, үнэт металл нэвтрүүлж байгаа нь үүнд нөлөөлж байна.

-АМНАТ-ийг нэмэгдүүлснээр цаашид алт тушаалтандхэрхэн нөлөөлөх вэ? Сөрөг тал бий юу?

- АМНАТ өндөр байх тусам алт тушаалт буурах хандлагатай байна. 2011 онд алтны ханш унци тутамдаа 1.900 доллар хүрсэн бол 2015 оны сүүлчээр 1,100 болтлоо унасан. Үүнээс хойш 1,100-1,380-ын хооронд хэлбэлзэж байсан. Өмнөх жилийн арванхоёрдугаар сарын 3-ны өдрийн байдлаар 1,230-тай байсан байна. Харин энэ жилийн хувьд 1.550 хүрсэн бөгөөд арванхоёрдугаар сарын 2-ны өдрийн байдлаар 1,461болж өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад харьцангуй өссөн үзүүлэлттэй байна.

-Алт тушаалт, худалдан авалт буурснаар эдийн засагт үүсэх сөрөг үр дагавар нь юу вэ?

- Гадаад валютын нөөц бүрдүүлэлтэнд сөргөөр нөлөөлнө гэсэн үг. Гадаад валютын бүрдүүлж буй дотоодын голлох эх үүсвэр бол алт байдаг. Иймд алтны нөөц бүрдүүлэлт буурах болно.

- Энэ оны эцэс гэхэд алт тушаалт хэд орчим хувиар буурах төлөвтэй байна вэ?

-Урьдчилсан тооцооллоор 28-30 хувиар буурах хандлагатай байна.

- Татварыг нэмэгдүүлснээр алт тушаалт далд хэлбэрт шилждэг гэж байсан. Энэ талаар тодорхой мэдээлэл өгөхгүй юу?

- Нэг үгээр хууль бусаар гадагш нь гаргахыг хэлж байгаа юм. Албан ёсоор АМНАТ төлөхгүй зугтаж байна гэсэн үг. Үүнийг далд хэлбэрт шилжиж байна гэж ойлгож болно. Энэ нь Монгол орны эдийн засагт сөрөг нөлөөтэй. АМНАТ-ийг улсын төсвөөс бүрдүүлж байгаа. Тэр нь бүрдэхгүй байх эрсдэл үүсэх магадлалтай.

-Татварыг нэмэгдүүлсэн ч гэсэн алт тушаалтыг өсгөх өөр гарц, боломж байгаа юу?

-АМНАТ-өөс авах татварыг бууруулвал алт тушаалт далд хэлбэрт шилжих явдлыг бууруулна.