Монголын ирээдүйн хөгжил сайн, дунд, муу гэсэн гурван хувилбар бий гэж үзсэн. Муу хувилбар нь “баялгийн хараал” хүрэх буюу байгалийн асар их баялаг нөөц нь Монгол Улсын хувьд хөгжлийн гацаа, хар дарсан зүүд байж болох юм. Улстөрчид байгалийн баялгийг зорилгодоо хүрэх хэрэгсэл болгон ашиглах нь улс даяар хоцрогдолд хүргэдэг. Дэлхийн эдийн засгийн форумын Стратегийн төлөвлөлтийн газрын дарга Кристел Ван дер Элст “Монгол Улсын цаашдын хөгжил нь зөвхөн уул уурхайн салбараас бус, энэ салбараас орж ирсэн хөрөнгө оруулалтыг хэрхэн зарцуулахаас шалтгаална.

Бид Монголын шийдвэр гаргагчдыг эдгээр хувилбаруудын аль нэгийг нь дагаж мөрдөхийг албадаагүй, харин ирээдүйг илүү бодитоор харж, стратегийн чухал шийдвэрүүдийг гаргаж, зөв замыг сонгоход нь туслахыг зорьж байна." хувилбарын судалгаа, боловсруулалт хийсний дараа онцлон хэлсэн байна.

10 жилийн дараах “Монгол Улс хамгийн муу хувилбараар явж “баялгийн хараал”-д өртөх үү, түүнээс зайлсхийх үү гэдэг сонголтын өмнө одоо тулгаран ирсэн байна.

Бортээгийн нүүрсний хулгайн схем буюу "Эргэлтийн цэгүүд"

Байгалийн баялгаа зүй зохистой ашиглаж чадаагүй улс орнууд баялгийн хараалд өртөж, хөгжлийн гацаанд ордог. Учир нь улс төрчид энэхүү үйлдлээ мэдсээр байж, мэдээгүй юм шиг байх, эсвэл энэхүү үйлдлийг зогсоохгүй байх нь улс орныг баялгийн хараалд оруулж байна.

Өөрөөр хэлбэл, баялгийн хараалд өртөх үү, хөгжилд хүрэх үү гэдгийг ард түмэн л шийднэ.

Монголчуудад ч ийм боломж бий.

Монголын төр засаг авлигатай тэмцэж, зарим хэргүүдийг илрүүлж байгаа нь монголчуудад сонголт хийх боломж байна гэсэн үг.

Энэ нь УИХ-аас байгуулагдсан Хяналтын түр хорооноос илрүүлж, өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард болсон "Нээлттэй сонсгол"-оор олон нийтэд ил болгосон "Бөртээгийн" коксжих нүүрсний ордыг нууцаар тохиролцсон ноцтой хэрэг юм. Бортээгийн орд нь Тавантолгойн ордын найман ордын нэг бөгөөд Монгол Улсын төсвийн хөрөнгөөр хайгуул хийж, нөөцийг нь баталгаажуулсан орд юм. 2021 онд Засгийн газраас гаргасан ТЭЗҮ-ээр 424 сая тонн сайн чанарын нүүрсний нөөцтэй болох нь тогтоогдсон.

Монгол Улсын Засгийн газар Тавантолгойн бүлэг ордын нэг болох Зүүн Цанхийн ордыг 2020 онд IPO гаргахаар төлөвлөжээ. "Бортээг"-ийн үйл ажиллагаанд зориулж хөрөнгө босгосон ч "бүтэлгүйтсэн". IPO гаргаснаас хойш Бортээг консорциум авсан бөгөөд нэг пүүс нь Ц.Нямдоржийн эзэмшдэг "Админерал" компани юм.

Ц.Нямдоржийн ах Ламжав Чулуунзагд, эрх баригч МАН-ын нарийн бичгийн дарга, ганцхан оролцогчтой тендерт ялснаар Ц.Чулуунзагд нь намын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга, ЗГХЭГ-ын дарга, Монгол Улсын сайд Дашзэгвийн Амарбаясгалангийн ойрын хүн гэддэг.

Баялгийн хараалд өртсөн улсууд өөрсдийн хамааралтай нэгнээ төрийн албанд томилж, улмаар улс төр, бизнесийн бүлэглэл үүсгэн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийг худалдан авч өөртөө давуу тал бий болгох зэрэг ижил төстэй нэг замаар явдаг.

Бортээгийн хэрэг яг ийм загвартай.

Ц.Чулуунзагдын төрсөн дүү Ламжав нь БНХАУ-ын иргэн Хасбаатартай 2021 оны гуравдугаар сарын 26-ны өдөр “Моновант” ХХК-ийг үүсгэн байгуулсан.

Бортээгийн хэрэгт холбогдсон хүмүүс, компаниуд Бортээгийн нүүрсний боловсруулалтыг 100 хувь, борлуулалтын 60 хувийг гүйцэтгэх "Админерал" ХХК нь 2021 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдөр “Моновант” ХХК-ийн 45 хувь (Монголын тал), Хонг Конг Рүйшэн Глобал Групп” ХХК-ийн 34%-ийн хөрөнгө оруулалтаар байгуулагдсан. Хонконг болон "Quzhou Longyuan Trading" Co., Ltd. 21% Хятад улс тус тус эзэмшдэг.

"Админерал" ХХК нь Бортээгийн ордод хуурай баяжуулах үйлдвэр барихаар зорьж 2 сарын хугацаанд МТАС-тай хамтран өрөмдлөг, тэсэлгээ, олборлолт, боловсруулалтын эрхийг авсан. Түүнээс гадна тендерт анхнаасаа оролцоогүй “Эрдэнэс Тавантолгой” ХХК-ийн албан тушаалтан Д.Уужимсайхан “МТАС” түншлэлд худалдах эрхийг олгосон байна.

"Админерал" ХХК-д хувь эзэмшдэг хоёр компани "Админерал"-аар "Эрдэнэс Тавантолгой" төрийн өмчит хувьцаат компанитай холбогдож, борлуулалттай дельт: "Хонконг Рүйшэн Глобал Групп" 26448 тонн, нүүрс 20291 тонн. "Quzhou Longyuan Trading" Co.,Ltd компани Хятад руу нууцлаг байдлаар экспортолж, худалдсан гэжээ. Энэ талаар Ц. Чулуунзагд болон Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Амарбаясгалан энэ ноцтой хэрэг өөрт нь хамааралгүй гэдгийг эрс эсэргүүцсэн байна.

Эх сурвалж: https://www.msn.com/en-us/news/world/mongolia-dashzegve-amarbayasgalan-suffers-curse-of-wealth/ar-BB1mEUZu?ocid=BingNewsSearch&twclid=250q5nqhwb17910ztb4hge4ow3