Ардчилсан намын бүлгийн дарга Д.Гарамгайбаатар өнөөдөр мэдээлэл хийлээ. Бүлгийн хуралдааны эхэнд Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгийн мэдээллийг сонссон байна.

Мөн Монгол Улсын 2015 оны төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хууль болон холбогдох хуулийн төслүүдийн талаар бүлгийн санал, дүгнэлт боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн мэдээллийг сонсчээ. А.Бакей гишүүнээр ахлуулсан таван хүний бүрэлдэхүүнтэй ажлын хэсгийг мөн шинээр байгуулжээ. Малын хөлийн татвар, Нийслэлийн албан татвар, төсвийн зарлагыг бууруулах, орлогын эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэхийн тулд эдийн засгийн хоёр дахь зах зээл буюу Хөрөнгийн биржийг хэрхэн ажиллуулах вэ гэдэг дээр гишүүд голлон саналаа хэлсэн байна. Мөн арилжааны банк, банк санхүүгийн байгууллагуудын дүрмийн санг нэмэгдүүлэх замаар далд байгаа мөнгийг ил гаргах асуудлууд дээр гишүүд байр сууриа илэрхийлжээ.

Өрийн удирдлагын тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслийг Засгийн газраас Улсын Их Хуралд өргөн барьсантай холбогдуулаад Сангийн яамны мэдээллийг сонсон байна. Монгол улсын төрийн болоод хувийн хэвшлийнхэн, мөн концессийн гээд бүх өр зээлийн хэмжээ, тэдгээрийг хэд, хэдэн онд ямар байдлаар эргэн төлөх талаар мэдээллийг нэгдсэн байдлаар авч байж, уг асуудлыг хэлэлцье гэсэн саналыг гишүүд гаргасны дагуу Сангийн яаманд үүрэг өгчээ. Сангийн яам эдгээр мэдээллийг дөрөв хоногийн хугацаанд багтааж гаргасны дараа өртэй холбоотой асуудлуудаар нэгдсэн ойлголтод хүрэх нь зүйтэй гэж бүлгийн гишүүд үзсэн байна.

Мөн зарим Дэд хорооны бүрэлдэхүүнд өөрлөлт оруулах асуудлыг хэлэлцсэн байна. Тавантолгой төслийн талаар М.Энхсайхан сайдын мэдээллийг сонсч уг төслийн талаар долоо хоног эсвэл 14 хоног тутамд бүлэг дээр мэдээлэл авч, ажлын явцтай танилцан, Засгийн газрын болоод Улсын Их Хурлын тогтоолуудын хэрэгжилтүүдэд хяналт тавьж байя гэдэг дээр гишүүд санал нэгдсэн байна. АН-ын бүлгийн дарга Б.Гарамгайбаатар дараа нь сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа.

-Төсвийн хэлэлцүүлэгтэй холбоотойгоор цаашид зарим төрлийн татварыг шинээр тогтоох асуудал дээр бүлгийн гишүүд байр сууриа нэгтгэсэн үү?

-Ажлын хэсэг шинээр байгуулагдагдсанаар гишүүдийн зөрүүтэй ойлголтуудыг нэгтгэж, нэгдмэл ойлголтод хүргэх үүрэг хүлээж байгаа юм. Хөдөө, орон нутаг болон тойрогтоо ажиллаад ирсэн гишүүд татвартай холбоотой асуудлуудад нэлээд болгоомжтой хандах ёстой гэдгийг анхааруулж байгаа. Иймд эхлээд бүлэг дээрээ сайтар ярилцаад, ажлын хэсэг гишүүдийн байр суурь, саналыг сайтар нэгтгэж, нэгдсэн ойлголтод хүрсний дараа хуулийн төсөлд тусгая гэдэг дээр бүлгийн гишүүд санал нэгдсэн.

-2015 оны төсвийн тодотголд өмнөх Ерөнхий сайд авлигажсан төсөв гээд санхүүжилтийг нь царцаасан зарим төсөл багтсан байх юм. Нэгэнт эдийн засаг хүнд байна гэж үзэж байгаа бол эдгээр төсөл, хөтөлбөрийн санхүүжилтийг хойшлуулж болдоггүй юм уу. Тухайлбал, замын засвар арчилгаанд 25 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн байна?

-Ардчилсан намын бүлгийн гишүүд мөн энэ саналыг тавьсан. Бид маш олон дэд бүтцийн салбарт хөрөнгө оруулалт хийсэн. Зам бол яг л нялх хүүхэдтэй адил. Барьж дууссаны маргаашнаас арчилгаа шаардагддаг. Энэ зардал Авто замын тухай хуульд зааснаар Замын сангийн хөрөнгө оруулалтад хамаардаг. Өнөөдөртөө замын засвар арчилгааг зогсоож болох ч алсдаа илүү их зардал шаардагдана. Нөгөөтэйгүүр, аж ахуйн нэгжүүдээр гүйцэтгүүлсэн барилгуудын санхүүжилтийг энэ оны төсөвт тусгаж өгөхгүй бол өнөөх өрийн сүлжээ улам л газар авч, аж ахуйн нэгжүүд хямралд орно.

-Өрийн удирдлагын тухай хуульд Засгийн газрын баталгааг тусгасан байсан. Хувийн компанийн өмнөөс Засгийн газар баталгаа гаргаад, баталгаа гаргуулсан компани эрсдлээ даахгүй дампуурвал өрийг нь төсвөөс төлөх заалт байсан. Засгийн газраар баталгаа гаргуулах компанийг ямар шалгуураар сонгох вэ? Импорт хийдэг компани байх уу аль эсвэл экспорт хийдэг компани байх уу?

-Өрийн удирдлагын тухай хуулийн төслийг өргөн барьсантай холбогдуулаад гишүүд Сангийн яамнаас мэдээлэл авсан. Эхний ээлжинд өр гэж юуг хэлэх вэ, ямар ямар өрийг энэ хуульд хамааруулах вэ гэдгийг тодорхой болгосны дараа нарийвчилж ярилцах шийдэлд хүрсэн. Иймд энэ асуудлыг хараахан ярилцаагүй байгаа.

-Өрийн удирдлагын тухай хуульд өрийн тааз багтаж байгаа юу. АН-ын бүлэг Засгийн газар болон МАН-ын бүлэгтэй сайн хамтарч ажиллаж чадахгүй байна уу гэж харагдаж байна..?

-Өрийн таазтай холбоотой асуудлаар парламентад суудалтай бүх намуудтай байгуулсан хамтын ажиллагааны гэрээний заалтуудаа мөрдөж байгаа. Эдгээр гэрээнд өрийн таазыг нэмэгдүүлэхгүй байхаар бүх нам гарын үсэг зурсан тул тийм асуудал байхгүй. Харин Засгийн газрын баталгааны асуудлаар бид ярилцаж байна. Өөрөөр гэрээг зөрчсөн зүйл байхгүй. Өрийн удирдлагын хууль гэж манайд урьд нь байгаагүй. Ийм хуультай болсоноороо бид өрийг удирдан залах, чиглүүлэх тодорхой алхмуудыг тусгаж өгсөн.

-Бодит байдлыг харахад, өрийг нэмэгдүүлэхээс өөр аргагүй гэж харагдаж байгаа. Энэ талаар бүлгийн хурал дээр хэлэлцэж, шийдсэн үү?

-Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хууль 2010 онд батлагдаж, 2011 оноос хэрэгжих ёстой байсан ч 2012 оноос хэрэгжиж эхэлсэн. Тухайн үед энэ хуулийг батлахдаа 2012, 2013 онд өрийн хэмжээ төдөн хувь байна гэдгийг тодорхой тусгаж өгсөн ч энэ нь өнөөгийн нөхцөл байдалтай нийцэхгүй байгаа. Өрийн хэмжээ өсч, 40-50 хувьд хүрсэн нь ч үнэн. Энэ тодотголоор аль, аль тал нь өнөөгийн байдлыг хүлээн зөвшөөрье, үүнээс цааш бондын болоод бусад богино хугацаатай зээлүүдийг авахгүй байя гэдэг дээр тохиролцсон.

-Банк, санхүүгийн байгууллагуудын дүрмийн санг нэмэгдүүлсэн. Энэ шаардлагыг хангах банк хэр олон байгаа бол?

-Р.Амаржаргал гишүүний гаргасан энэ саналыг нэлээд олон гишүүн дэмжсэн. Энэ нь эдийн засгийг сайжруулах, эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх арга зам олох тал дээр Сангийн яам болон холбогдох байгууллагууд учир дутагдалтай ажиллаж байна гэж үзсэнтэй холбоотой. Өнөөдөр арилжааны банкнаас том дүрмийн сантай Банк бус санхүүгийн байгууллагууд байна, дээр нь арилжааны банкууд дотроо ББСБ байгуулаад давхар ашиг хийж байна. Үүнд гишүүд шүүмжлэлтэй хандаж байна. Иймд үүнийг судалж үзэх зайлшгүй шаардлага тулгарч байгаа юм. Дүрмийн санг нэмэгдүүлснээр сул чөлөөтэй байгаа их хэмжээний мөнгөн хөрөнгө эдийн засгийн эргэлтэд ил болж орж ирнэ гэж үзэж байгаа юм.

Түүнчлэн Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа гадаадын хөрөнгө оруулалттай компаниудын хувьцааг монголын Хөрөнгийн биржээр зуучлуулан худалдаалах асуудал хүртэл хөндөгдсөн. Энэ бүхнийг судалж үзсэнээр тэтгэвэр тэтгэмжийг танах асуудал тийм ач холбогдолтой эсэхийг нягталж, шийдвэрлэх бололцоо бүрдэнэ гэж АН-ын бүлгийн гишүүд үзэж байна.

-АН-ын дарга З.Энхболд нарийн бичгийн дарга нараа парламентын гишүүдээс сонгосон байна. Энэ нь дүрэмдээ нийцэж байгаа юм уу?

-АН-ын дарга бүтэц бүрэлдэхүүнээ хэрхэн томилох нь түүний эрхийн асуудал. Энэ эрхийнхээ хүрээнд намын шинэ дарга УИХ-ын гишүүдээс намын нарийн бичгийн дарга нарыг сонгох асуудлыг оруулж ирсэн. Бүлгийн гишүүд дэмжсэн.

Ж.ГАНАА