Хар тамхи тээвэрлэж яваад Германд саатуулагдаад байгаа дипломатчидын хэрэг Монгол Улсын гадаад харилцааны салбарт бугшсан завхралыг бэлхнээ харуулах шиг боллоо. Сүүлийн хэд хоног тухайн хүмүүс ямар эрх дархтай болоод, хэн гэгч цаана нь хамгаалдаг байсан болохоороо бүхэл бүтэн 70 кг хар тамхи ачаад явж байсан нь олон нийтийн дунд гайхшрал, харамсал төрүүлээд буй. Хамгийн чухал нь хэрэгт холбогдсон БНТУ-ын Истанбул хотод суух Ерөнхий Консулын газрын дэд консул Б.Баттүшиг, жолооч С.Эрдэнэбаяр нар нь наад зах нь турк хэлний ямар ч мэдлэггүй гэх мэдээлэл гарсан. Тэгэхээр гадаад харилцааны яам ямар боловсролтой, ямар туршлагатай хүмүүсийг хаашаа яаж, хэрхэн томилдог нь маш их сонирхол татаж байна.

Эл явдлаас үүдээд өөр нэг асуудал энд хөндөгдөхөөр байгаа нь ГХЯ-ны боловсон хүчний бодлого, гадаад томилгоо ямар шалгуур, журамд үндэслэдэг вэ гэх асуулт юм. Дипломат албанд өмнө нь ажиллаж байгаагүй, ажил мэргэжлийн болон сэтгэлзүйн хувьд бэлтгэгдээгүй, нэг үгээр хэлбэл зохих шалгуураар ороогүй хүнийг ГХЯ яагаад гадаад улс оронд томилдог болчихсон юм бэ. Дээрх хэрэг явдлаас үүдээд сэтгүүлчид бид гадаад яамны томилгооны мэдээллүүдийг сөхөж үзэхэд л танил тал, төрөл садангаараа гадаад оронд “тухалж”, зугаацдаг нь илэрч байх жишээтэй.

Тэр ч бүү хэл гадаад харилцааны яамыг удирдаж байгаа Д.Цогтбаатар сайд болон дэд сайд Б.Батцэцэг нар хүртэл өөрт нь үнэнчээр зүтгэсэн туслах буюу нарийн бичгийн дарга нараа гадаад руу томилоод явуулчихсан байсан нь илэрч байх жишээтэй. Тодруулж хэлбэл Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар туслахаараа ажиллаж байсан Б.Мөнхтүшигийг Лондон дахь (Англи) ЭСЯ-нд атташегаар, дэд сайд Б.Батцэцэг туслахаараа ажиллаж байсан Ц.Даваасүрэнг Ром дахь (Итали) ЭСЯ-нд атташегаар, ГХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Даваасүрэн туслахаараа ажиллаж байсан Н.Жавхланг Оттава дахь (Канад) ЭСЯ-нд атташегаар тус тус томилсон байх юм. Төрөл садан, анд найд нөхдийн захиалгат, шагналын томилгоо ингээд дуусахгүй, цааш үргэлжинэ.

Уг нь бол гадаад улсад дипломатаар, атташегаар томилогдох хүмүүс дипломат албаны шалгалт өгсөн, төрийн албанд гурван жилээс дээш ажилласан хүмүүс томилогдох боломжтой юм байна. Гэтэл дээрх хүмүүс дипломат албаны шалгалтад тэнцээгүй, төрийн албанд гурван жил ч ажиллаагүй байсан гэх. Харин сайд, дарга нартаа бол хамгийн үнэнч, шадар туслах нь байсан нь тодорхой байна. Тиймдээ ч шагнуулсан хэлбэр нь энэ.

Өдгөөгөөс таван жилийн өмнө Монгол Улсаас Хонконгт суугаа Ерөнхий консулын газрын ажилтан эмэгтэй нас барсан хэрэг гарч байв. Тухайн үед анхаарал татаж байсан асуудал нь О гэх эмэгтэй Монгол Улсын Гадаад харилцааны яаманд огт ажиллаж байгаагүй төдийгүй гадаадад олон жил амьдарсан, америк хүнтэй гэр бүл болж байсан гэх мэдээлэл. Гэтэл түүнийг ямар шалгуураар, хэн гэгч нь сонгоод Монгол Улсаас Хонконгт суугаа Ерөнхий консулын газарт томилчихсон нь гайхалтай. Энэ бол тухайн үед Гадаад харилцааны сайд Л.Болд байхад өрнөсөн хэрэг явдал. Тэрбээр мөн л хэрэг явдал болоод өнгөрсний дараа баахан хүнийг ажлаас нь халж, чөлөөлсөн байдаг. Тодруулбал Хүний нөөц, хөрөнгө санхүүгийн асуудал эрхэлсэн Төрийн захиргааны удирдлагын газрын даргаа ашиг сонирхлын зөрчилтэй томилгоо хийсэн, хээл хахуульд холбогдсон, хууль зөрчсөн зэрэг үндэслэлээр ажлаас нь чөлөөлсөн бол Төрийн нарийн бичгийн дарга нь өвчний учир өөрийн хүсэлтээр ажлаа хүлээлгэн өгсөн юм.Гэвч аль ч үед, хэнийг ч сайд болсон бай төрийн албаны энэ завхрал байсаар байгааг энэ үйл явдлууд харуулж байна. Дипломат алба гээч өндөр хариуцлагатай алба ийн дампуурчээ.