Монголд сүүлийн үед өрнөж буй үйл явдлуудыг анзаарахад төрийн өндөр албан тушаалтнууд, түшмэдийн ангийнхан их бужигнаантай байна. “Амьдал бол жүжиг, хүмүүс дүрүүд нь” гэсэн үг байдаг л даа. Гэхдээ л бодит байдал дээр жүжиг үнэндээ хэрээсээ хэтэрч байна. НИТХ-ын дарга асан Ц.Сандуй нарын холбогдсон “Жаран тэрбумын хэрэг” саяхан шийдэгдлээ. Тэд 2016 оны УИХ-ын сонгуульд МАХН ялбал жаран тэрбум төгрөгөөр тодорхой албан тушаалуудыг тохиролцож худалдана гэсэн утгатай зүйл ярьсны баримт бичлэг ил болсноос дээлээ нөмөрцгөөсөн. Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, ардын уран зохиолч, соёлын гавьяат зүтгэлтэн, “Болор цом” наадмын дөрвөн удаагийн тэргүүн шагналт яруу найрагч Бавуугийн Лхагвасүрэнгийн “Зовсон сүү” номын “Бодлын шимэлдэг” бүлгийг уншиж байтал жигтэйхэн гашуун үнэн нэг үг таарлаа. “Төр засгийн “үнээний” сүүг хөхсөн хүн салдаггүй. Тэр үнээнийхээ махыг идэх гэж улам шүлэнгэтдэг” гэж. Зэвүүн үг юм аа. Өнөөгийн төрийн албаны дээд тушаалтнууд яг л нээрээ төр хэмээх үнээний сүүгээр амлаж эрх мэдэл, эд хөрөнгөнд хүрчихээд эргээд нөгөө ачтай буянтай тэжээгчийнхээ эсрэг ажиллаад эхэлдэг болсон нь түмний нүднээ үй түмэн жишээгээр нотлогдоно.

Монгол Улс саарал жагсаалтад орсон эмгэнэлт явдал ч төрөөр дөрөө болгон албан тушаалд авирагчдаас болсон. FATF-ийн шалгууруудын нэгэнд гэхэд “Монгол Улс дөрвөн мянга гаруй албан тушаалын гэмт хэрэгтнүүдийг баривчилсан атлаа дөрөв тавхан хүнд хуулийн хариуцлага тооцсон” гэсэн маягтай тайлан хүртэл байгаа. Энэ юу гэсэн үг вэ мөнөөхөн төрийн үнээг сааж баяжигсад нам, бүлэглэлийн өмгөөллөөр хуулийн халхавчинд орж, ял завшин бохир мөнгө угаахыг хэлсэн хэрэг шүү дээ. Хууль ингэж гууль болсныг ард түмэн байтугай алтан дэлхий даяараа мэдээд авилгачидтайгаа тэмц ээ, ард түмнийхээ мөнгөөр битгий баяж аа гэж зөвлөөд байна шүү дээ. Төрийн томоохон албан тушаал эрхлэгчид төрөө бусниулдаг жишээ бол захаас аван олон. Түмний мэдэхээр Монгол Улсын хилийн албаны удирдах ажилтан харь оронд очоод тагнуулын байгууллагад нь ажилд орчихсон явдал байна. За тэгээд, төрийн үнээний сүүгээр угжуулагсад ах дүү, жалга довоороо нийлж төрийн албанд шургалан хачиг хувалз болох шиг бүдүүрэн бүдүүлэгтэх нь гайхмаар. Огт хуульгүй оронд аж төрж буй юм шиг л загнацгаана. Монгол оронд ардчилал ялаад гучин жил боллоо гэх боловч ачир дээрээ амьдарч буй нийгэм маань нэгэн намын дарангуйлалд байсан социализмын үеийнхээсээ ч долоон доор ялзарсан үзэл дэлгэрсэн, өр ширэндээ баригдсан арчаагүй адгууслаг хүмүүсийн бөөгнөрөл болж хувирлаа.

Монголчууд соц нийгмээс ардчилалд орохдоо мөнгө гэсэн ганцхан бурхныг шүтэж, хүн чанар, ёс зүй гэдэг зүйлийг ор тас хаясан гэж нэгэн судлаачийн бичсэнд ч үнэний ор байна. Гандантэгчинлэн хийдийн тэргүүн хамба, гавж Д.Чойжамц гуай “Бид хүний тархийг хөгжүүлээд зүрх сэтгэлийг мартсан байна” гэж их халаглан өгүүлж. Хүн хүнээ хүндлэхгүйгээр, хайрлахгүйгээр зөвхөн мөнгөөр сайхан амьдралыг цоцлоохгүй. Ямар ч аргаар хамаагүй мөнгө л олж байвал гэсэн хүйтэн сэтгэлтнүүд олширвол нийгэм даяараа эх болсон ачтанаа үл тоомсорлосон, алтан сүлдэт төрөө дорд үзсэн цэвдэг сэтгэлтнүүд болж хувирна. Ийм кибер хүмүүс хэчнээн өндөр боловсролтой байлаа ч тамын амьтад шиг л нийгмийг бужигнуулна. Тэдэнд амар тайван гэгч хэзээ ч ойлгошгүй үзэгдэл байсаар ирээдүйн төрийн хутгуурууд, хойчийн эмгэнэлт жүжгийн гол дүрүүд болцгоож өснө. Тэд төр хэмээх ачит үнээг хайрлахыг мэдэхгүй, үндэсний гайхамшиг гэсэн бүхнийг үзэн ядсан мөсөн сэтгэлтнүүд болцгооно. Өнөөгийн төрийн өндөрт гарахыг эрмэлзэгч шуналтан авилгач бүхний үр сад хожим Монголоо ч худалдахаас сийхгүй амьтад болон бойжно. Өвөг дээдэс нь хулгайч луйварчин байвал ураг удам нь ч тийм л амьтас байх нь тодорхой юм. Тиймээс төр хэмээх ариун нандин шүтээн рүүгээ хутга барин дайрагч