Монгол улсын нийгэм багагүй хугацааны үүсрэл хямралыг туулж, түүхэн үнэнийг эрж хайх цагт ирээд байна. Энэ бол аль нэг талцал нам бүлгийн үйл ажиллагаа зорилго чиглэл төрд үзүүлж буй нөлөөнөөс үл хамаараад монгол үндэстэн юуг эрхэмлэж, юуг цаашид эрж хайн эмхлэх цэгцлэх асуудлуудаа яаж тодорхойлж гаргах вэ. Бүгдээрээ хэлэлцвэл буруугүй бүлээн усаар угаавал хиргүй гэдэгчлэн түмэн олон өөрсдийн ухамсар, ухаандаа төвлөрсөн уламжлалаараа үнэлэн тээсэн болгоноо эрхэмлэн авч үлдэхийн тулд бид хэн бэ хэн байсан бэ хэн байх вэ, хэний судалгаанд итгэх вэ гэсэн суурь ойлголтуудаа дахин нэгтгэх үү, эсвэл энэ чигээрээ бусдыг даган дуурайсаар, өөрсдийгөө мартсаар байх уу

Ард түмнийг, өрх бүрийг судалгаа хий, ухаар, унш гэхэд хэтэрхий хэтийдсэн хэрэг болох биз. Харин гэр гэртээ ахмад буурал аав ээж нарынхаа үгийг сонсох үе тулгарсан байж мэдэх юм. Учир нь сүүлийн 30 жилд шинэ нийгэм тогтох үзэгдэл хөвөрсөн ч үүнд ямар хүчин зүйлс, хэн нөлөөлж яагаад доройтоод байгаагаа бид ойлгох цаг юу юунаас илүү чухал.

Энд хүн болгоны мэддэг нэгэн үлгэрийг иш татахад тахианы дунд өссөн бүргэд тахианаас ялгаагүй болдог. Гэхээр нийгмийг цогцлоохдоо бусдын бурантагт хөтлөгдөж, аль нэг улсын геополитикт автаж уугуул төрхөө алдах муу муухайн булингарт дасах шаардлага байна уу.

Монголчууд хүчирхэгжин мандаж явах үедээ бүх гүн ухааны тайлал эзэмшсэн шашин, тэдний зүтгэлтнүүдийг хааныхаа өмнө олон удаа хооронд нь уралдуулан, сорилго хийлгэж, аль нь хүчирхэг вэ аль нь чухал вэ гэдгийг аль хэдийн өөрсдөө мэдчихсэн суурь өгөгдөлтэй хүмүүс.

Харин ийм үед уугуул ухаан, үндэсний ёс заншил, зөв зүйтэйгээ авч үлдэх нь чухал.

Улс төрийн намаас дангаар хамаарахгүй ядуурал ажилгүйдэл, хямралын үндэс нь биднийг мөхөөх мөнхийн хүсэлд бийг хүн болгон мэдэж итгэл үнэмшилдээ өөрийн үндэсний ухамсар, сэтгэлгээгээ тэлж, цааш хөөж хөгжүүлж чадсан үндэстэн хүн хүмүүс хөгжиж ирсэн болохоос төрийн нэгдсэн уламжлалгүй шахам болж аюул учирсан нь үнэнийг хүн бүхэн ойлгодог ийм ээдрээт цаг үед үндэсний эв нэгдлийг алдагдуулах нь аюулаас илүү аймшиг болов уу.