“Hero энтертайнмент” студийн үүсгэн байгуулагч, “Монгол тулгатны 100 эрхэм” нэвтрүүлгийн найруулагч Б.Баатар Үндэсний их баяр наадмын нээлт, хаалтын тоглолтыг найруулах хүсэлтээ хэдэн жил дарааллан илэрхийлсэн ч одоо хэр түүнд боломж олдохгүй байгаа гэдэг. Тэрбээр өөрийн цахим хуудаснаа “Энэ хэдэн хүүхдүүдэд наадам найруулаад өгье гээд жилийн жилд санал тавих юм. Зарим жил таньдаг санаа наадам дээр амилах жишээний. Адилхан сэтгэж болно л доо. Зээ ноёдууд таалбал гоё нээлт үзүүлье” хэмээн саяхан хүртэл бичиж байсан. Гэвч энэ жилийн наадмын найруулгыг мөн л өөр хүнд өгчихсөн билээ. Бид энэ асуудлаар найруулагч Б.Баатартай цөөн хором ярилцсан юм.

-Та наадам найруулах хүсэлтээ хэдэн удаа өгсөн бэ?

-Би Үндэсний их баяр наадмын нээлт, хаалтын тоглолтыг найруулах хүсэлтээ илэрхийлж, Соёл урлагийн газарт хэдэн жил хүсэлт хүргүүлж байна. Гэвч хүсэлтийг маань хүлээж аваагүй. Энэ жил дахиад наадам найруулъя гээд хүсэлт өгөхөд танай дүү Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга учраас боломжгүй. Ашиг сонирхлын зөрчил үүснэ гэсэн хариу өгч байна билээ.

-Тэгэхээр Л.Оюун-Эрдэнэ ЗГХЭГ-ын дарга байсан үед танд наадам найруулах боломж олдохгүй нь ээ?

-Яг тийм. Гэхдээ хүсэлтээ дахин дахин өгөх болно. Хэзээ нэг цагт наадам найруулах боломж олдоод найруулах тэр үед хоёулаа бүр том ярилцлага хийж болох байх аа. Хэрвээ надад боломж олдвол гайхалтай шоу үзүүлж чадна.

-Наадмын найруулагчийг сонгохдоо яг ямар шалгуур тавиад байдаг юм бэ?

-Манайд ганц наадам ч гэлтгүй аливаа нэг тендерт оролцоход ямар ч сайхан санаатай төсөл хөтөлбөр байлаа гээд түүнийг биш харин хамгийн бага өртгөөр хийж болох чанаргүй төсөлд боломж олгодог тогтолцоо байсаар байна. Наадмын найруулгад ч гэсэн яг энэ харагддаг. Наадам найруулах хүсэлтэд явуулсан санааг маань хүртэл дундаас нь аваад наадмын нээлтэд ашиглаж байсан тохиолдол байна.

-Шалгаруулалтад явуулсан таны материалаас санааг тань “хулгайлсан” гэсэн үг үү?

-Тийм ээ. Наадмын нээлт үзэж байхад танил танил санаанууд харагдана шүү дээ.

-Таныг сонгодоггүйн өөр нэг шалтгаан нь та илүү өндөр дүнтэй санал хүргүүлдэгээс болдог юм болов уу?

-Үнэ бол харьцангуй ойлголт. Ер нь бол наадам найруулна гэдэг бол эх орондоо хайртай л хүний хийх ажил. Наадам найруулж байгаа найруулагчдыг муу сайн гэж муулж болохгүй юм билээ. Аль нам нь олонх болсон байна түүнээсээ шалтгаалж наадмын нээлт хийдэг. Нэг жил нь 21 оны хувьсгалаа үзүүлээд л, дараа жил нь Чингис хаанаа онцлоод л баахан баатрууд гүйлдээд л. Түүхчилсэн тоглолт үзүүлж, түүхээ өмчилцгөөгөөд байгаа нь буруу юм байгаа юм. Төрт ёсны наадам ямар байх ёстой түүнийг л харуулах хэрэгтэй. Түүхчилсэн ч юм уу, социализмыг ингэж давсан гэдгээ харуулахдаа гол нь биш. Зүгээр л нүүдэлчдийн агуу соёл, монгол туургатны агуу наадам гэдгийг харуулах нь гол.

-Стадионы хувьд Монголд цор ганц наадам хийхэд шаардлага хангахуйц байж чадах уу?

-Уг нь бол наадам хийхэд нээлтийн тоглолт хийх тусдаа стадион байх ёстой юм шүү дээ. Одоо байгаа стадионд хөлбөмбөг тоглодог, зураас татчихсан хиймэл зүлэг дээр бөхчүүд нь барилдаад, наадам хийгээд байгаа биз дээ. Уг нь бол цагаан гантигаар стадион бариад ногоон зүлэг ургуулаад Монголд ганцхан наадмаа зохион байгуулах дахиад нэг стадион барих нь зөв юм. Жуулчдад ч гэсэн наадмын нээлтээ үзүүлэхдээ орчуулгатай байдлаар үзүүлж буй тоглолтоо тайлбарлахгүй бол хэдэн хүн гүйлдэж байгаад орчиход тэд юу ойлгох вэ. Монгол наадам бол жуулчдыг татах гол зүйл шүү дээ.

-Наадмын нээлтэд зориулж төсөвлөсөн мөнө нь хаанаа ч хүрдэггүй юм биш үү?

-Тийм. Төсөвлөсөн мөнгө нь ганц нээлт, хаалтдаа зориулагддаггүй. Хажуугаар нь морь, бөх, сур гээд наадмын бүхий л зүйлдээ зарцуулагдана. Хангалттай төсөв гаргаад өгдөг бол мэдээж илүү зүйл хийх боломж байдаг байх. Наадам найруулах эрх авсан найруулагч нь төсөвлөж өгсөн мөнгийг нь захиран зарцуулах эрхтэй байдаг юм байна. Харин би энэ жил хүсэлт тавихдаа мөнгө санхүүг зарцуулах эрхээс нь татгалзъя. Зөвхөн уран сайхан, найруулгын ажлыг нь хийгээд өгье гэсэн ч бүтсэнгүй. Надад наадмын нээлтийн ингэж тэгж найруулна гэсэн өөрийн гэсэн төсөөлөл бий.

-Наадмын нээлтийг шөнө хийдэг болъё гэх санал олон нийтийн дунд яригдах болсон. Үүнийг та юу гэж бодож байна вэ?

-Монгол туургатны баяр цэнгэлийг дэлхийд үзүүлдэг шоу бол ганцхан наадам. Өдөр болдог ганц шоу гэдгээрээ онцлог. Шөнө нь бас юм хийе гээд зарим маань буруу яриад байна. Монгол наадмыг шөнө хийж, шөнөөр бөх барилдаж, морь уралдахгүй. Өдөр гэгээтэйд яаж гоё шоу хийж чадах нь чиний чадвар. Энэ бол бүх алдаагаа харанхуйд нуух гэсэн европын соёл биш. Бүх зүйл нь ил байдаг нүүдэлчдийн агуу соёл. Тэр утгаараа өдөр гоё хийх ёстой. монгол наадам бол нарны наадам. Нар ургахтай зэрэгцэн эхэлдэг байх ёстой.