-Хар тамхи Монголд цэцэг шиг л дэлгэрчихэж дээ-

Хар тамхи. Энэ хоёрхон үгтэй холбогдсон хэдэн сая хүн амь, амьдралаа үрснийг үнэндээ хэлж мэдэхгүй юм. Ямартай ч хар түүхтэй болж, хамаг бүхнээ алддаг нь жам. Бидэнд төдийлөн ойр бус байсан энэхүү сэдэв өдгөө хэвлэлийн хуудсаар урсч л байдаг ердийн мэдээ болж дээ.

Хар тамхи, мансууруулах бодистой холбоотой гэмт хэрэг болон түүнд холбогдогчдын тоо жил бүр 30-35 хувиар тогтмол өсч, нас нь залуужиж, насанд хүрээгүй хүүхдүүд холбогдох явдал нэмэгдэж байгаа талаар Цагдаагийн байгууллагаас тогтмол сэрэмжлүүлж, анхааруулж буй.

Хамгийн гол нь эх орны ирээдүй болсон өсвөр үеийнхэн үндэстнийг мөхөөдөг цагаан тахал гэгдсэн хар тамхины хэрэглэгч болсныг тоо баримт, судалгаа хэлээд өгч байгаа нь эмзэглэмээр. Монголын нийгэм залуу үеээ бар цэнгээний газраар хүмүүжүүлж, хар тамхиар “угжиж”, оюуны болоод амьдралынх нь мөхөл рүү түлхэж байна. Өдрөөс өдөрт зочид буудал, “баар сав” нээгдэхээс биш номын сан, спорт клубын тоо төдий чинээ нээгдэж байна гэвэл эндүүрэл.

Бид Японы эрдэмтэн Аяако Кимүраг “Монголчуудын тархины тураал” гэж бичихэд эсэргүүцэн “хөлөө тийчилж” байсан.

Гэтэл 2020 оны Монгол залуус ардчиллыг анархизм болгон ойлгож, нэг хүний эрх нөгөө хүний эрхээр хязгаарлагддагыг умартан урагшилж байна. Бид яалт ч үгүй тархины тураалд идэгдэж буй нь сошиалаар дүүрэн хараал ерөөл, хар тамхины хэрэглээ болон материаллаг хэрэглээнээс шууд харагдана. Ходоод нь хоосон залуус тархиа ч бас хоослоод хэд гурван төгрөгөөр тансаг хувцас өмсөж л байвал эцсийн зорилго нь! Энэ бол Монголын эмгэнэл, Монгол хүний тархины тураал.

ХАР ТАМХИНЫ ХЭРЭГТ ОРООЦОЛДСОН “ТОМЧУУДЫН” ХҮҮХДҮҮДИЙН УРТ ЦУВАА ҮҮСЛЭЭ

Дэд сайд асан Т.Болдбаатарын охин Б.Буянжаргал

Цагдаагийн ерөнхий газрын Хар тамхитай тэмцэх газар 2020 оны нэгдүгээр сарын 12-нд “Viva city” хороолол орчимд байрлах нэр бүхий зочид буудлаас мансуурсан этгээдүүдийг саатуулж, хэргийн газраас метамфетамин буюу ”мөс” гэх мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт бодис, хар тамхи татах хэрэглэлүүдийг эд мөрийн баримтаар хураан авсан. Тэдгээр хүмүүс дунд Эрүүл мэнд, спортын дэд сайд асан Т.Болдбаатарын охин Б.Буянжаргал байснаас гадна хоёр хятад иргэн байсан гэх. Дээрх этгээдүүдээс биологийн шинжилгээ авахад мансуурсан болох нь тогтоогдсон байна.

Үндсэн Хуулийн цэцийн гишүүн асан Д.Сугарын хүү Цог

2016 онд Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн асан Д.Сугарын хүү С.Цогийг “ice” буюу мөс биедээ авч явсан, хэрэглэсэн байж болзошгүй гэх үндэслэлээр Эрүүгийн цагдаагийн газрын Хар тамхитай тэмцэх хэлтсээс саатуулан шалгаж байгаа мэдээлэл цацагдаж байлаа. Гэвч, түүнд ямар хариуцлага тооцсон нь тодорхойгүй, уг дуулиан тэгсхийгээд нам жим болсон.

ЗГХЭГ-ын дэд дарга асан Г.Баясгалангийн хүү

ЗГХЭГ-ын дэд дарга асан Г.Баясгаланг Хууль зүйн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга байх үед нь хүүг нь Хятадад хар тамхи хэрэглэсэн хэрэгт баривчилсан дуулиан 2011 онд дэгдэж байв. Уг асуудал хэрхэн шийдэгдсэн нь мөн л тодорхойгүй өнгөрсөн.

МУ-ын Ерөнхийлөгч асан П.Очибатын зээ хүү Б.Чингарал

Ерөнхийлөгч асан П.Очибатын зээ хүү Б.Чингарал хар тамхины төрлийн бодис улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлсэн гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдаж, 2019 оны хоёрдугаар сард Баянзүрх дүүргийн шүүхээс хоёр жилийн хорих ялаар шийтгэгдсэн байдаг.

УИХ-ын гишүүн асан Д.Хувьтөгөлдөрийн хүү Х.Тамир

УИХ-ын гишүүн асан Д.Хувьтөгөлдөрийн хүү Х.Тамир 2015 онд хар тамхи, мансууруулах бодис тээвэрлэж, улмаар худалдан борлуулахыг завдсан болон албан тушаалаа урвуулан ашигласан гэх хэрэгт буруутгагдаж байсан. Шүүхээс тэдэнд ял оноосон ч давж заалдсанаар холбогдох хэрэг нь прокурорын байгууллага руу буцаагдаж, Х.Тамир, Б.Амарбаясгалан нар батлан даалтад, гадуур шалгагдаж байх хугацаанд дахин мансууруулах бодис хэрэглэсэн хэрэгт буруутгагдан, таван жилийн хорих ялыг нээлттэй эдлүүлэх шийдвэр шүүх 2018 оны есдүгээр сард гаргасан юм.

ХАР ТАМХИНЫ ХЭРЭГТ ОРООЦОЛДСОН УРЛАГИЙН “ОДОД”-ЫН ЦУВААГ ҮРГЭЛЖЛҮҮЛЭХ ДАРААГИЙН ХҮН ХЭН БАЙХ ВЭ

Сүүлийн жилүүдэд манай улсын урлаг соёлын “одод” хар тамхины хэрэгт холбогдох нь эрс нэмэгдэв. Урлагын эрхмүүдээс хар тамхи хэрэглэсэн, хадгалсан, зөөсөн гэх хэрэгт ял шийтгүүлсэн хүн олон бий.

“Харанга”-ын Х.Лхагвасүрэн хар тамхины хэрэгт холбогдож арван жилийн ял сонссон ч Ерөнхийлөгч өршөөл үзүүлж, түүнийг сулласан. Үүнээс гадна “Ice top” хамтлагийн Коби буюу С.Чулуунбаатар, Д.Манлайбаатар нар, дуучин Эгшиглэн буюу Т.Болортуяа, “Guys” хамтлагийн дуучин Х.Бат-Ундрал, реппер Don Dior гэх зэргээр хар тамхины хэрэгт холбогдсон урлаг соёлынхны цуваа хөвөрнө. Ингээд зогсохгүй спортынхон дундаас Улсын начин Ц.Улаанхүү хар тамхины хэргээр 11 жилийн ял сонссон байдаг.

ОХУ-ын Буриад улсын гавьяат жүжигчин, дуучин Б.Амархүү

ЦЕГ-ын Хар тамхитай тэмцэх газраас 2019 оны есдүгээр сарын 19-20 нд шилжих шөнө ОХУ-ын Буриад улсын гавьяат жүжигчин, дуучин Б.Амархүү өөрийн автомашиндаа хар тамхи хэрэглэж байхад нь баривчилсан.

"Мотив" хамтлагийн дуучин Жижгээ буюу Г.Эрдэнэбаяр

Г.Эрдэнэбаяр хар тамхи хэрэглэж байгаад үйлдэл дээрээ баригдсан талаар эх сурвалж мэдээлсэн. Тодруулбал, түүнийг БГД-ийн нэгэн газарт мансуурсан байдалтай байхад нь ЦЕГ-ын Хар тамхитай тэмцэх газраас баривчилжээ. Дуучин Г.Эрдэнэбаяр нь өнгөрсөн онд энэ төрлийн гэмт хэргээр зургаан сарын хорих ялаар шийтгүүлж байв. Гэвч тэрбээр хорих ангиас суллагдаад ийнхүү дахин гэмт хэрэг үйлдсэн нь энэ юм.

Жүжигчин Б.Энхтүвшин

Б.Энхтүвшинг Эрүүгийн цагдаагийн албаны Хар тамхитай тэмцэх газрын алба хаагчид баривчилсан. Тодруулбал, аравдугаар сарын 21-нд Б.Энхтүвшин нарыг нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрт хар тамхи мансууруулах төрлийн бодис хэрэглэж байхад нь баривчилсан байдаг.

ХАР ТАМХИ ХИЛЭЭР НЭВТРҮҮЛЭХ ЯВДАЛ ЭРС НЭМЭГДЭВ

2018 оны жилийн эцсийн байдлаар нийт 15 удаагийн тохиолдлоор 258 грамм хар тамхи, мансууруулах бодисыг улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлэхээр завдсан гэмт хэргийг Гаалийн байгууллага дангаар болон бусад хууль, хүчний байгууллагатай хамтарсан ажиллагааны үр дүнд илрүүлсэн байдаг. Харин өнгөрсөн оны эхний арван сарын байдлаар хууль бус бодисын хэмжээ хэд дахин өсчээ. Нийт долоон удаагийн тохиолдлоор 4.5 кг орчим мансууруулах бодис, сэтгэцэд нөлөөлөх эмийг улсын хилээр нэвтрүүлэхийг оролдсон гэдэг бол хэмжээний хувьд арав хорь дахин нэмэгдсэн гэсэн үг юм.

ХАР ТАМХИ ХЭРЭГЛЭГЧДИЙН 80 ХУВЬ НЬ 19-35 НАСНЫХАН

2006 онд гэхэд нэг жилийн хугацаанд зургаан хэрэгт 33 хүнийг холбогдуулан шалгаж байж. Гэтэл 2018 оны эхний аравдугаар сарын байдлаар мансууруулах төрлийн бодистой холбоотой 162 гэмт хэрэгт 312 хүнийг холбогдуулан шалгасан байна. Энэ нь өмнөх оны мөн үед гарсан гэмт хэргээс 78-аар олон буюу 92.8 хувиар өссөн бол холбогдогчийн тоо 40 хүнээр өсчээ.

Хэрэглэгчдийг насаар нь ангилж үзвэл (2018 оны эхний 10 сарын байдлаар)

Статистикаас харвал 19-35 буюу ид залуу насныхан маань энэ төрлийн гэмт хэрэгт холбогдоод байна. Хэргийн дийлэнх нь Улаанбаатар хотод бүртгэгддэг.

“2019 оны эхний есөн сарын байдлаар мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бэлдмэлтэй холбоотой хэрэгт 333 хүн холбогдон шалгагдсан байна. Нийт хүний 85.4 хувь нь 18-35 насны залуучууд, түүний дотор 13 нь ЕБС-ийн сурагч байсан юм”

ТОО ХУДАЛ ХЭЛДЭГГҮЙ: ЦЕГ-ын Хар тамхитай тэмцэх тасаг байсан, дараа нь хэлтэс болж, одоо газар болтлоо өргөжлөө

2019 оны эхний есөн сарын байдлаар мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бэлдмэлтэй холбоотой 193 хэрэгт 333 хүн холбогдон шалгагджээ. Үүний 23 хэрэг нь хөдөө орон нутагт бүртгэгдсэн. Үүнээс харахад энэ төрлийн хэрэг зөвхөн Улаанбаатарт биш хөдөө орон нутагт ч гарах болсныг харж болно. Нийт хүний 282 нь буюу 85.4 хувь нь 18-35 насны залуучууд байсан бол нийт холбогдогчийн дотор 13 сурагч, төрийн албан хаагч дөрөв байсан байна. Шуудан илгээмж ашиглан гаднын орнуудаас Монгол Улс руу хар тамхи, мансууруулах бодис нэвтрүүлэх гэсэн 11 хэргийг илрүүлэн шалгажээ. 2018 оны есдүгээр сартай харьцуулахад энэ тоо 62 нэгж буюу 32.2 хувиар өссөн байна. Харин холбогдогч нарын тоо 72 нэгж буюу 21.9 хувиар өссөн байна. 2018 онд нийт 412 хүн мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодистой холбоотой гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсанаас 36 нь буюу 8.7 хувь, 2019 оны гуравдугаар улирлын байдлаар нийт 330 хүн гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдсанаас 47 нь буюу 14.2 хувь нь энэ төрлийн гэмт хэрэг, зөрчлийг давтан үйлдсэн байна.

ДАЛД ЭДИЙН ЗАСАГТ ХАР ТАМХИНЫ ЭЗЛЭХ ХЭМЖЭЭ ЗУРГАА ДАХИН НЭМЭГДЭВ

УИХ-ын гишүүн Б.Баттөмөр: “Хар тамхи гэдэг асуудал ҮАБЗ-ийн анхаарах хэмжээнд яригдах сэдэв болчихсон байна шүү дээ. 2015 онд далд эдийн засагт эзлэх хар тамхины эзлэх хэмжээ 20.7 тэрбум төгрөг байсан бол 2018 онд 113 тэрбум төгрөг болж бараг тав зургаа дахин өссөн байгаа. Хар тамхины хэрэглээ чинь зохион байгуулалттай гэмт хэрэг, хүнийг рекетлэх гэх мэт хэргүүдийг араасаа дагуулдаг ийм л их аюултай эд"

УИХ-ын гишүүн Н.Учрал: “Хар тамхи, мансууруулах бодисны хэрэглээ нь өсвөр үе, залуучуудыг хамарсан, анхаарах ёстой том сэдвүүдийн нэг болсон байна. Үүнтэй холбоотойгоор нийгмийг соён гэгээрүүлэх, өргөн хүрээтэй ажлыг зохион байгуулах зайлшгүй шаардлага үүслээ. Олны танил, нийгэмд танигдсан хүмүүс нь хар тамхи хэрэглээд эхлэхээр хүүхэд залуучууд тэднийг даган дуурайх хандлагууд байдаг. Нэр хүндтэй залуучууд маань хар тамхи, мансууруулах бодисноос хол байгаач ээ. Залуу үедээ зөв үлгэр дууриалал үзүүлээч ээ гэж хичээнгүйлэн хүсэж байна. Энэ бол онцгой анхаарах асуудал”

ИД ХИЙЖ БҮТЭЭХ НАСНЫ ЗАЛУУС МАНСУУРУУЛАХ БОДИС ХЭРЭГЛЭЖ БАЙГАА НЬ ДААНЧ ГУНИГТАЙ

“Сэтгэцийн Эрүүл мэндийн үндэсний төв”-ийн Шүүхийн сэтгэц, эмгэг судлалын клиникийн эрхлэгч С.Байгалмаа: “Хүүхэд залуус мансууруулах бодисын хор хөнөөлийг сайн мэдэхгүйн улмаас саваагүйтэж, сонирхож хэрэглэх улмаар донтогч болох байдал маш түгээмэл байна. Дэлхий нийтэд мансууруулах бодист донтсон хүмүүсийг эмчлэх нь бэрхшээлтэй хэвээр байгаа. Сэтгэцийн Эрүүл мэндийн үндэсний төв дээр мансууруулах бодис хэрэглээд ирж буй хүмүүсээс зургаан сарын хугацаанд тандалт, судалгаа авахад эдгээр хүмүүсийн 11.3 хувьд нь сэтгэцийн эмгэг аль хэдийн үүсчихсэн байгаа. Харин бусад нь энэ бодисыг тодорхой хугацаанд хэрэглээд үзчихсэн, хэрэглэгч гэсэн ангилалд орж байна.18-35 насны залуусын 30 гаруй хувь нь оюутнууд байсан нь даанч харамсалтай” гэж байсан. Ид хийж бүтээх насны идэр хонгор оюутан, залуус мансууруулах бодис хэрэглэж, бусдад уруу татагдан улмаар сэтгэцийн эмгэгтэй болж байгаа нь даанч гунигтай”