МАХНЫ НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙГ НЭМЭХЭЭР АЖИЛЛАЖ БАЙНА

Махны жижиглэнгийн үнэ өссөн талаар ХХААХҮ-ийн сайд Ч.Улаан өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.

Түүний хэлснээр махны нийлүүлэлт сүүлийн өдрүүдэд орон нутагт цаг агаар хүндэрсний улмаас махны нийлүүлэлт багассан байна. Түүнчлэн шатахууны үнийн өсөлт махны үнэд нөлөөлж байгаа аж. Тиймээс махны үнийг барихад дулааны аргаар боловсруулж экспортод гаргах махны хэмжээг дотоодын зах зээлийн хангамж, нийлүүлэлттэй уялдуулан квоттой болгох тухай хэлсэн юм.

Тэрбээр, үргэлжлүүлэн “Нийслэлчүүдийн өдөр тутмын махны хэрэглээ 100-120 тонн байдаг. Энэ хэрэглээг гурван сувгаар хангадаг. Нэгдүгээрт, нөөцийн махыг 127 цэгээр дамжуулан борлуулж байна. Хоёрдугаарт, "Хүчит шонхор" захаар дамжиж зах зээлд шууд нийлүүлж байгаа. Гуравдугаарт, хувийн хэрэглээгээр дамжиж хэрэглээ хангагдаж байгаа. Хангамжийн байдлыг шалтгаант эх үүсвэрээр нь судалж үзэхэд улсын нөөцөөс нийтийн худалдаанд зориулан гаргаж байгаа махны хангамж харьцангуй тогтвортой байна. Өдөртөө 30 орчим тонн нөөцийн мах иргэдийн гар дээр очиж байна. Зах зээлийн дундаж ханшнаас 20-25 хувийн хямдралтай үнээр худалдаалагдаж байгаа. Цаашдаа бид нөөцийн махны нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлнэ. Ялангуяа ойрын өдрүүдэд урьд өмнө нийлүүлэгдэж байснаас хоёр дахин нэмэгдүүлэхээр ажиллаж байна. Мөн амралтын өдрүүдээр махны өргөтгөсөн худалдааг зохион байгуулахаар төлөвлөж, нийслэлийн удирдлагуудтай ярилцаж байгаа. Цаашид дулааны аргаар мах боловсруулах үйлдвэрүүд зах дээрээс махны нийлүүлэлтээ хангахгүй.

Үйлдвэрүүд шууд зах зээл дээрээс махаа бэлтгэж байгаа нь махны хомсдол үүсч, үнэ хөөргөдөх шалтгаан болж байгааг тогтоосон байна. Тиймээс боловсруулах үйлдвэрүүд зах дээрээс мах бэлтгэхийг хориглож, тодорхой арга хэмжээ авахаар болжээ.

Цаэашид үйлдвэрийн аргаар бэлтгэсэн мах экспортолж байгаа компаниудад дотоодын зах зээлийн хангамжид тодорхой хэмжээний үүрэг хүлээлгэнэ. Экспортод гаргаж байгаа махныхаа тодорхой хэсгийг дотоодын зах зээлд нийлүүлсэн нөхцөлд мах экспортлох эрхийг нь баталгаажуулах журам тогтооно. Цаашид энэ онд бэлтгэсэн махнаас 2-3 дахин их аюулгүй нөөц бэлтгэхээр тодорхой зохицуулалтын арга хэмжээ авч байна. 2019 онд 10-12 мянган тонн мах бэлтгэнэ. Нөөцийн махны үнэ цаашид тогтвортой байна" гэв.