-“ХҮҮХДҮҮД МААНЬ БАГА НАСАНДАА МОНГОЛ СОЁЛООСОО ХОЛДСОН Ч ГЭСЭН МОНГОЛ ЗАН ЧАНАР НЬ ҮРГЭЛЖ ХАДГАЛАГДАЖ БАЙНА”-

Монгол Улс хүүхэл хамгаалах болон улс хооронд үрчлэх асуудлаар хамтран ажиллах тухай Гаагийн конвенцид 1999 онд нэгдсэн орсноос хойш өнөөдрийн байдлаар 270 хүүхдийг 17 оронд үрчлүүлсэн байна. Гадаадын иргэн харьяатын газар 2017 оноос эхлэн Монгол Улсаас гадаадад үрчлэгдсэн хүүхдүүдээ хүлээн авч эх оронтой нь танилцуулах аяллыг зохион байгуулдаг аж. Энэ хүрээнд АНУ-ын гэр бүлд үрчлүүлсэн хоёр хүүхэд, аав ээжийнхээ хамт иржээ. Тэднийг A.К.Учрал, А.Ч.Ганхүү гэдэг бөгөөд 14-16 жилийн өмнө АНУ-ын иргэн Чарлес Андерсоны гэр бүлд үрчлэгдсэн юм байна.

A.К.Учрал, А.Ч.Ганхүү нар АНУ-д төвтэй “Холт интернэшнл” олон улсын байгууллагаар зуучлуулан, Америкийн Нэгдсэн Улсын гэр бүлд үрчлэгдсэн. Арван таван жилийн дараа анх удаа төрөлх эх оронтойгоо танилцахаар ирсэн нь энэ. Тэд энэ жил ахлах сургуулиа төгсөж, A.К.Учрал эмчийн мэргэжлээр, А.Ч.Ганхүү инженер болохоор коллежид элсэн суралцахаар болжээ. Олон жилийн дараа эх орондоо хөл тавьсан тэднийг ГИХГ-ын дэд дарга Д.Түвшинтөр хүлээн авч уулзан авч уулзан Монгол орны соёл уламжлал, заншлыг харуулсан сонирхолтой бичлэг үзүүлж, уртын дуугаар мэндчилгээ дэвшүүлэв. Мөн эцэг эх болон хүүхдүүдтэй яриа өрнүүлж, тэдний сэтгэгдлээс хуваалцсан юм.

Чарлес Андерсоны гэр бүл дөрвөн хүүхэд үрчилж авсан бөгөөд үүний хоёр нь Монгол хүүхэд. Тэд “Одоогоос 16 жилийн өмнө Учрал охиноо үрчилж авч байхдаа Ганхүү хүүгээ харж байсан юм. Улмаар хоёр жилийн дараа түүнийг үрчлэх боломж нь бүрдсэн. Учрал охин минь бидэнд монгол хүний үнэт зүйлийг таниулж чадсан. Хүүхдүүдээрээ маш их бахархдаг. Бидний хүүхдүүд сургуулиасаа зохиож буй уралдаан тэмцээнд сайн оролцохын сацуу сайн дурын ажилд тогтмол хамрагддаг. Монгол хүүхдүүдийн оюуны чадамж өндөр байдаг нь үнэхээр үнэн. Тэд аливаа уралдаан тэмцээнийг ихэвчлэн хошуучилдаг. Монгол хүүхдүүд маш ухаантай. Аливаа зүйлийг хурдан сурч, ямар ч зүйлийн тэргүүнд нь байдаг. Хүүхдүүд маань хоёр, дөрвөн настайдаа Монгол ахуй соёлоосоо холдсон ч гэсэн Монгол зан чанар нь үргэлж хадгалагдаж байдаг. Энэ онцлог нь олон зүйл дээр харагддаг. Бид хүүхдүүдээ монгол ахуй соёлтой нь ойр байлгахын тулд АНУ-д амьдардаг монголчуудтай маш дотно найзууд болсон. Хүүхдүүд маань тэднээс уламжлалт хоол, мэндлэх хүндлэх соёлыг суралцаж байна. Бид гэр бүлээрээ хэвийн боов хийж сурсан. Одоо Монголоос явахдаа олон төрлийн хээ угалзтай хэв авч явна.” хэмээн ярьж байлаа.

-“ТӨРӨЛХ ХЭЛЭЭРЭЭ МОНГОЛ ТҮМЭНТЭЙГЭЭ ЯРИХЫГ ХҮСДЭГ БАЙСАН”-

Бид уулзалтын үеэр A.К.Учрал, А.Ч.Ганхүү нартай цөөн хором ярилцсан юм.

-Та хоёр маань одоогоос 14-16 жилийн өмнө АНУ-ын гэр бүлд үрчлэгдсэн ч гэсэн монгол ахуй соёлоо мартаагүйд маш их бахархаж байна. Эх орондоо ирээд хамгийн түрүүнд юу хийхийг хүсэв?

-A.К.Учрал: Би хоёр настайдаа АНУ-д үрчлэгдсэн 16 жилийн дараа эх орондоо ирж байна. Хүүхэд байхаасаа л Монголынхоо өв соёл, уламжлалыг мартахгүй байхыг хичээсээр ирсэн. Тэр тусмаа Монгол хэлээ хэзээ ч мартаж болохгүй хэмээн боддог. Өмнө нь Монголын талаар үзэж, судалж байсан зүйлстэйгээ биечилж танилцаж байгаадаа маш их баяртай байна. Төрөлх хэлээрээ Монгол түмэнтэйгээ ярихыг хүсдэг байсан.

А.Ч.Ганхүү: Би дөрвөн настайдаа үрчлэгдсэн. 14 жилийн дараа төрөлх эх орондоо ирлээ. Маш их баяртай байна. Эх орондоо ирэхээсээ өмнө би хөдөө аялж, нүүдэлчин ахуй амьдрал, соёлыг нүдээрээ үзэхийг хүссэн. Мөн өдөр бүр тусгай баярын зоогийг биш монголчуудынхаа идэж ундалдаг энгийн хоол хүнсийг амталж байгаа минь үнэхээр сайхан санагдаж байна.

-Монголд ирэхээсээ өмнө эх орныхоо талаар хэр их судалсан бэ. Хөгжлийн хувьд бодож байснаас чинь ялгаатай байна уу?

-A.К.Учрал: Монголчууд маань маш өгөөмөр нинжин гэдгийг харснаа онцолмоор байна. Мөн аливаа ажлыг хийхдээ маш тууштай байдлаар гүйцэтгэдэг, хэзээ ч ухрахгүйгээр урагшилдаг хандлага нь миний сэтгэлд үнэхээр хүрч чадсан шүү. Улаанбаатар хотын хөгжил нь АНУ-ын зарим хотуудаас илүү байгааг хараад баяртай байгаа. Хөдөө орон нутаг миний судалж байсан шиг соёл, өв уламжлалаа хадгалсан байгааг нь хараад маш их бахархсан.

А.Ч.Ганхүү: Улаанбаатар хотын хөгжил биднийг гайхшруулсан. Америкт байдаг шиг үнэтэй том зочид буудлууд, мөн сүүлийн үеийн загварын машинуудыг Улаанбаатар хотын зам дээр явж байхыг хараад эх орны минь хөгжлийн нэг хэлбэр болов уу гэж бодсон. Эх орондоо ирсэндээ маш их баяртай байна.

-Та хоёр аав, ээж хоёрынхоо ямар зан чанарыг хүндэлдэг вэ. Аав ээж нь юу гэж сургадаг вэ?

-A.К.Учрал: Аав ээж минь маш сайхан сэтгэлтэй хүмүүс. Бидэнд үргэлж нинжин сайхан сэтгэлтэй байхыг зааж зөвлөдөг. Аав ээждээ маш их талархаж явдаг. Ганхүү бид хоёрыг яг л ихэр хүүхэд шиг өсгөсөн. Бид хоёр урьд нь нэг асрамжийн газарт байсан юм. Нэг айлд үрчлэгдсэндээ үргэлж талархаж явдаг.

А.Ч.Ганхүү: Аав ээж хоёр маань Учрал болон бусад ах дүүсийг минь ямар ч нөхцөлгүйгээр, хариу нэхэлгүй хайрладаг. Энэ чанарыг нь би үнэхээр хүндэлдэг. Мөн тэд Учрал эгч бид хоёроос гадна хоёр хүүхэд үрчилсэн. Үнэхээр өр зөөлөн хүмүүс шүү.

-Ирээдүйд эх орондоо хийхийг хүссэн зүйл байдаг уу. Монголдоо амьдрах талаар бодож байсан уу?

-A.К.Учрал: Одоогоор ямар нэгэн шийдвэр гаргаагүй байна. Гэсэн ч жил бүрийн зун эх орондоо заавал ирж байхаар төлөвлөсөн. Монголдоо байх хугацаандаа асрамжийн газрын хүүхдүүдийн сурлага, мэдлэгийн түвшинд бага ч болов хувь нэмэр оруулж, тусална гэж бодож байна.

А.Ч.Ганхүү: Би эх орондоо амьдарч түүх соёл, өв уламжлалаа мэдэж, монгол хүн гэдгээ мэдрэхийг хүсдэг. Мөн одоо сурч байгаа мэргэжлийнхээ дагуу АНУ-ын мундаг инженерүүдийг Монголын инженерүүдтэй уулзуулан туршлага солилцон, хамтарч ажиллахыг хүсдэг. Ирээдүйд заавал биелүүлэх болно.

-ГАДААД ҮРЧЛЭГДСЭН ХҮҮХДҮҮД МААНЬ ДЭЭД БОЛОВСРОЛТОЙ, ЭРҮҮЛ САРУУЛ, НҮД НЬ ГАЛ ЦОГТОЙ БАЙГААГ ХАРАХ САЙХАН БАЙНА-

Уулзалтын төгсгөлд ГИХГ-ын дэд дарга Д.Түвшинтөр хүлээн авч уулзан “Монгол Улсын харьяат хүүхдийг зөвхөн тэдний сайн сайхан байдал, ашиг сонирхлын үүднээс гадаадын иргэн, гэр бүлд үрчлүүлдэг. Энэ ч утгаараа үрчлэгдсэн хүүхдийг тухайн гэр бүлд хэвийн өсч бойжих, аюулгүй орчинд амьдрах, сурч боловсрох, эрхээ хамгаалуулах бүх нөхцөлөөр хангах, уугуул эх орон, ёс заншил, түүх соёл уламжлалыг танин мэдэх боломжоор хангах талаар үрчлэгч эцэг, эх, зуучлагч байгууллагатай гурван талт гэрээ байгуулж ажилладаг. Уг гэрээний дагуу үрчлэлтийн дараах хүүхдийн хөгжлийн талаарх тайланг жил тутам тухайн улсын эрх бүхий байгууллагаас томилогдсон нийгмийн ажилтнаар хийлгэж, тогтмол хяналт тавьдаг юм. Өнөөдрийн уулзалт үрчлэгдсэн хүүхдүүдэд эх орон, өв соёл, үүх түүхийг таниулахад чиглэсэн. Хүүхдүүд маань дээд боловсрол эзэмших болж, авьяас чадвар, амжилт бүтээл арвин, эрүүл саруул, нүдний гал цог дүүрэн байгааг харах сайхан байна. Энэ өргөөний хаалга дэлгээтэй байгаа шиг эх орон Монгол тань та бүхэнд үргэлж нээлттэй байна шүү. Сонгосон мэргэжилдээ эзэн болж, сайн эмч, сайн инженер болоорой” хэмээн хүссэн юм.

Ухаан суугаагүй балчирхан насандаа үрчлэгдсэн Монгол хүүхдүүд ямар ч хариу нэхэхгүйгээр хайрладаг аав, ээжийнхээ хайранд инээд хөөр, аз жаргалтай элэг бүтэн сайхан амьдарч байна. Дашрамд дурдахад, Монгол Улс “Хүүхэд хамгаалах болон улс хооронд үрчлэх асуудлаар хамтран ажиллах тухай Гаагийн конвенцод 1999 онд нэгджээ. Өнөөгийн байдлаар, 270 хүүхдийг 17 орон буюу АНУ, ХБНГУ, Франц зэрэг орны гэр бүлд үрчлүүлсэн байна. Тодруулбал, АНУ-д 156, ХБНГУ-д 34, Францад 20 хүүхэд үрчилжээ.