УИХ дахь Ардчилсан намын зөвлөлийн ээлжит хуралдаанаар хэлэлцсэн гол асуудлуудын талаар УИХ-ын гишүүн Т.Аюурсайхан өөрийн байр суурийг илэрхийллээ.

Тэрбээр “Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр”-ийн тухай журмын шинэчилсэн заалтын цэцийн дүгнэлт гарчихсан. Үндсэн хууль дээр тодорхой зөрчил байсан учраас шийдвэрээ гаргасан байх гэж үзэж байгаа. Яг тухайн үед нь би “Татварыг давхардуулж аваад байна шүү дээ. Энэ чинь Үндсэн хуультай нийцэх юм уу” гэдэг асуудлыг дэвшүүлж байсан. Үүнийг Сангийн яамнаас тайлбарлахдаа “Давхардуулахгүй. Яагаад гэвэл хуулийнхаа 47.7-д давхардуулж авахгүй гээд заачихсан байгаа” гэж хэлсэн.

Ашигт малтмалын тухай хуульд өөрчлөлт оруулахдаа гаргасан алдаагаа нэн даруй засах хэрэгтэй

“Гэхдээ аливаа хуулийн зүйл, заалт болгон Үндсэн хуульд нийцэж байх ёстой. Үндсэн хуулийн цэц тухайн хууль бүхэлдээ Үндсэн хууль зөрчсөн үү, эсвэл зүйл, заалт нь Үндсэн хууль зөрчсөн үү гэдгийг хэлэлцэж, шийдвэрээ гаргах эрхтэй. Үүнийг Сангийн яам өргөн барихдаа буруу тайлбарыг өгч, хууль батлуулахдаа хариуцлагагүй хандсан байна гэж ойлгож байгаа. Тиймээс үүнийгээ нэн даруй засаж, төсвийг эрсдэлгүй болгох, аж ахуйн нэгжүүдийн нөөц ашигласны төлбөрөө хуулийн дагуу төлөх нөхцлийг яаралтай бүрдүүлэх ёстой гэж үзэж байна. Татварын хуулийг өргөн барихад маш олон асуудлууд байсан. Зарим зүйлсийг орхигдуулсан байхыг үгүйсгэхгүй. Эдгээрийн нэг нь АМНАТ-ын шинэ заалт байна л даа. Татварыг давхардуулахгүй төлөх ёстой. Ашигт малтмалын нөөц ашигласны татварыг бүгд өгөх ёстой. Гэхдээ олборлолтын шатанд нь төлчихсөн татварыг үйлдвэрлэлийн шатанд нь дахиад авна гэдэг буруу. Ингэж давхардуулж болохгүй. Нэг удаа заавал авах ёстой. Гэтэл одоо хэн ч төлөхгүй нөхцөл байдал руу оруулж байна”

АМНАТ-ын хуулийн заалтад Сангийн яам, Уул уурхайн яамөөр өөр байр суурьтай байна

“Сангийн яам, Уул уурхайн яамхуулийн заалтан дээр өөр өөр байр суурьтай байгаа. Засгийн газраас өргөн барьж байгаа бол байр сууриа нэгтгэх ёстой. Хуулийг засаж залруулах Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэртэй холбогдуулаад Улсын их хурал, байнгын хороо хуульд өөрчлөлт оруулах эрхтэй. Тэгээд энийгээ хийе гэхээр хоёр яамны байр суурь зөрчихөөд байна. Тийм учраас УИХ-ын дарга захирамж гаргаж, эдгээр яамдын байр суурийг нэгтгээд яаралтай зөрчлийг арилгах талаар ажлын хэсэг гаргачихсан байгаа. Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр гарсантай холбогдуулан Улсын их хурал хуулинд өөрчлөлт оруулж, энийгээ засна” гэв.

Хууль зүй, Гадаад харилцаа, Сангийн яамны сайд нар хариуцлага хүлээхгүй байгаа нь ичгүүртэй хэрэг

Мөн өчигдөр болсон эдийн засгийн байнгын хорооны ээлжит хурлын үеэр “Саарал жагсаалт”-ын асуудлыг хөндсөн бөгөөд энэ асуудалд зөвхөн “Монгол банк” үүрэг хүлээх биш Засгийн газар болон холбогдох яамдын удирдлагуудад хариуцлага оногдуулах ёстойг гишүүдийн зүгээс хэлж байв. Энэ талаар УИХ-ын гишүүн Т.Аюурсайхан “Саарал жагсаалт”-д орсон хариуцлагыг Хууль зүйн сайд, Гадаад харилцааны сайд, Сангийн сайд нараас нэхэж, хариуцлага хүлээхгүй үлдэж байгаа нь ичгүүртэй байгаа”-г онцолсон юм.

“Манай оронд хариуцлага хамгийн ихээр дутагдаж байна”

Тэрбээр “Саарал жагсаалт”-тай холбоотой асуудлаар тодорхой хүмүүстэй хариуцлага тооцох ёстой. Манай оронд хариуцлага хамгийн ихээр дутагдаж байна. Аливаа алдаа дутагдал гаргачихаад өөрсдийгөө хаацайлдаг, бусад нь түүнийг хаацайлдаг. Ингэж толгойг нь илсээр байвал дараагийн алдаа дутагдал гарна. Үүнээс болоод төр нь хариуцлагагүй болчихсон. Тиймээс анхнаас нь хариуцлагатай, ёс зүйтэй байх хэрэгтэй. Алдаа дутагдал гаргах юм бол хариуцлагыг нь үүрүүлдэг байвал дараа дараагийн хүмүүс нь анхааралтай, хянамгай ажиллана.

Тэгээд хариуцлагыг зөвхөн энэ хоёр хүнээр хязгаарлах юм уу, Мөнгө угаах болон терроризмыг санхүүжүүлэх үндэсний зөвлөлийг Хууль зүйн сайд тэргүүлдэг. Бүрэлдэхүүнд нь “Сангийн сайд, Гадаад харилцааны сайд болон төрийн эрх бүхий хууль сахиулах байгууллагын удирдлагууд багтана” гээд заачихсан. Ялангуяа Үндэсний зөвлөлийг Хууль зүйн сайд ахалдаг. Тэгэхээр дэд сайд нь, Хууль зүйн яам нь энэ мөнгө угаах болон терроризмтай тэмцэх чиглэлээр юу ч хийгээгүй гэдгээ хэлж байгаа юм. Бүх л бүтэн салбарыг хөдөлгөх ёстой байсан боловч юу ч хийгээгүй. Үүний төлөө Хууль зүйн сайд, Сангийн яамны сайд ямар хариуцлага хүлээх вэ. Гадаад харилцааны яам, Хууль зүйн яам, Сангийн яамтай хариуцлага ярих ёстой юм биш үү” гэсэн юм.