С.Зоригийн хөнөөгдсөн өдөр төрийн хэсэг түшээ “Итгэлийн зээл” гээч марзан төсөл УИХ-д өргөн барьдаг юм байна. УИХ-ынгишүүнД.Оюунхорол, Н.Амарзаяа, Ё.Баатарбилэг, Х.Баделхан, Б.Батзориг, О.Батнасан, М.Билэгт, С.Бямбацогт, Д.Дамба-Очир, Д.Лүндээжанцан, Л.Мөнхбаатар, Ж.Мөнхбатнар “Итгэлийн зээл олгох тухай” хуулийн төслийг санаачлан боловсруулсан аж. УИХ дахь МАН-ын бүлгийн 27 гишүүн ард түмэндээ таалагдахын тулд санаачилан боловсруулсан "Итгэлийн зээл" хуулийн төсөл эсрэгээрээ иргэдийн итгэлийг алдаж эхлэв. Ард түмний бодит амьдралаас тасарсан, ёстой “агаарын” хуулийн төсөл болжээ. Эдгээр гишүүд чухамдаа Монголын ард түмнийг “юу ч бичиж болох цагаан цаас” гэж эндүүрээд байх юм.

МАН-ын бүлгийн ажлын хэсгийнхэн эхний жилд 200-300 тэрбум төгрөгийг “Итгэлийн зээл” олгоход зарцуулах тооцоолол хийснээ зарлалаа. Өнгөрөгч хавар “64”-ийн бүлэг дэмжсэн энэ төсөл чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар шууд хэлэлцэгдэн батлагдах магадлалтай болчихлоо. Эл хуулийн төслийн гол зорилго нь иргэддээ 20 сая төгрөгийн өртөгтэй итгэл хүлээлгэх зээл олгоход оршино. Үүнийгээ намын мөрийн хөтөлбөрт тусгаснаар иргэдийг ажилтай, орлоготой болгох жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн хөгжилтэй холбон тайлбарлаж буй. Эрх баригчдын итгэлийг хүлээсэн иргэн нь барьцаа хөрөнгөгүй, ажилгүй, орлогогүй нэгэн ч байж болно. Өөрөөр хэлбэл ямар нэгэн эдийн засгийн баталгаагүй болон ямар нэг зээлгүй, батлан даагчгүй, зээлийн муу түүхгүй иргэнд олгох юм гэнэ. Ёстой нэг чөтгөр ав гэмээр төсөл байгаа биз. Энэ зээлд бор зүрхээрээ ажил хөдөлмөр эрхэлж, бизнес хийдэг нийгмийн дундаж давхрагынхан хамаарахгүй.

Учир нь дундаж ажилчин давхрагынхан ямар нэгэн зээлтэй, батлан даагчтай, зээлийн муу түүхтэй. Итгэлийн зээл ЖДҮХС-гийн нөхцөлтэй ижил жилийн гурван хувь, хугацаа нь ч гурван жил байх аж. Улмаар төр өөрийн мэдлийн байгууллагаараа дамжуулан зээлээ олгоно. Засгийн газар харьяандаа “Итгэлийн зээлийн сан” байгуулж тухайн сангийнхаа хөрөнгийг олон улсын байгууллагаас хэрэгжүүлэх төсөл, хөтөлбөр, Засгийн газраас гаргасан бонд, тусгайсан, улсын төсөв, бусад эх үүсвэрээс бүрдүүлэхээр тооцсон байна. Олон улсын байгууллагууд итгэл хүлээлгэхгүй бол татвар төлөгчдийн халааснаас санхүүжүүлнэ. Төсөвт дарамт учруулахгүй, иргэдийнхээ амжиргааг сайжруулна гэж ярих атал ахиад л татвар төлөгчдийн халаас руу гар шургуулах нь. Наана нь ярих уриа лоозон сайхан ч, ухаад үзвэл эрх баригч нам сонгуулийн шоуныхаа суурийг цутгаж буйнь хэн ч харваас тодорхой.Ирэх жил 2020 онд сонгууль болно.

Бэлэн 20 сая төгрөг амлаад ард түмэндээ итгэл хүлээлгэх гээд байна уу, эсвэл эрх баригчид татвар төлөгчдийн мөнгөөр сонгогчдын саналыг худалдаж авах гээд байна уу гэдэг эргэлзээ төрүүлэв. Эрх баригч нам улс орныг удирдаад хэдийнэ гурван жил өнгөрчихсөн. Бүрэн эрхийн хугацаа ганцхан жилийн дараа дуусах гэж байхад гэв гэнэт иргэдээ ядуурлаас гаргана, амьжиргааг сайжруулна гэж чанга дуугаар хашгирах нь цаанаа л сэжигтэй. Ядуусдаа 20 сая төгрөгийн итгэлийн зээл тарааснаар нийгмийн эмзэг бүлэг шууд байртай болоод, ажил хийгээд, бизнес эрхлээд, баяжаад улс орныхоо эдийн засгийг нуруундаа үүрч эхлэх юм биз дээ. Итгэл үзүүлснээр ядуурлаас ангижирна гэж тооцжээ.

Монгол Улсад 192 мянган хүн ядуу гэсэн ангилалд багтдаг. Мөн таван хүн тутмын нэг нь нэн ядуу, дөрвөн өрх тутмын нэг нь ядуу байгаа гэх судалгааг хуулийн төслийнхөн дурдсан. Энэ нь эрх баригчид өөрсдөө хэрхэн ажилласаны нотолгоо. Бензин, мах, өргөн хэрэглээний барааны үнэ ард түмний нурууг сүүлийн хэдэн жил улам бөхийлгөсөн. Цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжээ нэмэхгүй мөртлөө “Итгэлийн зээл” нэрийдлээр хавтгайруулсан халамж тараах нь сонгуульд зориулсан шоу гэдгийг хүн бүхэн мэднэ. Сонгууль өнгөрлөө. Энэ зээл шууд зогсоно. Чухамдаа гар барьсан ч алзахгүй.Сонгогчдын саналыг авилгадаж авах л нэг хэлбэр гэдгийг ард олон ухаарч байгаа. Тэдний энэхүү боловсруулсан төсөл нь ямар ч судалгаагүй, зээлийн эх үүсвэр хаанаас гарах гээд тооцоо судалгаа муутай байгааг ч харуулсан.

Манайд байрны ипотекийн зээлийн хүү дэлхийд хамгийн өндөрт тооцогддог. Иймд итгэлийн зээлээс илүү ипотекийн зээлийн хүүг бууруулах хэрэгцээ шаардлага амьдралд арай илүү нүдээ олсон хэрэг болно. Ард иргэдийнхээ ядуурал, үнийн өсөлт хөөрөгдөлтийн талаар ярилгүй гурван оныг үдсэн хэрнээ сонгууль дөхөхөөр мөнгө амлаж шоудаж байгаа эрх баригчид хугацаанаасаа өмнө л огцорсон нь дээр болж харагдаад байна даа.