Зудтай өвлийг арайхийн давах аядаад байсан малчдын нуруу тэнийх яагаачгүйг илтгэн хаврын тэргүүн сар гаруут цасан шамарга, их хунгарын аюул нөмөрчээ. Нийт нутгийн дийлэнх нь байгалийн гамшигт өртөж, малчид модоо барихад хүрээд байна. Ийм цас зудын аюул 1975 оноос хойш тохиогоогүйг цаг уур орчны шинжилгээний холбогдох газраас мэдэгджээ. УИХ дахь АН-ын бүлгээс мэдэгдэхдээ эрх баригчид 600,700 мянган мал л хоргодож байна гэх зэргээр худал мэдээлэл өгч байна зүүн бүс нутагт л гэхэд дор хаяж сая гаран хоёр сая шахуу мал хоргодож төл малгүй болсон байна.

Малчдын амьжиргааны эх үүсвэр алдагдаж нийгмийн халамж шаардлагатай өрх гэр бүлийн тоо зудад нэрвэгдсэн олон мянган малчдаар нэмэгдэхэд хүрч байгааг онцлоод хэцүү бэрх цагт бэрхшээлийг хамтдаа давах уриалгыг дэвшүүлсэн юм. Харин эдийн засагт ийнхүү нэгэнт уналтад ороод байгаад хөдөө аж ахуйн салбарыг бүр мөсөн арчих төсөөлөл байхгүй нь төр төлөөлөгчдийн зүгээс ойлгомжтой боловч цаашид ямар арга хэмжээ авч шуурхай бодит үр дүнд хүрэх эсэхээ тодорхойлоогүй.

Хэрвээ алдагдсан боломжийн асуудлыг сөхөж тавихад хүрвээс нүүрсний хулгай буюу экспортын бүртгэлээс гадуур эрх мэдэл албан тушаалтан, улс төрчдийн гар дахь бохир системээр гадагш хил давсан нүүрсний хулгайн олон арван их наяд төгрөгийг хуулийн дагуу шударгаар шийдвэрлэж улмаар улсын стратегийн онц чухал салбар болох хөдөө аж ахуй тэр дундаа малчин амьжиргааны эх үүсвэр богино хугацаанд алдагдахын эсрэг дорвитой шийдэлтэй хөдөлж чадвал боломж байгаа болов уу.

Тодорхой эх сурвалжуудын мэдэгдэж байснаар алдагдсан хулгайн нүүрсний төгрөгөөр тооцсон хэмжээ нь 40 их наяд төгрөг гэлцдэг. Эрдэнэставантолгойн сонгуулийн жилийн сайрхал ч гэмээр хувьцааны ногдол ашиг гэж нийт иргэдэд тараасан мөнгийг хэд дахин үржүүлж чадахаар тоо.

Гэтэл малчдын арилжааны банкнууд дахь нийт зээлийн хэмжээ 1 их наяд төгрөг л гэх. Малчдын 80 хувь нь ийнхүү өрөнд хэдэн малаа тавиад туучихсан төдийгүй зээлээ хугацаандаа төлж чадах бололцоогүйджээ. Том эдийн засгийн онол ярьж, банкны бодлогоороо монополь эрх эдлэгч Монголын банкнуудын малчны зээлийг хойшлуулах эцсийн хугацаа нь нэг жил хүртэл байна.40 их наяд төгрөгийн нүүрс зувчуулагдаагүй бол төсвийн өгөөж оновчтой хуваарилагдахад багагүй нэмэртэй байх ажээ.

Д.ЭНХБАТ