АНУ-ын Төрийн департаментын хэвлэлийн төлөөлөгч Тэмми Брюс хэвлэлийн бага хурлын үеэр “Украин дахь цэргийн ажиллагаанд Хятадын иргэд Оросын талд оролцож байгаа мэдээлэл АНУ-д түгшүүр төрүүлж байна. Украин Оросын талд тулалдаж байсан Хятадын хоёр иргэнийг олзолж авсан гэх мэдээллийг бид авсан. Хятад улс Украины эсрэг Оросын дайныг дэмжих гол эх сурвалж хэвээр байна. Орос улс дайнаа үргэлжлүүлэхэд шаардлагатай навигацийн төхөөрөмж, хагас дамжуулагч, онгоцны эд ангиуд гэх мэт давхар хэрэглээний барааны бараг 80 хувийг Хятадаас авдаг” гэж мэдэгдэв. Тэрээр мөн “АНУ-ын ерөнхийлөгч цөмийн зэвсэгтэй Орос, Хятад хоёр гүрний хамтын ажиллагааг үргэлжлүүлэх нь олон улсын тогтворгүй байдлыг улам гүнзгийрүүлж, АНУ болон бусад улс орны аюулгүй байдал, хөгжил цэцэглэлтийг бууруулна” гэж мэдэгдэж байсныг онцлов.

Украины ерөнхийлөгч Владимир Зеленский Украины зэвсэгт хүчин Донецк мужийн фронтод Оросын талд тулалдаж байсан хоёр хятад иргэнийг баривчилсан тухай мэдээлж “Украинд 155 хятад иргэн Оросын армид байлдаж байгаа тухай батлагдсан мэдээлэл байна. Тэднийг БНХАУ-ын иргэн болохыг батлах бичиг баримт, банкны карт, хувийн мэдээлэл бидэнд байгаа. Энэ нь Оросын талд үүнээс олон хятад иргэн тулалдаж байгааг баталж байгаа явдал” гэж мэдэгдсэн юм. Мөн олон нийтийн сүлжээнд эдгээр баривчлагдсан хүмүүс Хятадын мандарин хэлээр мэдүүлэг өгч байгаа бичлэг тавигдсан. Мөн Украины Гадаад хэргийн сайд Андрей Сыбига “Украины Донецк мужид БНХАУ-ын хоёр иргэнийг баривчилсантай холбогдуулан Киев Бээжингээс тайлбар өгөхийг шаардсан. Украины эсрэг түрэмгий дайнд хятад иргэд Украины цэргүүдийн эсрэг цэргийн ажиллагаанд оролцож байгааг бид эрс буруушааж байна. Бид Украин дахь Хятадын хэргийг түр хамаарагчийг ГХЯ-нд дуудаж, энэ баримтыг үзүүлэн буруушааж, тайлбар өгөхийг шаардсан. Учир нь Украин дахь Оросын түрэмгийлэгч армийн бүрэлдэхүүнд тулалдаж буй Хятадын иргэд энх тайвны талаарх Хятадын байр суурийг эргэлзээнд оруулж, НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн байнгын гишүүн Бээжинд итгэх итгэлийг алдагдуулж байна” гэж мэдэгдсэн. Учир нь Хойд Солонгосын цэргүүд Оросын Курск мужид тулалдаж байгаа бол хятад цэргүүд Украины нутагт байлдаж байгаа нь тэднийг олон улсын дүрэм, журмын дагуу бусдын нутгийг эзлэн түрэмгийлэгчид гэдгийг нотолж байгаа хэрэг юм. Украинд байлдаж буй хойд солонгос, хятад цэргийн гол ялгаа нь энэ. Иймээс Хятадын ГХЯ-ны албан ёсны төлөөлөгч Лин Зянь “БНХАУ-ын төр засаг өөрийн иргэдийг зэвсэгт мөргөлдөөний бүсээс аль болох хол байх, аливаа хэлбэрээр оролцохгүй байх, ялангуяа аль нэг талын цэргийн ажиллагаанд оролцохгүй байхыг үргэлж шаардсаар ирсэн. Иймээс Хятадын засгийн газар Украины ерөнхийлөгч Владимир Зеленскийн хэлсэн Донецк мужид хятад иргэдийг баривчилсан гэдэг мэдээллийг шалгаж байна” гэж мэдэгдэв.

Хятадын засгийн газрын энэхүү албан мэдэгдлийн дараа АНУ-ын ерөнхийлөгч Дональд Трамп “БНХАУ дэлхийн зах зээлийг үл хүндэтгэж байгаагийн хариуд би АНУ Хятадаас импортолдог барааны татварыг 104-өөс 125 хувь болгон өсгөж байна. Бусад улс орнуудын хувьд бидэнтэй хэлэлцээр хийх гурван сарын завсарлага олгож байгаа бөгөөд энэ хугацаанд АНУ-ын импортын татварыг бүгдэд нь адил 10 хувь болгож байна. АНУ-ын татварыг 125 хувь болгон өсгөж байгаа нь Хятад улсад АНУ болон бусад улсыг булаан авах гэсэн тэдний хүсэл цаашид хүлээн зөвшөөрөгдөхгүй гэдгийг ойлгуулах болно. Энэ шийдвэр нэн даруй хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэлнэ. АНУ-тай тарифын хэлэлцээ хийх хүсэлтээ 75 гаруй улс бидэнд ирүүлээд байна” гэж мэдэгдэв. Мөн Цагаан ордны хэвлэлийн нарийн бичгийн дарга Кэролайн Левитт “Одооноос эхлэн 10 хувийн татварыг Хятадаас бусад бүх улсад хэрэглэж эхэлнэ” гэж тодотгож мэдээлэв. АНУ-ын эдгээр мэдэгдлийн дараа Америкийн гол индексүүд шууд өсч эхлэв. Уолл Стритийн Хөрөнгийн биржийн арилжаа хаагдахын өмнөхөн Dow Jones индекс 7.9, S&P 500 индекс 9.5, Nasdaq индекс 12.2 хувиар өсөв.

АНУ-ын ерөнхийлөгчийн энэхүү шийдвэр Путины дэглэмийн “бие”-ийг нэвт буудчихсантай адил зүйл болов. Учир нь нефтийн татвар ОХУ-ын төсвийн 1/3-ийг бүрдүүлдэг. Гэхдээ Орос улсын төсөв рублиэр бүрддэг. Харин барууны улсуудын хоригоос болж Оросын валютын орлого нь бараг тэр чигээрээ түүхий нефтийн экспортын орлогоос хамаардаг болсон. Гэтэл дэлхийн хоёр дахь эдийн засаг бас Оросын нефтийн гол худалдан авагч Хятад улс 125 хувийн татварт өртсөнөөр Путины дэглэм валютгүй болох нь тодорхой болов. Улсын төсөвтөө баррелийг нь 70 ам.доллар байна гэж тооцсон Оросын Urals маркийн нефтийн фьючерс үнэ өчигдөр гэхэд л 2.27 нэгж буюу 3.35 хувиар бууж 65 ам.доллар болов. Энэ улсын түүх оросууд их валюттай болохоороо дайн өдөөж, валют нь дуусахаар дайнаа зогсоож байсныг нотолдог. Харин үүн дээр иргэдийнхээ дунд армийнх нь нэр хүнд унахаар энэ улс задардаг онцлогтой. Энэ нь өнөөдрийн ОХУ Оросын эзэнт гүрэн, ЗХУ-ын араас “явж байна” гэсэн үг юм.

Бэлтгэсэн

Г.АМАРСАНАА