-Түүнийг Ерөнхий сайд асан Нажиб Разакыг захиалгаар хөнөөжээ-

Малайзын “Malaysiakini” мэдээллийн сайтад гарсан Монголын иргэн Ш.Алтантуяагийн амийг хөнөөх даалгаврыг Малайзын Ерөнхий сайд асан Нажиб Разак өгсөн тухай мэдээлэл өнөөдөр дэлхийн чихийг дэлдийлгэж байна гэхэд хилс болохгүй. Уг хэрэгт цаазын ял сонсоод байгаа цагдаагийн хоёр офицерын нэг өнгөрсөн аравдугаар сарын 19-ний өдөр Малайзын холбооны шүүхэд хэргийг дахин хянуулахаар хүсэлт гаргах үедээ үндэслэл болгож, ийм мэдүүлэг өгснийг “Malaysiakini” мэдээллийн сайт бичжээ. Офицер Азила Хадри хэргийг хэрхэн үйлдэж, ул мөрөө баллах талаар тухайн үед Батлах хамгаалахын сайд, Шадар сайдаар ажиллаж байсан Нажиб Разакаас нарийн зааварчилгаа авсан гэдгээ хэлсэн байна. Иргэн Ш.Алтантуяаг “Малайз улсын үндэсний аюулгүй байдалд заналхийлэх нууц мэдээллийг мэдэж байгаа, гаднын аюултай тагнуул гэж Нажиб Разак хэлж байсан. Тиймээс түүнийг хөнөөх ажлыг маш өндөр төвшний нууцлал дор, бусад хүмүүст мэдэгдэлгүйгээр хийх ёстой” гэсэн нууц даалгавар өгч, Малайзын цагдаагийн газрын зэвсгийн агуулахаас тэсрэх бодисоор хангасныг тэрбээр шүүхэд мэдүүлжээ. Гэвч Ерөнхий сайд асан Нажиб Разак дээрх мэдүүлгийг үгүйсгэж, гүтгэлэг хэмээн мэдэгдэж, Ш.Алтантуяагийн аллагын хэрэгт өөрийгөө холбоогүй гэж мэдүүлсээр байгаа ажээ.Тэрбээр одоо Малайзын баялгийн сангий их хэмжээний хөрөнгийг завшсан хэргээр шүүгдэж байгаа юм байна. Харин цагдаагийн нөгөө ажилтан болох бага түрүүч Сирул Азхар Умар ньцаазын ялын тогтоол гарахаас өмнө Австрали руу оргон зайлсан байдаг. Гэвч Австралийн хууль сахиулагчдад баригдаж, Сиднейн Цагаачлалын саатуулах төвдхоригдсоор байна.

Ямартаа ч энэ хэрэг дахиад дэлхийн анхаарлын төвд орлоо. Хөөрхий бүсгүй бусдын гарт аймшигтайгаар амиа алдсанаас хойш 13 жилийн дараа ахин асуудал сөхөгдөж байгаань хэрэг хуучирдаггүйн тод жишээ юм. Цаазаар авах ял авсан цагдаагийн офицерзахиалагчаа илчилж, “Монгол Улсын иргэн Ш.Алтантуяагийн амийг Малайзын экс Ерөнхий сайд Нажиб Разакийн өгсөн үүрэг даалгаврын дагуу хөнөөсөн” хэмээх мэдүүлгийн дагуу цагдаагийн алба хаагч, ахлах мөрдөгч Азила Хадрид холбогдох хэргийг тус улсын холбооны шүүх ирэх 2020 оны дөрөвдүгээр сарын 20-нд хэлэлцэхээр товлолоо.Хэргийг эргэн сануулъя.

13 жилийн өмнө юу болсон бэ?

2006 оны аравдугаар сарын 19-ний өдөрМалайзын Селенгор мужийн нэгэн ойгоос юу ч үгүй болтлоо зэрэмдэглүүлсэн байдалтай монгол бүсгүйн цогцос олдсон байдаг. Хамгийн аймшигтай нь бүсгүйн толгой руу нь буудаж, биед нь С4 нэртэй тэсрэх бодис зүүж дэлбэлснийг шинжээчид тогтоосон байна. Ингэж тамлуулж амь насаа алдсан эмэгтэй бол Ш. Алтантуяа байсан юм.Ш.Алтантуяаг амиа алдсан өдөр түүнийг хүргэж өгсөндуудлагын таксины жолооч энэ хэргийн талаар хамгийн анх цагдаад мэдээлсэн байдаг. Учир нь, түүний нүдэн дээр бүсгүйг барьцаалж, машинд суулган авч одоход хөлсөө ч авч чадаагүй жолооч барьцаалагчдын машины марк, дугаарыг тэмдэглэн авч, цагдаад мэдээлсэн байна. Машиныг хэдэн өдрийн дараа олсон бөгөөд Малайзын Засгийн газрын бүртгэлтэй болохыг нь тогтоожээ. Бүсгүйг хэрцгийгээр хөнөөсөн Малайзын тусгай албаны ажилтнуудын нэг Сирул Азхар Умар мэдүүлэгтээ “Намайг буу гаргахад тэр өөрийгөө жирэмсэн гээд амь гуйж байсан” гэжээ. Тэр үед түүний захирагч Азила Хадри бүсгүйг хутгалж, газар унагасан төдийгүй түүний хувцсыг тайлан гялгар уутанд хийхэд гар нь хөдөлж байсан гэдэг. Азила Сирулд түүнийг дахин бууд гэснийг тэр биелүүлжээ. Энэ бол алуурчдын анхны мэдүүлэг юм. Дараа нь тэд бүсгүйн цогцсыг ойд аваачиж, хөл, хэвлий, толгойд нь тэсрэх бөмбөг тавьж дэлбэлсэн ажээ. Монгол бүсгүйн амийг хөнөөсөн ахлах мөрдөгч Азила Хадри, бага түрүүч Сирул Азхар Умар нарыг Малайзын Засгийн газар яллагдагчаар татаад 2015 онд Холбооны дээд шүүхээс буруутай хэмээн цаазын ял оноосон билээ.

Хэрэг юунаас эхлэлтэй вэ?

Энэ хэрэг Франц-Испанийн “Армарис” гэх компани Малайзын Засгийн газарт гурван шумбагч онгоц нийлүүлэх нэг тэрбум еврогийн хэлэлцээр 2002 онд байгуулснаас эхэлжээ. Ш.Алтантуяа 2004 онд Хонконгт Абдул Разак Багиндатай танилцсан байна. Багиндагийн эгч нь тухайн үед аюулаас хамгаалахын ажилтан, Малайзын Стратеги судалгааны төвийн захирал байжээ. Багиндад оросоос англи хэл рүү орчуулга хийж өгдөг байсан Ш.Алтантуяа Багиндатай удалгүй амрагийн холбоотой болсон гэдэг. Багинда тухайн үед Ерөнхий сайдын орлогч байсан Нажиб Разактай ойр дотно холбоотойгоороо Куала Лумпурын дээдсийн хүрээлэлд багтдаг байж. 2005 онд Ш.Алтантуяа Багиндатай хамт түүний улаан Ferrari-гаар европоор зугаалсан гэдэг. Гэвч цаад зорилго нь шумбагч хөлөг худалдаж авах хэлэлцээ байжээ. Хэлэлцээг бүр 2002 онд байгуулсан ч чухал заалтуудыг тохироогүй байж. Ш.Алтантуяа Парисын нэгэн клубт Нажиб Разак, Абдул Багиндатай авахуулсан зургаа үзүүлж байсныг нэгэн найз нь гэрчилсэн боловч Нажиб Разак коран судар дээр гараа тавьж байгаад, “Бүсгүйг амьдралдаа огт харж байгаагүй” хэмээн мэдүүлэг өгсөн байдаг. 2006 оны аравдугаар сард “Армарис” техник үйлчилгээний комисст төлбөрөө тушаасныг сонсоод Ш.Алтантуяа Куала Лумпурт очиж өөрийн хувиа авахыг хүсчээ. Харин Багиндагийн удирдаж байсан техник үйлчилгээний “Perimekar” түүнд олгох 500.000 ам.долларыг өгөхөөс татгалзсан байна. Багинда, Ш.Алтантуяа нар үүний өмнөхөн хоёр тийш болсон байжээ. Учир нь Нажиб Разакийн хартай эхнэр түүнд ямар ч мөнгө өгөхгүй байхыг тушаасан байна. Ш.Алтантуяа өөр хоёр монгол бүсгүйн хамт Куала Лумпурт очиж, Багиндаг мөнгийг нь өгөхгүй бол хараал хийлгэнэ гэж сүрдүүлжээ. Үүнээс хэдхэн хоногийн дараа бүсгүй амиа алдсан бөгөөд Малайзын цагаачлалын бүртгэлээс түүний нэр арчигдсан байжээ.Ийнхүү 28 настай Ш.Алтантуяа бүсгүй “Армарис” болон Малайзын Засгийн газрын хоорондох учир битүүлэг, асар үнэтэй наймааны золиос болсон юм. Малайзын Батлан хамгаалах яам хоёр Scorpene шумбагч хөлгийн ложистик болон техник сургалтын зардалд Засгийн газар нэг тэрбум евро зарцуулсан гэж парламентдаа мэдэгдсэн бөгөөд техник үйлчилгээний хөлсөнд нь “Perimekar Sdn Bhd” хэмээх аялал жуулчлалын компанид 114 сая евро төлсөн гэсэн юм. Малайзын татвар төлөгчид шумбагч хөлгийн техникийн үйлчилгээ, аюулгүй ажиллагааны туршилт, пуужин, торпед болон шумбагчийн зогсоол барих, сургалтын зардал зэргийг одоо ч төлж дуусаагүй байгаа гэлцдэг. Мөн Р.Багинда нь мафийн бүлгийн эгнээнд багтдаг, улс дамнасан зэвсгийн наймаанд талийгаачийг дагуулж явдаг байсан, ээлжит нэгэн уулзалтынхаа үеэр орчуулга хийлгэсний дараа гэрчийг устгасан гэж үздэг хэсэг ч бас бий.

Малайзын парламентын сөрөг хүчний тэргүүн Ибрахим: Аллагатай холбоотой олон асуулт хариултгүй үлдсэн

Гэмт хэргийг мөрдөх үед Малайз улсын нөлөө бүхий улс төрчийн захиалгаар тус улсын цагдаа нарын гарт зэрлэгээр хөнөөгдсөн болохыг тогтоож, уг хэрэгт Малайзын улстөрч Абдул Разак Багиндаг холбоотой гэж үзсэн байна. Үүний дагуу шүүх хурал хоёр жил гаруй үргэлжилсний эцэст 2008 оны аравдугаар сарын 31-нд Абдул Разак Багиндад холбогдох хэргийн шүүх хурал Куала Лампурт болж түүнийг аллагын хэрэгт оролцсон гэх хангалттай нотлох баримт байхгүй гэх үндэслэлээр цагаатгасан байдаг. Энэ үеэр Парламентын сөрөг хүчний тэргүүн Датук Сэри Ибрахим Багинда болон түүний гэр бүлд сайн сайхныг хүсээд талийгаачийн аллагатай холбоотой олон асуулт хариултгүй үлдсэн гэж үзэж буйгаа хэвлэлийнхэнд илэрхийлээд “Тухайн хэргийн эргэн тойронд олон зүйл тодорхой бус байна. Хэргийг мөрдөх ажиллагаа мэргэжлийн түвшинд хийгдээгүй гэсэн ойлголт бэхжиж байна” гэжээ. “Прокурорын байгууллага хэргийг шалгах ажиллагааг анхнаасаа л мэргэжлийн түвшинд хийж чадаагүй. Мөн прокурорын баг болон шүүхийн бүрэлдэхүүнд зориуд өөрчлөлт хийж хэргийг дарах гэсэн санаатай байна” гэж тэрээр сурвалжлагчдад мэдэгдсэн байна. Эцэст нь “Ерөнхий сайдын орлогч Датук Разактай холбоотой гэгдэх шинэ баримт олдсон нь улам их ноцтой юм” гэжээ.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Иргэний нийгэм, хүний эрхийн бодлогын зөвлөх Г.Уянга:Малайзын төрд шинэ удирдлага гарч ирснээр олон нааштай хандлага бий болсон

Монгол Улсын иргэн Ш.Алтантуяагийн амь насыг онц хэрцгийгээр хөнөөсөн хэргийн шүүх хурал Малайз улсын Куала-Лумпур хотноо энэ оны тавдугаар сарын 6-ны өдөр эхэлсэн. Шүүх хуралд талийгаачийн аав С.Шаарийбуу хохирогчоор орсон бол ажиглагчаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Иргэний нийгэм, хүний эрхийн бодлогын зөвлөх Г.Уянга оролцсон юм. Энэ удаагийн хурал нь Монгол Улсын иргэн С.Шаарийбуугийн нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийн хурал бөгөөд хохирогчийн талаас Малайз Улсын Засгийн газраас нөхөн төлбөр гаргуулах хүсэлт тавьсан байдаг.Хагас сарын хугацаанд үргэлжилсэн хурлаар Малайзын талын гэрчүүдээс мэдүүлэг авах үйл ажиллагааг явуулж, өмнө шийдвэрлэсэн эрүүгийн хэрэгт хавсаргасан нотлох баримтуудыг дахин нотолж хавсаргах ажлыг гүйцэтгэжээ. Өөрөөр хэлбэл, гэрчүүдийг дахин байцааж, нотлох баримтуудаа дахин үнэлүүлэх шаардлагатай тул маш их цаг хугацаа орж байгаа талаар тус улсын хэвлэлд мэдээлсэн байдаг. Хохирогчийн аав С.Шаарийбуугийн өмгөөлөгчөөр Рамкарпал Сингх гэх хүн ажилласанбөгөөд түүний үзэж буйгаар энэ ондоо багтаад эцэслэн шийдэх байх гэсэн хүлээлттэй байсан юм. Үнэхээр ч өмгөөлөгчийн үг үнэн болж захиалагчаа зарласан цагдаагийн ажилтны мэдүүлгээр хэргийг ирэх оны дөрөвдүгээр сарын 20-нд хэлэлцэх тов гараад байна.

Монголын иргэний нэхэмжлэлтэй хэрэгт ажиглагчаар оролцоод ирсэн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Иргэний нийгэм, хүний эрхийн бодлогын зөвлөх Г.Уянга “Гол нь хэргийн захиалагчийг өнөөдрийг хүртэл тогтоогоогүй, талийгаач бүсгүйн аав балмад аллагыг захиалагчийн нэг гэж үзэж байгаа Разак Багинда цагаадсан гэх мэт асуудал ээдрээтэй хэвээр байна. Харин Малайзын төрд шинэ удирдлага гарч ирснээр олон нааштай хандлага бий болсон. Ерөнхий сайд Мохатир Мохамад Ш.Алтантуяагийн амиа алдсантай холбоотой эрүүгийн хэргийг сэргээн шалгах хүсэлтийг прокурор болон Хааны ордонд хүргүүлсэн байна. Тиймээс Малайзын шинэ Засгийн газар уг асуудалд шударгаар хандаж байгаад Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Монгол Улсын Засгийн газар, ард түмэн талархалтай байгаа. Мөн Ерөнхийлөгч, Засгийн газар, Гадаад Хэргийн Яамнаас төрийн өндөр дээд хэмжээнд байнга бичиг явуулж ирсэн. Монгол Улсын иргэнийг зэрлэгээр хөнөөсөн уг хэргээс шалтгаалан хоёр орны харилцаа удаан хугацаанд зогсонги байдалд байлаа. Энэ хэргийг шударгаар шийдвэрлэж байж хоёр орны төрийн болон ард түмний харилцаа хэвийн үргэлжлэх үүд хаалга нээгдэнэ. Ингэх эрмэлзэл аль аль талд байгаа нь ойлгомжтой. Монголын талаас үүнийгээ тасралтгүй илэрхийлж, гацааг арилгахыг эрмэлзэж ирсэн. Ялангуяа Ерөнхийлөгчийн зүгээс сонгогдсон цагаасаа эхлэн байнга анхаарч, шинэ Ерөнхий сайдыг томилогдсоны дараа баяр хүргэсэн илгээлт явуулахдаа ч, олон улсын хэмжээний хурал, уулзалтаар тааралдаж биечлэн уулзахдаа ч энэ хэргийг дурдаж байсан. Ерөнхийлөгчийн энэ мэт идэвхтэй үйл ажиллагаанууд болон Монголын төр засгаас баримталж байгаа байр суурийг Малайзын тал ойлгож асуудалд санаа тавьж, шийдвэрлэхийн төлөө байгаагаа ч саяын уулзалтаар мэдэгдсэн” хэмээн ярьж байлаа.

Хохирогчийн аав С.Шаарийбуу: Саналаа өгөхөөсөө өмнө Ш.Алтантуяаг нэг санаарай

Энэ хугацаанд охиныхоо амь насыг бүрэлгэсэн алуурчдыг, захиалагчийг тогтоолгохын төлөөтууштай тэмцсэн хүн бол яах аргагүй хохирогчийн аав С.Шаарийбуу байсан. “Хоёр улсын харилцаанд сэв сууна”, “Монголчууд Малайзад визгүй зорчих эрхийг хасчихна” гэсэн үзлээрээ манай талын төрийн албан тушаалтнууд саад болж байсан тухай Ш.Алтантуяа агсны аав С.Шаарийбуу харамсан ярьж байсан удаатай.Хамгийн гол нь олон жилийн турш тус улсын төрийн эрхийг барьсан БН эвсэл өнгөрсөн жилийн тавдугаар сард болсон сонгуульд сөрөг хүчний Пакатан Харапан намд ялагдаж, Махатир Бин Мохамад Ерөнхий сайд болсон юм. Ингэснээр хэргийг сэргээх үйл явц ч шулууджээ. Бас эрх баригчид нь ийн ялагдсанд Нажиб Разакын авлигын асуудал дээр Ш.Алтантуяагийн амиа алдсан хэрэг ч нөлөөлснөөс болсон гэж үзэх үндэслэлтэй.

Малайзын далбааг шатаана хэмээн мэдэгдэж байсан хохирогчийн аав С.Шаарийбуу тус улсын сонгуулийн өмнөх өдөр нь Малайзын сэтгүүлчийн цахим хуудас руу “Малайзын ард түмэн та бүхний хувьд түүхэндээ хамгийн хариуцлагатай сонгууль энэ байж мэднэ. Хэрэв хариуцлагагүй сонголт хийвэл миний охинд ямар эмгэнэлт явдал тохиолдсон билээ, түүнтэй дүйцэхүйц хувь заяа танай орны хөгжил, ирээдүйд тохиолдохыг үгүйсгэхгүй. Маргааш сонгуулийн хайрцагт саналын хуудсаа бөглөж хийхээсээ өмнө Ш.Алтантуяаг нэг санаарай” гэсэн зурвасыг зургийнхаа хамт илгээсэн байдаг. Орой нь нэр дэвшигчдийн мэтгэлцээн болж, Нажиб болон Махатир нар зурагтаар шууд нэвтрүүлэгт ороод, хаалтын үг хэлэхдээ Махатир “Би Малайзын алдагдсан нэр хүндийг буцаан авчрахын төлөө ажиллана. Би та бүхэнд ганц л зүйл харуулъя” гээд тус захидлыг үзүүлсэн байдаг. Ингээд “Би өөр зүйл хэлэхгүй. Энэ хүний хэлсэн үгийг бодоорой” гээд хаасан байна. Тэр шөнөдөө 1.8 сая малайзчууд тэр бичлэгийг үзжээ.

Ерөнхийлөгч Х.Баттулга: Үүссэн таагүй уур амьсгалыг илааршуулна гэдэгт найдаж байна

Малайзын сонгуулийн дараа Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Малайзын Холбооны Улсын Парламентын сонгуульд эвслээ тэргүүлэн ялалт байгуулж, улсынхаа Ерөнхий сайдаар сонгогдсон Махатир Бин Мохамад баяр хүргэсэн захидал илгээсэн. Гэхдээ дан ганц албаны хуурай үгс биш харин улсын Ерөнхийлөгчийн зүгээс амиа алдсан иргэнийхээ хэргийг шударга шүүхээр шийдүүлэх хүсэлтээ давхар илгээсэн байдаг. Тодруулбал, “Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хувьд миний бие Монгол Улсын иргэн, хоёр хүүхдийн ээж Ш.Алтантуяагийн амь насыг 2006 оны аравдугаар сарын 18-­нд Малайз Улсад хөнөөсөн онц ноцтой гэмт хэргийг шалгах явцад онцгой анхаарал хандуулдаг юм. Энэхүү гэмт хэргийн улмаас манай хоёр орны харилцаанд, тэр тусмаа ард иргэдийн хооронд таагүй уур амьсгал бий болоод байгаа бөгөөд эрхэмсэг ноён Ерөнхий сайд та гэмт этгээдүүдийг шүүх, шүүхийн шийдвэрийг хэрэгжүүлэх, талийгаачийн ар гэрийнхний иргэний нэхэмжлэлийг шүүхээр шударгаар шийдвэрлэхэд анхаарал хандуулж, хоёр улсын харилцаанд үүссэн таагүй уур амьсгалыг илааршуулна гэдэгт найдаж байна. Танд эрүүл энх, ажлын өндөр амжилт хүсье” гэжээ. Ийм захидал илгээснээр Монголын төр иргэнийхээ төлөө санаа тавьдгийг, анхаарал хандуулж ажиглаж байгаагаа дэлхийд зарласан хэрэг. Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын энэ алхам үнэхээр цаг үеэ олсон зүйл байсныг өнөө бид харж байна. Харьд байгаа хэдэн монголчуудаа гаргуунд нь хаячихсан улс орон биш, тэднийхээ төлөө дуугардаг, хамгаалдаг улс гүрэн гэдгийг нотолсон энэ захидал биеллээ олсны баталгаа нь Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын бага хуралд оролцохоор манай улсад ирсэн Малайз Улсын шадар сайд дато Се Азаза Ван Исмайл Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад бараалхах үеэрээ Ш.Алтантуяагийн амь насаа алдсан хэрэгт тус улсын Засгийн газар анхаарал тавьж байгаа талаар хэлж, захидалд дурдсанчлан гэмт этгээдүүдийг шүүх, шүүхийн шийдвэрийг хэрэгжүүлэх, талийгаачийн ар гэрийнхний иргэний нэхэмжлэлийг шүүхээр шударгаар шийдвэрлэхэд ихээхэн анхаарал хандуулж байгаа талаар ярьж байсан явдал юм.

Тэгвэл Ш.Алтантуяа гэж хэн байв?

Талийгаач Ш.Алтантуяагийн хувьд англи, орос хэлтэй, хятад, япон хэлний мэдлэгтэй нэгэн байж. Бага насаа ОХУ­-д өнгөрөөсөн тэрээр 1990 онд Монголд гэр бүлээрээ ирэхэд МУИС-­ийн дэргэдэх лицей аравдугаар ангийг төгссөн байна. Дараа нь “Отгонтэнгэр” дээд сургуулийн орчуулагчийн анги, БНХАУ­-ын Бээжин хотын Гадаад хэлний их сургуулийн хятад хэлний ангийг орчуулагч, эдийн засагч мэргэжлээр дүүргэжээ. Мөн Монголдоо гоо сайхны салон байгуулж явсан энэ бүсгүй өөрөө гоо үзэсгэлэнтэй нэгэн байсан бөгөөдзагварын тайзан дээр гарч байсан гэдэг. Үнэхээр л тухайн цаг үеийнхээ олны анхааралд өртсөн үзэмжит бүсгүйн төлөөлөл болсон тэрбээр “Хар сарнай” хамтлагийн Маадайн эхнэр явсан удаатай. Хэлний өндөр мэдлэгтэйдээ л шилэгдэж, хил дамнасан орчуулагч хийж явсан бололтой. Юутай ч, хоёр хүүхдийн ээж, энэ турьхан бүсгүй харамсалтайгаар бусдын гарт хэрцгийгээр амиа алдсан ч хэрэг хуучирдаггүйн нотолгоо болж, одоо л хэргийн үнэн мөн нь тодрох цаг айсуй.