Сошиал орчинд “Монголоос зайлах юм сан” нэртэй залуусын давалгаа үе үе харагдах боллоо. Залуучууд яагаад эх орноосоо дүрвэхийг хүсэх болов? Гадаадад ажиллаж амьдарч байгаад эх орондоо элгэн садан, аав ээж, ах дүүс эх нутгаа гээд ирсэн ганц нэг залуусд итгэлтэй зоригтой сэтгэл хангалуун аз жаргалтай амьдрах бололцоо байгаа эсэх дээр хариулт олдохгүй хэцүү. Тэдний хүсч байгаа зүйл уг нь маш энгийн эх орондоо эзэн шиг амьдрахын тулд хөдөлмөрийн үнэлэмжийг шударгаар үнэлдэг, өөрсдийнх нь ирээдүйг өмнөх үе нь баллаж, сохолдоггүй улс төрчид баяжиж улсаараа ядуу амьдрах бус нийтээрээ эрх чөлөөтэй, элбэг хангалуун амьдрахыг л хүсч байна. Залуусын мөрөөдөл гадагшаа гарч их мөнгө олоод тэндээ шингэх битгий байгаасай. Эх оронч үзэлгүй гэж шүүмжлэх ч утгагүй хэрэг.

Монгол гэр бүлийн унаган хүмүүжил, уламжлалт, түүх, соёл, ахуй гэх мэт олон хүчин зүйл залуусын оюун санаанд эх орноо дээдлэх бахархах хайрлах үзлийг суулгаж өгдөг. Үнэндээ эл үзэгдлийг хэдхэн тоо баримтаар хангалттай нотолж, шалтгааныг нь амархан олж болно.

Үндэсний Стастикийн Хорооноос 2022 оны 1-р улиралд гаргасан судалгаагаар нийт ажиллагчдын тоо өмнөх оноос 7 хувиар өссөн ч энэ нь баталгаат бус түр ажиллагсад 50 шахам хувийг эзлэж үйлдвэрлэлийн салбарт 20, хөдөө аж ахуйн салбар 20 бусад салбарт 10 хувь нь ногдож байгаагаас үзвэл нийт ажлын байрны 50 хувь баталгаагүй, түр зуурынх гэж болохоор байна.

Ажиллах хүчний судалгааны 2022 оны 1 дүгээр улирлын үр дүнгээр улсын хэмжээнд ажилгүйдлийн түвшин 8.5 хувь болж, өмнөх улирлаас 0.4 нэгж хувиар өссөн бол өмнөх оны мөн үеэс 0.3 нэгж хувиар буурсан байна.

Энэ боломжит хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшин зогсонг байдалд орсон буюу Монголд далайцтай шинэ ажлын байр огт бий болохгүй байгааг харуулжээ. Боломжит ажиллах хүч өмнөх оны мөн үеэс 62.3 (57.3%) мянгаар буурч, өмнөх улирлаас 1.4 (3.1%) мянгаар өссөн байна. Боломжит ажиллах хүч өмнөх оны мөн үеэс буурахад 35-49 насны бүлэгт 29.5 мянгаар, 20-29 насны бүлэгт 19.4 мянгаар буурч, өмнөх улирлаас өсөхөд 30-34 насны бүлэгт 2.6 мянгаар, 50-64 насны бүлэгт 4.0 мянгаар өссөн нь тус тус нөлөөлсөн байна.

2020 оноос эхэлсэн цар тахлын эсрэг хөл хорио тогтоосон хэдий ч сүүлийн улирлуудад хөл хориог үе шаттайгаар сулруулсантай холбоотойгоор боломжит ажиллах хүчний эгнээнд багтаж байсан хүмүүс буурч ажилгүй хүмүүсийн эгнээ рүү шилжсэнээр ажилгүй иргэд өсөж ажилгүйдлийн түвшин нэмэгдэхэд голлон нөлөөлсөн байна. Олон бизнесүүд дампуурч, ажлын байрны хомсдол нүүрлэсэн нь төр засгийн зүгээс бодлогын эрс шинэчлэл хийх цаг болсныг харуулж байна. Залуучуудад тогтвортой, хөдөлмөрийн хангалттай үнэлгээ бүхий баталгаат ажлын байр, үйлдвэрлэл үйлчилгээ, хөдөө аж ахуйн салбарын бүтээн байгуулалт хэрэгтэй.