Төрийн оршихуйн үндэс бол иргэдээс авдаг татвар. Татвар татаасны орлогоор төсөв бүрдэж төр тэр мөнгийг оновчтой хуваарилах л үүрэгтэй. Монголын орчинд татвар шимтгэлийн хувь хэмжээ ямар байгааг тооцож үзвэл 2 сая төгрөгийн цалин авдаг бол Цалингаас НДШ -11.5% буюу 230к хасагдаж 1.770.000 төгрөг үлдэнэ.

НД хасагдсан дүнгээс буюу 1.770.000-с ХХОАТ-т 10% г буюу 177к суутгагдана. Ингээд гар дээр 1,593,000 төгрөг ирдэг Дээрээс нь энэ цалинг өгч байгаа байгууллага бас НДШ -12.5% буюу 250к төлж байгаа.

Ингээд 407.000 төгрөгийг хувь хүнээс 250.000 төгрөгийг байгууллагаас гээд нийт 657.000 төгрөгийг улс суутгаж авдаг Үлдсэн 1,593,000 төгрөгөөрөө худалдан авалт хийх бүрд НӨАТ гэж 10% аваад, улирлын эцсээр хэрүүл уруултайгаар 2%-ийг нь буцааж өгөөд, 8%-ийг нь улс аваад үлдэнэ.

Тэгэхээр 1,593,000-с 8% болох 127,440 төгрөгийг улс авч байдаг гэх тооцоо байна. Гэтэл тэр мөнгө эргээд бидэнд яаж зарцуулагдаж байна вэ? Эрүүл мэнд, боловсрол гэх мэт төрийн үйлчилгээндээ сэтгэл хангалуун амьдарч чадаж байгаа билүү?!‼