XVII ЖАРНЫ “ХОТОЛ ТӨГС” ХЭМЭЭХ ТӨМӨР ХУЛГАНА ЖИЛИЙН ШИНИЙН НЭГНИЙ ӨГЛӨӨ ЗҮГ, МӨР ГАРГАХ ЗУРХАЙ

Ц.Анударь / Нүүр

ТӨМӨР ХУЛГАНА ЖИЛИЙН ШИНЖ

Хаврын амьсгал орсон өдрийн махбодыг гол болгон жилийн ноён нурууг шинждэг аргын дагуу “Шороон үхэр”-ийн шинжээр дүрсэлбэл “Үхрийн толгой нь цагаан, бие, омруу, өвчүү, туурай, цулбуур хөх, эвэр, чих, сүүл улаан, дөрвөн шийр, ходоод ногт шар, амаа ангайж, сүүлээ зүүн тийш шарвасан байна. Үхэр хариулаач нь царай нь шар, малгайгаа зүүн гартаа барьсан, дээл ногоон, бүс цагаан, гэзэг үсээ баруун чихний ар, зүүн чихний урдуур сүлжиж унжуулсан, хөх гутал өмссөн, мяндсаар томсон, бургасан улаан шилбүүр барьж, хүч чадал их, хүүхэд үхрийн өмнө яаравчлан гүйж явна гэж дүрсэлжээ.

Энэхүү зураглалаас жилийн байцыг ажвал “Нялхаст сайн, өвгөдөд дунд, залууст муу ажээ. Төрийн хууль, цаазын хэрэгжилт сайжирч, улс орон амгалан төвшин болох болой. Залуу хүмүүсийн ажил үйлс бүтэмжтэй, үр ач дэлгэрэх маш сайн. Хаваржилт хүндрэх, ард иргэдийн аж амьдрал доройтох ч, харин зун, намар, өвлийн улиралд иргэдийн ажил үйлс бүтэмжтэй болж, амьдрал ахуй сайжирна. Номын явдлаар явагч хүмүүн нугууд ард иргэдэд хүндлэгдэнэ. Жилийн эхэн, улирлууд эхэн дунд саруудад цас, хур бороо элбэг буух, эмийн шим төгөлдөржинө. Зургаа, долдугаар сард хур тунадас жилийн дунджаас бага байх, газар орноо аргадан тахилга хийлгэвэл зохистой. Өвөлжилт хүндрэх болой (цас бага унах). Өндөр уул, толгод, тал хээрийн бүсэд өвс ногоо, цэцэг навч ихэд дэлгэрэх, хадлан бэлчээр, тариа, ногооны ургац арвин гарна. Ой цэцэрлэгт үр жимс дэлгэрнэ. Хавар, намрын эхэн, дунд сард халуун, хүйтэн өвчин, лусын өвчин, бадгана чанарын өвчин гарах магадтай. Малд сайн, хүнд муу байх ажээ.

ШИНИЙН НЭГНИЙ ӨГЛӨӨ ЗҮГ МӨРӨӨ ГАРГАХ ТУХАЙД

Энэ жилийн шинийн нэгэн нь улаагчин тахиа өдөр, даваа гаригт тохиож байна. Нар өглөө 7 цаг 44 минутад мандана. Нар мандахаас өмнө амжиж зүг мөрөө гаргах газраа очсон байвал зохилтой. Хөдөөд морины уяанаас цааш, орон сууцныхан гурваас есөн алхмаас зүг мөрөө гаргахаа эхлүүлж болно. Энэ ёслолыг хүндэтгэж аль болох шинэ хувцсаа өмсөж, малгай, бүстэй, товчоо товчлоорой. Хэрэв та хүсвэл ойр зуур өргөлийн идээ, цагаа бэлдэн мөр гаргахаар товлосон газраасаа сүсэглэж явдаг бүхэндээ хандан өргөж, сайн сайхныг ерөөнө. Гэрээсээ төмөр, мод мэтийн цээр гаргах домын зүйлээ бэлдэж гаргаарай. Мөр гаргах цэгээс заасан зүг рүү гурваас есөн алхам яваад цээр гаргах домоо зааврын дагуу хийж зохих тарниа долоо ба 21 удаа давтаж уншина. Гэр бүлийн гишүүдээс 13-ны жил нь ороогүй багачуул заавал зүг мөрөө гаргах шаардлагагүй. Мөн настан, хэвтрийн хүмүүсийн өмнөөс садан төрөл нь өөрийн мөрийг гаргах ялдамдаа нэр ус, жилийг нь сэтгэлдээ шивнэж даган баясаж буйгаа илэрхийлдэг ажээ. Зүг гаргагч нь хийморийнхоо зүгт яваад нар зөв тойрон анхны цэг дээр буцаж ирдэг. Энэ замд тань хогийн сав, үнс зэрэг таагүй зүйл байгаа эсэхийг урьдчилаад харчих нь зүгээр.

ТАВАН ӨНГИЙН ХАДАГ- НЫ МӨН ЧАНАР

Эдийн дээд хадаг гэдэг. “Таван өнгийн хадаг”-ийг хадгалж, буянаа тогтоож, баян чинээлэг, гай гарзгүй, энх төвшин явахыг бэлгэддэг.

Цэнхэр хадаг: Мөнх тэнгэрийн өнгө. Амар тайвны бэлгэдэл, ерөнхийдөө хүндэтгэлийн бэлгэдэл болдог.

Улаан хадаг: Гал голомт бадран дээшлэхийг бэлгэддэг. Улаан хадгийг бурхан шашны таван махбодыг бэлгэдсэн тусгай үйлд хэрэглэдэг бөгөөд хүмүүст барьж золгодоггүй.

Цагаан хадаг: Эхийн сүүний өнгөтэй учир сэтгэл ариун бодь сэтгэлтэй, өглөгч буянтай, сэвгүй сэтгэлийн бэлгэдэл. Цагаан өнгийн хадгийг хамгийн сайн сайхан, маш том хүндэтгэлийн бэлгэдэл хэмээн үздэг. Энэ өнгийн хадгийг бурхандаа болон маш хүндтэй, хамгийн ахмад хүндээ барьдаг.

Шар хадаг: Аливаа муу бүхнийг зайлуулж бурхан шашнаа дээдлэхийн бэлгэдэл. Шар өнгийн хадгийг багшдаа барьдаг. Өөр хүнд барьдаггүй.

Ногоон хадаг: Дэлгэрэн арвижихын бэлгэдэл болдог. Ногоон хадгийг бурхан шашны таван махбодыг бэлгэдсэн тусгай үйлд хэрэглэдэг бөгөөд хүмүүст барьж золгодоггүй.

Уншигчдадаа илүү ойлгомжтой болгох үүднээс таны төрсөн он, сар, өдөр болон ямар суудал дээр буйг нарийвчлан дэс дараалуулан он оноор нь гаргаж өглөө.


ГАЛ СУУДАЛ

Зүүн урд зүг рүү гарч, урд зүгээс ирнэ. “Ум базар дагийний хум мама бизъяа суухаа” хэмээх тарнийг 7-21 удаа уншиж, шүдэнз зураад түүнээ ус, цасаар унтраана. Галд сууваас толгой, цээжин биеийн өвчинд өртөхөөс сэрэмжил. Энэ жилдээ улаан өнгийн эд хувцас хунар бүү ав. Өвс шарлах үеэр болгоомжил.

ШОРОО СУУДАЛ

Баруун зүгт гарч, баруун урд зүгээс ирнэ. “Ум бадма дагийний хум мама бизъяа суухаа” хэмээх тарнийг 7-21 удаа уншиж шороо чулуу хөдөлгөн, модны үртэс эсвэл цаас хийсгэнэ. Шороонд сууваас халдварт өвчнөөс сэргийл. Энэ жилдээ үнэт эдлэл болон шар өнгийн сав суулга үл авах, газар ухах, мод тастах, чулуу ховхлохыг цээрлэ. Лусын хорлолд өртөхөөс болгоомжил.

ТӨМӨР СУУДАЛ

Баруун урд зүг рүү гарч, баруун зүгээс ирнэ. “Ум раднаа дагийний хум мама бизъяа суухаа” хэмээх тарнийг 7-21 удаа уншиж төмрийн зүйлийг хөдөлгөх буюу хая. Төмөрт сууваас уушги, зүрх, бүдүүн гэдэсний өвчнөөс сэргийл. Элдэв хүнээс эд бараа бүү ав. Төмөр эдлэл, хутга, мэсний зүйл бүү ав. Гол ус зайрмагтаж, хөлдөх үед болгоомжил.

ОГТОРГУЙ СУУДАЛ

Зүүн хойд зүг рүү гарч, баруун хойд зүгээс ирнэ. “Ум базар пагма дагийний хум мама бизъяа суухаа” хэмээх тарнийг 7-21 удаа уншиж модны үртэс хая. Огторгуйд сууваас нойргүйдэх, толгой, гар, хөлний өвчнөөс сэргийл. Энэ жилдээ нохой ба шар өнгийн эд авахыг цээрлэ. Уул хаданд авирахаас болгоомжил. Амьтны амь бүү тасал.

УС СУУДАЛ

Зүүн зүг рүү гарч, нар зөв тойрон хойд зүгээс ирнэ. “Ум гармаа дагийний хум мама бизъяа суухаа” хэмээх тарнийг 7-21 удаа уншиж ус асгаад дээгүүр нь алх. Усанд сууваас бөөр, сав, гэдэс, уруул ам, үе мөчний өвчнөөс сэргийл. Энэ жилдээ хар, шар өнгийн эд зүйлс бүү ав. Хур бороо орох үед анхаар.

УУЛ СУУДАЛ

Баруун хойд зүг рүү гарч, зүүн хойд зүгээс ирнэ. “Ум будда дагийний хум мама бизъяа суухаа” хэмээх тарнийг 7-21 удаа уншиж чулуу, шороо хөдөлгө. Ууланд сууваас үрэвсэлт өвчин, үс унах, шар ус гүйх зэрэг өвчнөөс сэргийл. Энэ жилдээ газар хөндөх, өндөрт гарах, ан ав хийх, нойтон мод таслахыг цээрлэ. Өвс хатаж, газар хөдлөх үед болгоомжил.

МОД СУУДАЛ

Зүүн урд зүг рүү гарч, нар зөв тойрон зүүн зүгээс ирнэ. “Ум базар дагийний хум мама бизъяа суухаа” хэмээх тарнийг 7-21 удаа уншиж мод хугалж хая. Модонд сууваас элэг, цөсний өвчин, яр гарах, хөл өвдөхөөс сэргийл. Энэ жилдээ хөх өнгийн зүйл бүү ав. Хэл амнаас болгоомжил. Нойтон мод огтлохыг цээрлэ. Мод гөлөглөх үед анхаарууштай.

ХИЙ СУУДАЛ

Урд зүг рүү гарч, нар зөв тойроод зүүн урд зүгээс ирнэ. “Ум базар падма дагийний хум мама бизъяа суухаа” хэмээх тарнийг 7-21 удаа уншиж, цаас хийсгэ. Хийд сууваас хий өвчин, чих дүлийрэх, зүрхний хий хөдлөх, мэдрэлийн өвчнөөс сэргийл. Энэ жилдээ шар өнгийн эд зүйл бүү ав. Хэрүүл маргааныг тэвч. Хавар, намрын цагаар анхаарууштай.

Төрсөн он

Тухайн жилийн шинийн нэгэн

Суудал

Эр

Эм

1913

Огторгуй

Шороо

1914

Төмөр

Төмөр

1915

Шороо

Огторгуй

1916

Гал

Ус

1917

Хий

Уул

1918

Мод

Мод

1919

Уул

Хий

1920

Ус

Гал

1921

Огторгуй

Шороо

1922

Төмөр

Төмөр

1923

Шороо

Огторгуй

1924

1924.02.05

Гал

Ус

1925

1925.02.24

Хий

Уул

1926

1926.02.13

Мод

Мод

1927

1927.02.03

Уул

Хий

1928

1928.02.22

Ус

Гал

1929

1929.02.10

Огторгуй

Шороо

1930

1930.01.30

Төмөр

Төмөр

1931

1931.02.18

Шороо

Огторгуй

1932

1932.02.07

Гал

Ус

1933

1933.02.25

Хий

Уул

1934

1934.02.14

Мод

Мод

1935

1935.02.04

Уул

Хий

1936

1936.02.23

Ус

Гал

1937

1937.02.12

Огторгуй

Шороо

1938

1938.02.01

Төмөр

Төмөр

1939

1939.02.20

Шороо

Огторгуй

1940

1940.02.09

Гал

Ус

1941

1941.01.28

Хий

Уул

1942

1942.02.16

Мод

Мод

1943

1943.02.05

Уул

Хий

1944

1944.02.25

Ус

Гал

1945

1945.02.13

Огторгуй

Шороо

1946

1946.02.03

Төмөр

Төмөр

1947

1947.02.21

Шороо

Огторгуй

1948

1948.02.10

Гал

Ус

1949

1949.01.29

Хий

Уул

1950

1950.02.17

Мод

Мод

1951

1951.02.07

Уул

Хий

1952

1952.02.26

Ус

Гал

1953

1953.02.15

Огторгуй

Шороо

1954

1954.02.04

Төмөр

Төмөр

1955

1955.02.23

Шороо

Огторгуй

1956

1956.02.12

Гал

Ус

1957

1957.01.31

Хий

Уул

1958

1958.02.19

Мод

Мод

1959

1959.02.08

Уул

Хий

1960

1960.02.27

Ус

Гал

1961

1961.02.16

Огторгуй

Шороо

1962

1962.02.05

Төмөр

Төмөр

1963

1963.02.25

Шороо

Огторгуй

1964

1964.02.14

Гал

Ус

1965

1965.02.02

Хий

Уул

1966

1966.02.21

Мод

Мод

1967

1967.02.10

Уул

Хий

1968

1968.01.30

Ус

Гал

1969

1969.02.17

Огторгуй

Шороо

1970

1970.02.07

Төмөр

Төмөр

1971

1971.02.26

Шороо

Огторгуй

1972

1972.02.15

Гал

Ус

1973

1973.02.04

Хий

Уул

1974

1974.02.23

Мод

Мод

1975

1975.02.12

Уул

Хий

1976

1976.02.01

Ус

Гал

1977

1977.02.19

Огторгуй

Шороо

1978

1978.02.08

Төмөр

Төмөр

1979

1979.02.27

Шороо

Огторгуй

1980

1980.02.17

Гал

Ус

1981

1981.02.05

Хий

Уул

1982

1982.02.24

Мод

Мод

1983

1983.02.13

Уул

Хий

1984

1984.02.02

Ус

Гал

1985

1985.02.20

Огторгуй

Шороо

1986

1986.02.09

Төмөр

Төмөр

1987

1987.01.30

Шороо

Огторгуй

1988

1988.02.18

Гал

Ус

1989

1989.02.07

Хий

Уул

1990

1990.02.26

Мод

Мод

1991

1991.02.15

Уул

Хий

1992

1992.02.04

Ус

Гал

1993

1993.02.22

Огторгуй

Шороо

1994

1994.02.11

Төмөр

Төмөр

1995

1995.01.31

Шороо

Огторгуй

1996

1996.02.19

Гал

Ус

1997

1997.02.08

Хий

Уул

1998

1998.02.27

Мод

Мод

1999

1999.02.17

Уул

Хий

2000

2000.02.05

Ус

Гал

2001

2001.02.24

Огторгуй

Шороо

2002

2002.02.13

Төмөр

Төмөр

2003

2003.02.02

Шороо

Огторгуй

2004

2004.02.21

Гал

Ус

2005

2005.02.09

Хий

Уул

2006

2006.01.30

Мод

Мод

2007

2007.02.18

Уул

Хий

2008

2008.02.08

Ус

Гал

2009

2009.02.25

Огторгуй

Шороо

2010

2010.02.14

Төмөр

Төмөр

2011

2011.02.03

Шороо

Огторгуй

2012

2012.02.22

Гал

Ус

2013

2013.02.11

Хий

Уул

2014

2014.01.31

Мод

Мод

2015

2015.02.19

Уул

Хий

2016

2016.02.09

Ус

Гал

2017

2017.02.27

Огторгуй

Шороо

2018

2018.02.16

Төмөр

Төмөр

2019

2019.02.05

Шороо

Огторгуй

2020

2020.02.24

Гал

Ус


Сэтгэгдэл

уншигч [202.21.108.49] 2020-02-25 11:28:44

маш хэрэгтэй мэдээлэл оруулжээ. баярлалаа.


1 сэтгэгдэл байна
1000 тэмдэгт оруулах үлдлээ.
Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд Medee.MN хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү.
1 сэтгэгдэл байна
Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд Medee.MN хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү.