“ШАРК ТАНК” НЭВТРҮҮЛГЭЭС ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ АВСАН НЬ ТОМ АЗ ЗАВШААН

Хорт хавдар болон бусад өвчин үүсгэгч хуванцар савыг монгол айл өрхийн 90 орчим хувь нь хэрэглэж байна. Ингэхдээ хоол хүнсэнд зориулагдаагүй савыг хэрэглэдэг нь бидний эрүүл, мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлж эхэлсэн талаар мэргэжилтнүүд хэлж байгаа юм.

Цаашид хуванцар савыг орлох бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх, хэрэглэх шаардлага нэн тэргүүнд тулгараад буй. Тиймээс бид химийн хор ялгаруулагч хуванцар савыг орлох модон сав үйлдвэрлэгч гэр бүлийг энэ удаагийн зочноороо урилаа. Эрт цагт монголчуудын гол хэрэглээ байсан модон савыг дахин хэрэглээнд нэвтрүүлэхээр хичээж буй Торхондой үйлдвэрийн хамт олонтой танилцана уу.

-Сайн байна уу. Та манай уншигчдад өөрийгөө болон үйлдвэрийнхээ талаар танилцуулна уу?

-Сайн байна уу. Намайг А.Норжмаа гэдэг. Эко модон сав үйлдвэрлэгч Торхондой үйлдвэрийн менежерээр ажилладаг.

-Модон торхыг хийх санаа яагаад төрөх болов?

-Манай үйлдвэр модон торх үйлдвэрлээд гурван жил болж байна. Нийт 6-200 литрийн багтаамжтай 16 төрлийн модон торхийг үйлдвэрийн аргаар хийж байна. Ойр дотны хүн маань ходоодны хорт хавдар туссан. Насаараа хөдөө мал маллаж амьдарсан хүн юм. Өвчин туссан даруйд нь яагаад ходоодны хорт хавдар тусах болов гэдгийг эмч нараас асууж судалсан. Тухайн үед эмч нарын зүгээс хуванцар савнаас болж хорт хавдар ихсэж буй утгатай зүйл ярьсан. Ингээд бид тэр даруйдаа хуванцар савыг хэрэглэхээ больсон. Модон сав худалдаж авахаар хайхад олдоогүй. Ингээд л бид модон сав хийхээр болсон. Нөхөр маань модон сав хийхийг анх санаачлан хоёр жилийн хугацаанд судалсан. Ингээд гурвуулаа хамтран хийж эхэлсэн.

-Монголчууд модон савыг хэр идэвхтэй авч хэрэглэж байгаа вэ. Сүүлийн жилүүдэд хэрэглэгчдийн тоо харьцангуй нэмэгдсэн байх. Тийм үү?

-Монголчууд эрт дээр үед л модон савыг хэрэглэдэг байсан. Мод өөрөө амьсгалдаг учраас хадгалсан зүйл хөгцөрдөггүй мөн чийг даадаггүй. Модон савыг эрт үеэс саалийн хувин, гурил будаа, усны сав болгон ашиглаж ирсэн. Байгалийн бүтээгдэхүүн учир хүний биед хор нөлөөгүй, сөрөг нөлөөлөл бага байсан байх. Хөгжлийн явцтай зэрэгцээд хүмүүс зөөвөрлөхөд хөнгөн, хялбар гэх үүднээс өдөр тутмын хэрэглээндээ хуванцар савыг хэрэглэж эхэлсэн. Гэтэл уг хэрэглээ нь хүний биед сөрөг нөлөө үзүүлж эхэллээ. Тиймээс хүмүүс буцаад модон савыг өдөр тутмын амьдралдаа хэрэглэдэг болж байна. Тэр дундаа, уламжлалт аргаар хийсэн чамин тансаг модон савыг иргэд гэртээ ашиглах нь нэмэгдэж байгаа. Айл өрхүүд модон савыг хоёр төрлөөр ашиглаж байна. Өдөр тутмын хэрэглээ болон баяр ёслолын үед хэрэглэж байна. Тодруулбал, өдөр тутамдаа гурил будаагаа хийх, баяр ёслолоор айраг хийх зэргээр ашиглаж байна. Модон савны давуу тал маш их шүү дээ.

-Нэг модон савыг хэдэн өдөр хийдэг вэ?

-Манай үйлдвэр нь нийт найман ажилтантай. Модон савыг гар үйлдвэрийн аргаар олуулаа хийхэд өдөрт 10-15 ширхэгийг хийдэг. Харин гараар хийвэл хэмжээ хамаарахгүй өдөрт нэг сав хийдэг. Бид цаашид үйлдвэрээ томруулхад анхаарч ажиллаж байна. Өдөрт 80 ширхэг сав үйлдвэрлэхэд зориулсан тоног төхөөрөмжтэй болохоор ажиллаж байгаа.

ХҮҮХЭДДЭЭ ХЭРЭГТЭЙ ЗҮЙЛИЙГ НЬ АВЧ ӨГӨХ ҮҮ ТОРХОНДОО БҮСЛҮҮР АВАХ УУ ГЭЖ БОДДОГ БАЙСАН ҮЕ ОЛОН

-Аливаа бизнесийг эхлүүлэхэд хөрөнгө санхүүгийн бэрхшээл их тулгардаг. Торхондой модон эдлэлийн үйлдвэрийн хувьд хүндрэл бэрхшээл тулгарч байв уу?

-Манайх гарааны бизнес эхлүүлэхэд тулгардаг бүхий л зовлонг давж туулаад явж байна. Бэрхшээл ярьж гоншигноод суухыг хүссэнгүй. Харин өөр нэг бэрхшээлийг л олж харсан. Тэр нь хуванцар савыг иргэд хэрэглээд сурсан байна. Энэ хэрээр модон савыг хэрэглээнээс түр гаргажээ. Худалдан авагчид модон савыг хараад гайхдаг, “Яаж хэрэглэх үү. Ус хийвэл гоожих уу” гэж асуудаг. Үйлдвэрлэж буй саваа олон нийтэд таниулах л бэрхшээл болоод байна. Эрүүл мэнддээ анхаардаг хүмүүс модон савыг авдаг. Хүмүүс сүүлийн жилүүдэд хоол хүнсэндээ анхаардаг болсон. Тэр хэрээр хоол хүнсээ ямар саванд хадгалах вэ гэдэгт хүртэл анхаарч эхэлсэн нь бас сайшаалтай юм. Үйлдвэрлэж буй нийт модон савны 50 хувийг хөдөө, орон нутгаас худалдан авдаг.

-Түүхий эдээ хаанаас авдаг вэ?

-Хангай захаас гарал үүслийн гэрчилгээтэй модыг гэрээ хийж авч ашигладаг. Хоёр жилийн хугацаанд торх хийх тухай бүхий л зүйлийг судаллаа. Бүслүүрийг нь л гэхэд олон янзаар хийж болно. Хоёр хүүхэддээ хэрэгцээтэй зүйлийг нь авч өгөх үү, савандаа бүслүүр төмөр авах уу гэх мэт олон бэрхшээл гарч байсан. Гэхдээ бид тэр бүгдийг даван туулсан. Жижиг, дунд үйлдвэрлэл явуулахад олон бэрхшээл байдаг. Бэрхшээл болгоныг даван гарч байж амжилтыг бүтээнэ шүү дээ.

-Өнгөрсөн онд Шарк танк нэвтрүүлэгт орж санхүүжилт авч байсан. Тус хөрөнгө оруулалт үйлдвэр хөгжихөд нэлээн нөлөө үзүүлсэн байх. Тийм үү?

-2018 онд нөхөр бид хоёр ажлаа төлөвлөж байхдаа Торхондойд заавал хөрөнгө оруулалт олно гэж зорьсон. Хөрөнгө оруулалтаар үйлдвэрээ томруулна гэж зорилт тавьсан. Үйлдвэрт тоног төхөөрөмж нэн шаардлагатай байсан. Гар аргаар үйлдвэрлэхээр хэчнээн хүнд хүрэх үү, харин үйлдвэрийн аргаар хэчнээн хүнд хүрэх талаар бид бодсон. Үүний хүрээнд банкны зээл, жижиг дунд үйлдвэрийн сан, болон Монгол тв Шарк танк нэвтрүүлэгт хүртэл хандаж байсан. Үүний үр дүнд Шарк Танк нэвтрүүлэгт оролцож Ж.Оюунгэрэл шаркаас 178 сая төгрөгийг авч үйлдвэрийнхээ 30 хувийг өгсөн. Хөрөнгө оруулт авсан учраас бид тоног төхөөрөмжөө захиалаад байна. Хүний амьдралд тэр бүр тохиолдоод байдаггүй аз завшаан байсан.

-Өнгөрсөн жил нийт хэдэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, борлуулсан бэ?

-2018 онд 700 гаруй бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэж борлуулсан байна. Үүнийн 50 хувийг хөдөө орон нутгаас 50 хувийг нийслэл хотын иргэд худалдан авсан байна. Бид өмнө нь захиалга авдаг байсан. Харин одоо захиалга авахаас гадна бэлэн бүтээгдэхүүнийг зарж борлуулах нөхцөл боломж бүрдсэн байна.

-Гадны оронд импортоор гаргах бодол бий юу?

-Европын орнуудад зуу, зуун жилийн түүхтэй модон савны үйлдвэрүүд байдаг. Модон торхыг гадны оронд нийлүүлэхэд тээвэрлэлтийн зардал өндөр. Бид гадны орныг бус дотоодын зах зээлийг хангахыг хүсэж ажиллаж байна.

-Бизнес хийхийг хүссэн ч залуус тэр бүр ажилтанд хүрч чаддаггүй шантардаг. Харин та бүхэн бууж өгөлгүй өдрийг хүрсэн тань гайхалтай юм?

-Бууж өгөлгүй зүтгээд л байх хэрэгтэй. Миний хувьд долоо хоногт нэг, жилд 60 гаруй ном уншдаг. Өөрийгөө хэр сайн хөгжүүлнэ тэр хэмжээгээр боломж илүү харагддаг. Боломжийг өөрийгөө хөгжүүлж чадсан, дайчилдаг хүмүүс олж хардаг. Тасралгүй үргэлж хөгж. Боломж үргэлж байдаг.

-Бидэнтэй цаг гарган ярилцсан танд баярлалаа. Цаашдын ажилд нь амжилт хүсье

-Баярлалаа

С.ПҮРЭВДОРЖ