Орон гэргүй иргэдийг нийгэмшүүлэх үйл ажиллагаа явуулдаг “Зөв амьдрах ухаан” ТББ-ийн тэргүүн Г.Загдаагийн өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд нийгмийн сүлжээнд тавигдсан бичлэг нэлээд шүүмжлэл дагуулаад байгаа билээ. Дуудлагаар ирсэн цагдаагийн албан хаагч болон хүүхэдтэйгээ уулзахаар ирсэн эмэгтэйг элдвээр хэлсэн бичлэг цахим орчинд тавигдсан. Бид мэдээллийг тэнцвэртэй хүргэх гэж хүүхэдтэйгээ уулзахаар иргэн Х–тэй холбогдож, үүссэн нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл авах гэсэн боловч одоогоор иргэн Х нь Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрт байрлах хамгаалах байранд байрлаж байгаа юм байна. Ингээд Баянзүрх дүүрэгт байрлах “Зөв амьдрах ухаан” ТББ-ыг зорьж очин Г.Загдаа болон түүний эхнэр Г.Амарсайхантай ярилцлаа.

-Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд нийгмийн сүлжээнд тавигдсан бичлэг нэлээд шүүмжлэл дагуулаад байгаа. Энэ талаар?

-Манайх хүүхэд хамгааллын хариу арга хэмжээ авдаг магадлан итгэмжлэгдсэн байгууллага. Үүнийхээ дагуу ажиллаж байгаа. Халиунаа гэдэг эмэгтэйн хувьд хүүхэд төрүүлсэн цагаасаа хойш хоёр жил манайд байсан. Энэ хугацаандаа хүүхдээсээ нэг ч цаг холдож байгаагүй. Гэтэл гэнэт хүүхдээ хаяад явчихсан. Бид хоёр нялх хүүхдийг нь хараад өр эмтэрсэн.

-Хүүхдээ хэзээ хаяж явсан вэ?

-Өнгөрсөн аравдугаар сарын 26-нд явсан. Ирэхгүй байж байгаад сая ирээд бичлэг хийгээд ирсэн. Бид гар утсыг нь авах гэхэд бичлэг хийгээд зогсоод байсан.

-Яагаад бичлэг хийсэн юм бол. Танай төвд амьдарч байсан биз дээ. Бичлэг хийж байгаа шалтгааныг нь асуусан уу?

-Бичлэг яагаад хийж байгааг нь асуухад “Та нарыг шүүхэд өгнө. Миний нүүрийг маажсан” гэхээр би лайв хийсэн. Халиунаагийн утсыг нь авахаар “Миний утсыг өг. Яагаад миний эрхэнд халдаад байгаа вэ” гэсэн. “Чи эрхээ сайн мэддэг юм байна. Үүрэг хариуцлагаа яагаад мэдэхгүй байгаа юм бэ. Чи хүүхэд гаргасан хүн юм чинь хүүхдээ өсгөх үүрэгтэй биз дээ. Хүүхдийнхээ өмнө хариуцлагатай байх ёстой биз дээ” гэж хэлэхээр “Хүүхэд хамгааллын 108 дуудна” гэсэн.

Шуугиан тэмцэл болгон дээр бид хоёр энэ хүмүүсийн төлөө явж байгаа. Бид хоёрт ямар ч ашиг сонирхол байхгүй. Хоёр настай хүүхдийг төв сувилалд эмчлүүлмээр байна. Гэтэл дүүргийн Засаг даргын захирамж гаргана гэж байгаа. Гэвч бодит байдал дээр хоёр жил дүүргийн Засаг даргын захирамж гараагүй, өнөөдрийг хүрч байна. Төр ингэж л ажиллаж байна.

-Дүүргийн Засаг Дарга яагаад захирамж гаргахгүй байгаа юм бол?

-Мэдэхгүй. Үүнийг нь хэлж “Та нар ажлаа хийхгүй байна. Түмний хүүхдийн төлөө ажиллахгүй байна” гэдгийг нь хэлдэг. Бид хоёр улсаас мөнгө авдаггүй. Сайн дураараа ажилладаг. Одоо хэл ам хийгээд байгаа Халиунаа хүүхдийнхээ мөнгийг өөрөө авдаг. Бид хоёр энд байгаа хэний ч мөнгийг авдаггүй. Гэтэл хүмүүс энд байгаа хүүхдүүдийн 20 мянган төгрөгийг авдаг гэж ярьж байна. Манай цэцэрлэг 5-6 жил ажиллаж байгаа. Гэтэл стандарт байхгүй гээд зөвшөөрөл олгохгүй байна. Иймээс улсаас хувьсах зардал авах ямар ч боломжгүй. Гэтэл хүмүүс өөр цэцэрлэгийн зураг тавиад улсаас 120 сая төгрөгийн хувьсах зардал авдаг гээд хэлж байна. Үнэхээр ингэж авдаг бол сайхан л байна. Биднийг Солонгос улсад казино тоглоод явж байсан гэж ярьж байна. Бид хоёр Солонгос улс явах байтугай энэ хашаанаасаа цөөхөн гардаг. Энэ сарын 27-ны орой цагдаагийн газарт дуудлага очсон байсан. Ямар дуудлага очсон бэ гэхээр “Загдаа гуай хашаандаа хүн орилуулаад байна” гэсэн дуудлага өгсөн байсан. Тэр үед манайхүн Цагдаагийн ерөнхий газрын даргатай уулзаж байсан. Цагдаа нар дуудлага аваад ирэхэд бид хоёр байгаагүй. Ийм л зүйл болоод байгаа.

-Цагдаад хэн дуудлага өгөөд байгаа вэ?

-Мэдэхгүй байна. Цагдаад дуудлага өгсөн хүн хашааны зайгаар харсан гэж хэлсэн байна лээ. Цагдаа нар дуудлага өгсөн хүнийг бидэнд хэлэхгүй байгаа.

Бид хоёр юунаас ч айхгүй. Улсаас мөнгө авч идээгүй. “Зөв амьдрах ухаан” ТББ-д 14 жил өөрсдийнхөө амь амьдрал болон хүч хөдөлмөрөө зориулаад явж байгаа. Бид хоёроос өөр хүн байсан бол сэтгэл санаагаар унаад үхмээр юм боллоо. Энэ байшинг хүүхдээр гуйлга гуйлгуулж барьсан гээд байгаа. Энэ байшинг 190 сая төгрөгийн зээл авч барьсан. Одоо зээлээ төлөөд явж байна. Цахим орчноор явж байгаа мэдээлэл болон бодит амьдрал дээр ийм байгаа. Энд байгаа бүх хүүхдүүдийн мөнгийг ээж аав нь өөрсдөө авдаг. Ирсэн хүн болгонд энэ хүмүүс өөрсдөө тайлбарладаг. “Хүүхдийн мөнгөө өөрөө авдаг. Цалин аваад машинтай болсон. Бидэнд ирж байхдаа солих дотуур хувцасгүй байсан” гэдгээ ч хэлдэг.

-Хүүхдээ орхиод явсан эмэгтэй хүүхдээ авна гэж ирэхгүй байна уу?

-Өнгөрсөн аравдугаар сард яваад ирэхгүй байж байгаад сая ирсэн. Сая ирэхээр нь бид хүчээр хүүхэдтэй нь хамт хонуулсан. Гэтэл хүүхдээ танихгүй хүмүүсийн дунд орхиод явчихсан байсан. Эндээс явахдаа хоёр хүүхэдтэй эмэгтэйг дагуулаад явчихсан.

-Хамт явсан эмэгтэй буцаж ирсэн юм уу?

-Ирээгүй байгаа. Цагдаагийн байгууллагад хэлсэн. Халиунааг олоод нөгөө хамт явсан эмэгтэйг олоогүй.

-Танай төвд хэчнээн хүн байгаа вэ?

- Нийтдээ 128 иргэн байгаа. 0-16 насны 68 хүүхэд байгаа. Бусад нь том хүмүүс.

-Танай төвд байгаа хүүхдүүд бүгд сургууль, цэцэрлэгт хамрагдаж байгаа юу?

-Бүгд сургууль цэцэрлэгт явдаг. Сургууль завсардсан нэг ч хүүхэд байхгүй. Бичиг баримтгүй хүн нэг ч байхгүй. Харин сүүлийн үед хэдэн шинэ хүн ирсэн. Тэд бүгд бичиг баримтгүй. Бичиг баримтгүй хүмүүс ямар ч тэтгэвэр групп авч чаддаггүй. Би нэг хүнийг бичиг баримттай болгохын тулд 2-3 жил зарцуулж байсан удаатай. Бүх хүмүүсээ бичиг баримтжуулснаар хүүхдийн мөнгө болон тэтгэвэр тэтгэмжид хамрагдах боломжтой болдог. Энд байгаа бүх хүмүүс хүүхдийнхээ мөнгийг өөрсдөө авдаг.

Манайх 2-6 насны хүүхдийн цэцэрлэг ажиллуулдаг. Үүнээс 11 хүүхэд 24 цагийн асаргаанд байдаг. Бид зургаан багш цалинжуулж ажиллуулдаг. Энд байгаа 120 хүний эрүүл мэндийг хамгаалахын тулд хоёр эмч, хоёр нийгмийн ажилтан ажиллуулж байгаа. Мөн мэргэжлийн сэтгэл зүйч, одоо хуульчтай болно. Энэ бүх зүйлд өөрсдийн хөрөнгийг гаргаад явж байгаа. Гэтэл хүүхдээ хаяад явсан эмэгтэйн төлөө буруутан болж байна. Бид хоёр хууль зөрчөөгүй.

-Танай төвд байгаа хүмүүсээс ажил хийдэг хүн байгаа юу?

-Бүгд ажилгүй. Олон хүн цуглуулчихаад хөдөлмөрийг нь шулаад байна. Энэ хүмүүс яагаад гудамжинд гарсан бэ гэвэл бүгдээрээ ажлын чадвараа алдсан хүмүүс. Тиймээс тэдэнд маш олон удаа зааж сургаж, ажил амьдралд дуртай болгож, ажиллуулж урамшуулаад явж байна. Одоогийн байдлаар 10 гаруй хүн ажил хийж байгаа. Хөгжлийн бэрхшээлтэй 30өндөр настан байгаа. Нярай хүүхэдтэй хүмүүсээр ямар ажил хийлгэх вэ. Ажил хийж байгаа 10 гаруйн хүн цалингаараа өөрсдөө амьдарч байгаа.