Дэлхийн 25 улсад Монгол Улсыг төлөөлөх Элчин сайд нарын нэрийг Засгийн газар хэлэлцэн УИХ-д оруулахаар боллоо. Ярайтал гарсан нэрс дотор зарим хүмүүс эрхгүй анхаарал татаж байна. Засгийн газрын аль сиймхийгээр орж ирсэн юм бэ гэмээр горилогчдын нэрсийг хараад олон хүн дургүйцлээ цахимаар илэрхийлж байна.

Тухайлбал, Монгол Улсаас АНУ-д суух Онц бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин сайдаар Ө.Батбаярыг томилуулах шийдвэр засгаас гарсан байна. “Сигар” хэмээх тамхийг монголд борлуулагч, “Дэлхийгээр аялагчид” фэйсбүүк группын админ Ө.Батбаяр гэгчээр Монгол Улсын гурав дахь хөрш АНУ-д Элчин томилгоо хийхээр нэр орж ирсэн нь дипломатын хэмжүүрийг тэр хэрээр унагаж буйн дохио боллоо.

Дипломат алба хэн нэгэн даргыг таньдаг байхаас үл хамааран ёс жаяг, бодлого, олон улсын харилцааны мэдлэг гэхчилэн Ө.Батбаяраас давсан олон шалгуурыг нэхдэг. Тэрбээр дэлхийн олон орноор аялсан мундаг аялагч байхыг үгүйсгэхгүй. Юм үзэж нүд тайлсан ч байж болно. Тэр нь дипломат болчихснон гэсэн үг огт биш. Нэг үгээр хэлбэл зүрхний Б.Болдсайхан эмчээр онгоц жолоодуулж болохгүйтэй агаар нэг томилгоо хийх гэж байгааг эрхэм парламентын гишүүд, Төрийн тэргүүн анзаарч буй гэдэгт итгэнэ. Олны салхинаас Ө.Батбаяр нь Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэгийн хүргэн гэдэг нь нотлогдов. Дипломатын албыг бярдаж болдоггүй юм. Танил талын томилгоо хийж бүр болдоггүй юм. Монгол Улсын алтан аргамжийг атгаж, гадаад оронд ажиллаж амьдардаг иргэдийнхээ эрх ашгийн төлөө ажиллана гэдэг амар ажил биш.

Тиймээс Б.Батцэцэг сайдын хүргэн байх нь АНУ-д амьдарч буй монголчуудад огт падлийгүй. Аялагч байх нь бүр ч хамаагүй. Тиймээс мэргэшсэн дипломатчийг оруулж ирэхийг Монголын ард түмэн сошиал орчинд шаардаж байна. Парламентын босго давлаа гэхэд Төрийн тэргүүнийг анхааралдаа авахыг сануулж байна. АНУ-д ажиллах Элчин сайдаар улс төр, геополитикийн өндөр мэдлэгтэй хүн томилох нь дэлхийн практик. АНУ-д томилогдох Элчин сайддаа дэлхийн улс орнууд шилдэг гэснээ илгээж байхад манай улс бадарчин аялагч илгээхээр нэрлэж байгаа нь дэндүү харамсалтай.

Туршлага, мэдлэг нь ариун цэврийн цаас мэт нимгэн их гүрэн хүлээж авахгүй байх магадлал хамгийн өндөр байна. Монголын гадаад харилцаа, дипломат байгууллагын түүхэнд байгаагүй хар толбо үлдээх вий. ​Засгийн газрын дараагийн томилгоо Европын орнуудад “хар тамхины контрбант” хэмээн алдаршсан Н.Наранбатыг Чех улсын Элчин сайдаас Кувейт улсад элчингээр илгээхээр болжээ.

​Польшийн прокурорын байгууллагаас 2012 онд Н.Наранбатыг хар тамхины хэргээр интерполоор эрэн сурвалжилж байсан баримт бий. УИХ-ын дэд дарга Т.Аюурсайхан Польш улсын хилээр эргэж орохгүйгээр хуулийн хоригт орсон 69 иргэний нэрийг зарлаж байлаа. Түүн дотор Н.Наранбатын гэргийн нэр багтаж байсан нь анхаарал татдаг.

Дипломат албаны нэр хүндийг олон улсад унагаж, өөрсдөө ч эрэн сурвалжлагдаж байсан хүмүүсээ орон орон дамнуулан Элчин сайдаар томилохоор нэр оруулж ирсэн нь дипломат албаны нэр хүндийг, мэргэшсэн дипломатчдын олон жилийн хөдөлмөрийг үгүйсгэж буй хамгийн том хэлбэр мөн.

Тухайн үеийн УИХ-ын гишүүн Л.Болд, Ж.Батзандан нар “Дипломатын албанд хар тамхины мафийн сүлжээ бий болсон” хэмээн зарлаж байв. ​Тиймээс тамхины наймаачдыг АНУ, Кувейт улсад илгээвэл агреман өгөлгүй буцаах нь гарцаагүй юм. АНУ-д ажиллах Элчин сайдаар улс төр, геополитикийн өндөр мэдлэгтэй хүн томилох нь дэлхийн практик. Энэ жишгээс бид гажих ёсгүй. Тамхины хууль бус бизнесийг дэлхий нийт мөнгө угаах гэмт хэрэг үздэг тул Европын холбоо хоригтоо хамруулдаг.

Монгол Улс одоо ч мөнгө угаах эрсдэл бүхий орон хэмээн нэрлэгдэж хоригт ороход ойрхон байгаа. Тиймээс Улсын Их Хурал энэ бүхнийг анхааралдаа авч, Монгол Төрийн тэргүүн итгэмжлэх жуух бичгээ өгөх ёсгүй. Хэн нэгэн сайдыг таньдаг байлаа гээд, Төрийн ордноор гурав хоног гүйсний шагналд тусгаар улсаараа туг тахих ёс зүйгүй хүмүүсийг томилох нь улсаараа хоригт орох хамгийн том шалтгаан болоод байна.