Цаг үеийн асуудлаар Ардчилсан намын ҮБХ-ны гишүүн Д.Алтанхуягтай ярилцлаа

-АН-ын ҮБХ-ын гишүүн Дашзэвэгийн Алтанхуяг С.Эрдэнийг намын даргаар бүртгэж авахгүй байхыг хүссэн өргөдлийг өнөөдөр УДШ-д өглөө. Энэ үеэр тэрээр хэвлэлийнхэнд хандан хэлэхдээ, “Улсын Дээд Шүүхийн нийт шүүгчдийн хуралдаанд хандаж Ардчилсан намыг Итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх хүсэлт өгсөн С.Эрдэнийн хүсэлтийг эсэргүүцэж, энэ хүсэлтийг хүлээж авахгүй байх бүх шалтгаануудыг баримттайгаар хавсарган өгч байна. С.Эрдэнийн зохион байгуулсан ҮБХ-ны хуралд Ардчилсан намын гишүүний хувьд би оролцсон. Мөн 2022 оны 07 дугаар сарын 02-нд дүрмийн бус зохион байгуулагдсан XIV дүгээр Их Хурлын албан ёсны төлөөлөгчөөр оролцсоны хувьд С.Эрдэнэ гэдэг хүнийг Ардчилсан намыг Итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх этгээдээр бүртгэж авахгүй байх баримтуудыг өглөө гэсэн юм.

-Та С.Эрдэнийг тайзан дээр зодож, биед нь халдсан бичлэг цахим орчинд их тархсан...Яагаад С.Эрдэнийн биед халдах болсон юм бэ?

- 2022 оны 07 дугаар сарын 02-ны хурал дээр би С.Эрдэнэ гэдэг хүнийг тэр Их хурлын тайзан дээр суугаад байхыг хараад бухимдал төрсөн. Учир нь С.Эрдэнэ намын дарга биш, хурлын дарга биш мөртлөө тэр хурлыг будлиантуулаад үймүүлээд даргалаад байсан. Тухайн үед би “Чи хурлын дарга биш, намын дарга биш учраас наад тайзнаасаа буу” гэдэг зүй ёсны шаардлага тавьсан. Дээрээс нь жирийн гишүүд бид үзэл бодлоо илэрхийлье, саналаа хэлье, хэлэлцүүлэгт оролцоё гэхэд биднийг нэг ч үг хэлүүлээгүй. Үүнд би бухимдаад С.Эрдэнийг тайзан дээрээс түлхсэн ийм үйлдэл болсон нь үнэн. Үүний дараа тайзан дээрх бичлэг сошиал сайтуудад их тавигдсан байсан. Миний хувьд, өөрөө тухайн үйл явдалд оролцсон хүний хувьд, бичлэгэн доорх иргэдийн сэтгэгдлийг сонирхож уншихад 99.9% нь Ардчилсан намын гишүүдийн хувьд ч тэр, ард түмний хувьд ч тэр С.Эрдэнэ гэдэг хүнийг үнэхээр жигшиж байгаагаа илэрхийлсэн байсан. Би өөрийгөө С.Эрдэнийн биед халдсанаа зөвтгөх гээгүй, миний үйлдэл буруу. Үүндээ би Ардчилсан намын гишүүд, Ардчиллыг дэмжигчдээс уучлалт хүсч байна. Гэхдээ С.Эрдэнэ гэдэг хүнийг асар олон мянган хүн, сая саяараа үзэн ядаж байгаа учраас миний тэр үйлдлийг хөхүүлэн дэмжсэн сэтгэгдэлүүд сошиал ертөнцөд түгээмэл харагдсан. Зөвхөн Ардчилсан намын гишүүд төдийгүй монголын ард түмэн С.Эрдэнэ гэдэг хүнийг үзэн ядаж байна лээ. Иймээс хэн ч хүлээн зөвшөөрөхгүй, Ардчилсан намын нэр хүндийг шороотой хутгаж байгаа С.Эрдэнийг Улсын Дээд Шүүх бүртгэвэл ямар асуудал болохыг шүүгчид өөрсдөө ухамсарлах ёстой. Ийм шийд гаргавал ард түмэн Улсын Дээд Шүүх рүү нулимах байтугай л юм болно.

- С.Эрдэнийн хууль бус үйлдлийг илчлэнэ гэсэн. Яг ямар зүйл юм бэ?

- С.Эрдэнэ гэдэг хүн бол 2020 оны УИХ-ын сонгуулийг дуусан дуустал Ардчилсан намын дарга байсан уу, байсан. Сонгууль дуусаад сонгуулийн үр дүнгээр хариуцлага хүлээгээд Ардчилсан намын даргаас албан ёсоор огцорсон уу, огцорсон. Огцорсон мөртлөө одоо улс төрийн махинац, заль гаргаж Ардчилсан намын үйл ажиллагааг будилаантуулж, төөрөгдүүлж, өөртөө ашигтайгаар эргүүлж, Ардчилсан намын олон мянган гишүүд, цаашлах юм бол Монголын ард түмэнд үнэхээр хортой үйл ажиллагаа явуулж байна. Өнөөдөр Ардчилсан намын даргаар хэн бүртгүүлэх ёстой вэ гэвэл С.Эрдэнийн дараа албан ёсоор хийгдсэн сонгуулиар сонгогдсон дарга нь М.Тулгат гэж залуу байгаа. М.Тулгат гэж энэ залууг бүртгүүлэх талаар ямар нэгэн арга хэмжээ авалгүйгээр зөвхөн өөрийгөө улирааж намын дарга болгох гэсэн энэ башир аргыг УДШ хүлээн зөвшөөрч огт болохгүй. 2022 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдөр Соёлын төв өргөөнд болсон Ардчилсан намын XIV дүгээр Их хурал бол зохион байгуулалтын хувьд 100% ДҮРМИЙН БУС ХУРАЛ болсон. НЭГ Ч АСУУДАЛ ХУРЛЫН ТӨЛӨӨЛӨГЧДӨӨР ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭЭГҮЙ, САНАЛ ХУРААЛГААГҮЙ, САНАЛ ШҮҮМЖЛЭЛ ЯВАГДААГҮЙ. С.Эрдэнэ гэдэг хүн Намын дарга биш, хурлын дарга биш мөртлөө хурлын индэр дээр гарч суугаад хурлыг үймүүлсэн. Энэнд намын олон гишүүд, хурлын төлөөлөгчид маш их бухимдсан. Тэрхүү хуралд сууж АН-ын гишүүний хувьд би, “С.Эрдэнэ та үнэхээр намын дарга биш, хурлын дарга биш байж хурлыг яагаад ингэж үймүүлж байгаа юм бэ? Тийм учраас наанаасаа буу гэдэг шаардлага тавьсан. Ингээд би тайзан дээр гарсан, С.Эрдэнийн биед халдсан үндэслэлээр намайг ямар ч үндэслэлгүйгээр 48 цаг урьдчилан хорьсон. Цаашлах юм бол С.Эрдэнийн амь насанд заналхийлсэн үндэслэлээр эрүүгийн хэрэг үүсгээд одоо шалгаж байна гэх мэтчилэн хуулийн байгууллага хүртэл төөрөгдсөн, ард иргэд хүртэл төөрөгдсөн, Ардчилсан намын гишүүд хүртэл төөрөгдсөн ийм үйл явдал болсон. Тийм учраас юун түрүүнд, Ардчилсан намыг Итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх этгээд гэдэг бол Ардчилсан намын дарга гэсэн үг. Тийм учраас С.Эрдэнэ бол Ардчилсан намын дарга биш. С.Эрдэнийг Ардчилсан намыг Итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх эрх олгож болохгүй. Үүнийг Улсын Дээд Шүүх хэлэлцэх гэж байгаа нөхцөлд Ардчилсан намын гишүүн бүр эсэргүүцнэ гэдгийг хэлчихье.

-Өнгөрсөн удаад Ардчилсан намын Ээлжит бус Их хурал болж Ө.Шижирийг Ардчилсан намыг Итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх хүсэлтийг Улсын Дээд Шүүхэд гардуулсан байгаа...

-За тэр хурлыг би сайн мэдэхгүй байна. Ямар ч байсан Ардчилсан нам дотроо хоёр сонгууль явуулаад, хоёр даргатай болоод байгаа энэ будлианыг С.Эрдэнэ гэдэг хүн хийж байгааг л мэдэж байна. Ардчилсан намын албан ёсны тал нь бол Ө.Шижирийн талд байгаа гэж харж байгаа. Д.Алтанхуяг: С.Эрдэнийг тайзан дээрээс түлхсэн нь миний буруу ч гэлээ, сэтгэгдэл бичсэн иргэдийн 99.9% нь С.Эрдэнэ гэдэг хүнийг үнэхээр жигшиж, сая саяараа үзэн ядаж байгаагаа хэлсэн байна лээ!

-Өнгөрсөн долоо хоногт УИХ дахь АН-ын бүлгээс “Цугтаа хэлэлцье” гэдэг нэртэй уулзалтыг зохион байгуулсан. Тухайн уулзалтанд Ардчилсан намын идэвхитэй гишүүд, дэмжигчид оролцоход нээлттэй гэдэг ийм зүйлийг хэлж байсан. Та тухайн уулзалтад оролцсон уу?

-Өнгөрсөн долоо дугаар сард Ардчилсан намын залуучууд үүсгэн байгуулсан “ОPEN DEMOCRACY БУЮУ ОД” гээд клуб байгаа. “Од” клубын залуучууд санаачлага гаргаад, Ардчилсан нам бол ер нь олон намын нэгдэл, олон өнгийн дуу хоолой, хэлэлцлээр шийдвэрт хүрдэг байх ёстой. Ийм учраас Ардчилсан нам фракцуудаа хүлээн зөвшөөрье, МАН шиг зүгээр нэг дарга нь үг хэлэнгүүт нийтээрээ алга ташаад гараа өргөдөг нам байж болохгүй. Иймээс фракцуудаа хүлээн зөвшөөрье гэж тохиролцсон. Бүх фракцууд нь нэгдэж уулзаж зөвшилцөөд заавал тэрийг дарга биш, энийг дарга гэж хоорондоо өрсөлдөхийн оронд бүх фракцууд нь хоорондоо зөвшилцөөд бүгдэнгийнх нь хүлээн зөвшөөрсөн тийм хүнийг дарга болгоё. Түүнээс биш яг энийг дарга болгоно, тэрийг дарга болгоно гэдэг ийм мэтгэлцээнээсээ түр хөндийрөөд намаа нэгтгээд, нэгдсэн нэг ашиг сонирхлоо нэгтгээд эх орныхоо төлөө, улс орныхоо төлөө нэгдсэн нэг хүчээр ажиллацгаая гэсэн уриалга гаргасан. Үүний дараа бусад өөр олон намын идэвхитэй гишүүд, УИХ-ын гишүүдээс мөн олон янзын уриалгууд гарч эхэллээ. Энэ олон уриалгуудын цаад зорилго нь Ардчилсан нам нэгдмэл байж МАН-ын энэ явуулж байгаа зүй бус бодлогын эсрэг тэмцэж чадна. Засгийн эрхийг зөв жолоодлогод оруулна. Улс орныг хөгжүүлнэ гэсэн ийм л одоо үзэл санаагаар ажиллаж байгаа. Тэгээд эхнээсээ АН-ын фракцууд уулзах, зөвшилцөх, нэгдэх энэ процессууд явагдаж байгаа. Энэ үйл явцад саад учруулах магадлалтай ганц л хүн байгаа. Тэр хүн бол С.Эрдэнэ. С.Эрдэнээс бусад хүмүүс бүгдээрээ Ардчилсан нам нэгдээсэй, Ардчилсан нам хүчирхэг байгаасай, Ардчилсан нам сонгуульд амжилттай оролцоосой, Ардчилсан нам засгийн эрх аваасай гэж хүсч байгаа. С.Эрдэнэ гэдэг хүн бол зүгээр миний бодлоор бол түрүүчийн сонгуульд ч тэр нэр дэвшигчдийн квотыг мөнгөөр дамлан зарсан. Хүлээн зөвшөөрөгдөөгүй нэр дэвшилтийг зүй бусаар, дүрмийн бусаар явуулсан. Одоо ингээд Намын даргын асуудлыг мөн будилуулж өөртөө ашигтайгаар эргүүлж байгаад 2024 оны сонгуульд сонгуулийн хууль өөрчлөгдөх юм бол одоо намын жагсаалтыг зарж мөнгө олох эсвэл өөрөө ямар нэгэн тойрогт очиж дэвшихгүйгээр, жагсаалтын нэгд бичигдэж УИХ-ын гишүүн болох ийм арчаагүй башир арга хэрэглээд байна гэж хардахаас өөр арга байхгүй. Түүнээс С.Эрдэнэ гэдэг хүнд Ардчилсан намыг ялуулах тийм чадвар байхгүй, хүлээн зөвшөөрөгдөхгүй хүн. Тэр хүнд Ардчилсан намыг ялуулах тийм сонирхол ч байхгүй. Ардчилсан үзэл ч байхгүй. Сүүлийн үед гаргаж байгаа тэр араншингаас түүнийг хэн бэ гэдгийг харж болно. Миний хувьд С.Эрдэнэ гэдэг хүнийг Ардчилсан намаас зайлуулахын төлөө, хамгийн эхлээд Ардчилсан намын дарга гэдэг энэ хуурамч сэтрээс нь салгаж, Ардчилсан намыг зөв голдиролд нь оруулахын тулд тэмцэл явуулна. С.Эрдэнэ гэдэг хүнтэй улс төрийн аргаар хуулийн дагуу тэмцэл явуулна. Үнэхээр Ардчилсан намын төлөө, эх орныхоо төлөө, ардчиллын төлөө зүрх сэтгэлтэй Ардчилсан намын залуу гишүүд, жирийн иргэдийг ч гэсэн би энэ улс төрийн тэмцэлд нэгдээсэй гэж хүсч байна. Эх орноо аврахын тулд эх орныхоо хөгжлийн төлөө ийм хорт хавдар болсон, ийм балиар жигшмээр хүмүүсээс салахын тулд бид зоригтой арга хэмжээ авах ёстой. Тэрний хамгийн эхнийх нь Улсын Дээд Шүүхэд өгч байгаа өнөөдрийн миний энэ өргөдөл юм.

- Та өргөдлийн хариуг яаж гарна гэж бодож байна вэ? Мөн дээрээс нь одоо С.Эрдэнийн зүгээс УИХ дахь Ардчилсан намын гишүүд, бүлгийн гишүүдийг намаас хөөх ч гэдэг юм уу иймэрхүү арга хэмжээнүүд аваад байгаа. Тань дээр ямар нэгэн хариуцлага үүсгэх асуудал гарвал яах вэ?

- Ардчилсан намд өөрийгөө Ардчилсан нам дарга гээд худал гуншин зүүчихээд дургүй хүнээ дуртай цагтаа хөөдөг тийм дүрэм байхгүй. Ардчилсан намын дотоод бүтэц зохион байгуулалт, Үндсэн дүрмийн хороо болон бусад бүтэц зохион байгуулалтын олон байгууллагууд байгаа. Тэр байгууллагууд шийдвэрээ гаргадаг. Гаргахдаа тодорхой үндэслэлтэйгээр гаргадаг болохоос С.Эрдэнэ гэдэг хүн энийг дураараа шийдэхгүй Нэгдүгээрт, хоёрдугаарт ер нь 2020 оны УИХ-ын сонгуулиас хойш Ардчилсан намын хэн нэгэн гишүүнийг хөөсөн барьсан энэ асуудал бол хүчинтэй биш. Бид нар өнөөдөр энэ дотоод бүтэц зохион байгуулалтынхаа асуудлыг шийдэж чадаагүй байхад тэрний хажуугаар зүгээр бужигнуулж, үймүүлж хоосон улс төр хийж, бие биенийгээ хөөлөө барьлаа гэдэг асуудал бол хүчин төгөлдөр бус жүжиг. Тийм учраас миний хувьд намын гишүүнийхээ эрхийг эдлээд өөрийнхөө үзэл бодлыг илэрхийлсний төлөө намайг хөөнө гэдэг бол ямар нэгэн үндэслэл болж чадахгүй гэсэн үг. С.Эрдэнэ намаас хөөнө гэхээс айж суудаг Ардчилсан намын гишүүн нэг ч байхгүй. Угаасаа Ардчилсан намын дарга биш хүн хэнийг ч хөөх эрх байх ч үгүй.

Ярилцсан: Б.Алтанцэцэг