Улс төр уг нь ухаанаа уралдуулж, бодлогоо мэтгэлцүүлж, улс орноо өөд татах уралдаан. Гэтэл Монголд нэгнээ хэмлэж, нэр хүнд рүү улайрч, хор найруулж, хогийн цэг төрийн нэрийг нэгширмэл намчирхал, бугширмал тэмцэлдээний талбар болчихлоо. Маш хортой нийгмийн доройтол энэ үзэгдэл хөрөнгөтөн анги давхрааны засаглах эрхийн төлөө тэмцэл төдий болж ард түмний сүлдэндээ залбирдаг мянга мянган жилийн агуа уламжлалт итгэлийг дэвсэлж донсолгосон. Энэ бол хоорондоо мэрэлцэх монголчуудад бус хорт санаагаа өвөрлөж баялагт нь мөнхийн эзэн суух гэж шүлсээ залгиж суугаа харийнханд л хамгийн ашигтайг бодоцгоож цаг болжээ.

Хамгаалах ёстой эрх ашиг, хөгжүүлж өргөжүүлэх бизнес, хөтөлж урагшилдаг үзэл санаа хүн бүхэнд бий. Гэвч эцсийн эцэст хүн бүрийн тулах цэг эх орны минь бүрэн эрхт тусгаар тогтнол үндэсний сэргэн мандал билээ.

Эцэс төгсгөлгүй юм шиг энэ их тэмцэлдээн эрэлхэг дайчдын цэвэр ариун удам, эрлийз хурлийз цус, эцэг эх, эмэг өвгөдийн уг гарвал, захиж сургасан сургааль, хүмүүжүүлсэн дадал хэвшилд ч бүгдэд нь хамгийн хор хөнөөлтэй өвөр зуураа цумралдахад бусдын идэш болдог гашуун түүхийг давтах магадлал өндөрт хамаг учир бий.

Энэ бүхнийг зуун зууныг туулж тархи бодь галдаа өвлөж авсан хөх монголчууд бодох цаг болжээ. Цумралдаанаас цугларалт, хэмхэлдээнээс хэлэлцүүлэгт, урвалтаас ухаарал, уналтаас сэргэлтэд давших хэрэгтэй.