Монгол өрхийн орлог статистикийн судалгааны ихээхэн өсгөсөн тоогоор өрхийн дундаж орлого 1,8 сая төгрөг ба энэ нь тогтмол орлоготой гэгдэх 5000 буюу цөөхөн өрхүүдийг хамруулсан тоо юм. Монголд 2021 оны байдлаар 920,165 өрх тоологдсон бол таван мянган өрхийг хамруулсан судалгааны дүн бодит байдлыг тогтооход хангалтгүй.

Гэвч ерөнхий төсөөллийг гаргах үүднээс багахан тооцоолол хийж үзье. 5000 өрхийн дундаж үзүүлэлт 1,8 сая төгрөгийн орлогыг зааж байгаа бол дунджаар нэг өрхөд буюу 920 мянган өрх айл тус бүрт 120 мянган төгрөг оногдож байна. 920 мянган өрх айлын 300-400 мянга нь буюу 1 сая гаран хүн ядуу гэх ангилалд багтдаг тул барагцаалсан дүнгээр монголчуудын 90 гаруй хувьд хүүхдийн 100.000 өрхийн амьжиргааг тэтгэхэд тодорхой дэмжлэг үзүүлдэг гэж үзэж болохоор байна.

Сангийн сайд Б. Жавхлан нийт хүүхэдтэй айлуудын 90 хувь нь хүүхдийн мөнгөө авах хүсэлт илэрхийлсэн учраас үргэлжүүлэн олгохоор боллоо гэснийг улсын төсвийн төсөлд мөн тоогоор нь оруулан хэлэлцүүлсэн.

Одоо харин бодит байдал руу улам ойртуулах үүднээс өрхийн орлого зарлагын хэмжээг харьцуулж үзье.

ӨРХИЙН НИЙГЭМ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН СУДАЛГААНЫ 2022 ОНЫ 2 ДУГААР УЛИРЛЫН ТАНИЛЦУУЛГА:

Судалгааны 2022 оны 2 дугаар улирлын дүнгээр өрхийн сарын дундаж нийт зарлага, оны үнээр 1.8 сая төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 334.9 (22.7%) мянган төгрөгөөр, өмнөх улирлаас 74.9 (4.3%) мянган төгрөгөөр нэмэгджээ.

Судалгааны 2022 оны 2 дугаар улирлын дүнгээр өрхийн хүнсний бүтээгдэхүүний сарын дундаж зарлагын 32.6 хувийг мах, махан бүтээгдэхүүн, 22.5 хувийг үр тариа, гурил, гурилан бүтээгдэхүүн, 11.6 хувийг сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, өндөг, 8.8 хувийг хүнсний ногоо, булцуут, навчит ургамал эзэлж байна

Хүнсний сарын хэрэглээний дундаж 140.000 төгрөг. Мөн Нийт зээлтэй өрхийг зээлийн төрлөөр нь авч үзэхэд 226.8 (44.1%) мянган өрх цалингийн зээлтэй, 159.6 (31.0%) мянган өрх бусад төрлийн зээлтэй, 114.5 (22.3%) мянган өрх хэрэглээний зээлтэй, 95.8 (18.6%) мянган өрх тэтгэврийн зээлтэй, 53.7 (10.4%) мянган өрх орон сууцны зээлтэй байна.

Дүгнэлт: Хүүхдийн 100.0 төгрөг өнөөгийн нөхцөлд өрх бүрт тодорхой хэмжээний эдийн засгийн дэмжлэг болдог. Гэвч энэ нь сарын хүнсний хэрэглээний тодорхой хувийг ч дангаараа хангаж чадахгүй. Халамжийн хэлбэр ч биш ирээдүйд зориулагдсан хуримтлал ч биш ямар нэг түр зуурын аргацаасан тогтоон барьсан хэлбэрийн мөнгө олголт.

Өрхийн орлого зарлага хоёр судалгааны бодит бус тооцооллоор ч тэнцэж байгаа нь хуримтлал үүсэх ямар ч боломжгүй. Нийт өрхийн 80 шахам хувь нь хэрэглээний зээлтэйгээс өр, зээлийн дарамтад өртөх үзүүлэлт улам нэмэгдэх хандлагатай.