ХААН Банкны IPO-ын тэргүүлэх андеррайтераар ажиллаж байгаа “БиДиСек ҮЦК” ХК-ийн Ерөнхийлөгч, ТУЗ-ийн дарга Д.Даянбилгүүнтэй ярилцлаа.

- ХААН Банкны IPO-ыг сонирхож байгаа уншигчдад та хувьцааны талаар товч мэдээлэл өгөхгүй юү?

- ХААН Банк олон нийтэд нийт хувьцааныхаа 10 хувийг санал болгож, нийт 183.4 тэрбум төгрөгийг татан төвлөрүүлэхээр төлөвлөсөн. Энэ нь өндөр дүн мэт боловч хөрөнгө оруулалтын өгөөж нь маш өндөр гэдгийг онцлох хэрэгтэй.

Манай аж ахуйн нэгжүүд, иргэд сайн компанид хөрөнгө оруулах сонирхолтой. Энэ үүднээс өндөр ашигтай, улс даяар тархсан салбартай тус банкны хувьд 183.4 тэрбумын үнэлгээ бол харьцангуй хямд гэж үзэж болно. Ийм боломжийг манай иргэд, хөрөнгө оруулагчид ашиглах хэрэгтэй.

- ХААН Банкны хувьцааг авахаар сонирхож байгаа хүмүүст та ямар зөвлөгөө өгөх вэ?

- Нэг л зөвлөгөө өгье. Чадах хэмжээгээрээ, тултал нь ав.

- Та яагаад ийм итгэлтэй зөвлөж байна вэ?

- ХААН Банкны үнэт цаас гаргах бэлтгэл үйл ажиллагаанд “Би ди өү аудит” ХХК, “Эрнст энд Янг Монголия Аудит” ХХК, “БиДиСек ҮЦК” ХК, “Эм Жэй Эл Атторней” ХНН оролцож, тус банкийг олон сарын турш судалсан. Энэ хугацаанд бид судлахаас гадна ХААН Банкнаас маш их зүйлд суралцсаныг хэлэх нь зүйтэй.

Хамгийн гол нь ХААН Банк олон улсын түвшинд, олон улсын стандартад нийцсэн хариуцлагатай үйл ажиллагаа явуулж байна. Системийн тэргүүлэх банк, сайн банкнаас гадна маш сайн зохион байгуулалттай, сахилга баттай, маш өндөр стандартын түвшинд үйл ажиллагаа явуулдаг банк гэдгийг бидний судалгаа харуулсан. Энэ үүднээс ХААН Банканд улам өргөжин тэлэх бололцоо, ирээдүй харагдаж байна.

Монгол Улсын эдийн засаг банкуудын IPO-ын дараа томорно гэсэн хүлээлт бидэнд байна. Үүнийг дагаад иргэд, байгууллагын орлого ашиг нэмэгдэж, тэр хэрээр банкны үзүүлэх үйлчилгээний тоо, хэмжээ ихсэж, ашигт ажиллагаа нь нэмэгдэнэ. Өнөөгийн нөхцөлд сахилга баттай, тогтвортой, үйл ажиллагаа нь хурдацтай өсөж байгаа ийм компани маш ховор. Ийм байгууллагад хөрөнгө оруулах нь маш зөв. Монголчууд тэнгэрийн умдаг атгасан гэж ярьдаг шиг боломж учраас үүнээс “атгах” л хэрэгтэй.

- Арилжааны банкуудын IPO-ыг том зургаар харвал эдийн засаг, санхүүгийн системд ямар нөлөө үзүүлэх вэ?

- Ихээхэн эерэг нөлөөтэй. Миний бодлоор хамгийн гол нь гадны хөрөнгө оруулалтыг Монголын зах зээл рүү татна.

Манай улсад хэрэгжүүлэх боломжтойн зэрэгцээ шаардлагатай том төслүүд олон бий. Гагцхүү хөрөнгө оруулалтын чадамжгүйгээс болоод хэрэгждэггүй. Эдгээр төслүүд хэрэгжих юм бол улс орны эдийн засаг, иргэдийн ашиг орлого нэмэгдэх боломжтой. Тиймээс гадны хөрөнгө оруулалт татах нь хамгийн том эерэг үр дагавар байх болов уу.

Мөн мэдээж хөрөнгийн зах зээл хөгжинө. Банканд мөнгөө хийх, эсвэл өөрийн бизнесээ өргөжүүлэх гэсэн хоёр л хувилбар иргэд, байгууллагад байсан бол илүү өндөр үр ашигтай бизнесээс ашиг хүртэх боломж ийн гарч ирж байна.

- Банкуудын хувьцааг гадны байгууллага, хөрөнгө оруулагч авах сонирхол хэр их байгаа бол?

- Ер нь гадны хөрөнгө оруулагчдын сонирхол их байна. Яагаад гэвэл ХААН Банк 70 орчим гадны мэргэжлийн байгууллагатай хамтран ажиллаж, тэдний стандартад нийцсэн үйлчилгээ үзүүлж, санхүүгийн сахилга батыг чанд хэрэгжүүлж байна. Компанийн засаглал нь маш сайн. Энэ үүднээс гадны хөрөнгө оруулагч маш дуртай орж ирнэ.

Ийн шинэ капитал Монголын зах зээлд орж ирснээр дараа дараагийн боломжууд гарч ирнэ. Тухайлбал, банкуудын олгох зээлийн хэмжээ нэмэгдэнэ, хүүгийн зардал буурна, хөрөнгө оруулалтын чиглэлтэй, эко төслүүдийг санхүүжүүлэх боломж гарна.

ХААН Банкны уриа нь “Хамтын өсөлт төгөлдөр”. Хувьцааг нь худалдаж авсан хүмүүс тус банкны үйл ажиллагаанаас ногдол ашгаа хүртэн хамтдаа төгс өсөлтөд хүрэх боломж гарч ирж байна.

- Та хөрөнгийн зах зээлд олон жил ажиллаж байгаа мэргэжлийн хүний хувьд монголчуудын хөрөнгийн зах зээлийн мэдлэг, санхүүгийн боловсрол ямар байна гэж үздэг вэ? Жишээлбэл, хувьцаа худалдаж авахдаа юун дээр алдаж байна вэ? Юунд анхаарах ёстой вэ?

- Энэ тал дээр монгол хүмүүсийн нэг онцлог ажиглагддаг. Тухайн компани, хувьцаатай холбоотой өгөгдөл, үзүүлэлтийг сонирхохоос илүүтэй хэн нэгний үгийг дагах, шуурах хандлага их. Проспектус буюу танилцуулга, хөрөнгө оруулагчдад зориулсан товч танилцуулга маш их байдаг. Тиймээс тэдгээрийг нэг орой цаг гаргаад анхааралтай уншихад 20 минут л хангалттай. Мөн тухайн хувьцаа гаргагч байгууллага таны амьдралд ямар хамааралтай вэ, таны үнэт зүйл, зорилготой нийцэж байна уу гэдгийг авч үзэх нь зүйтэй. Банкаар жишээ татахад та өөрөө мөн бусад хүн аль банкны үйлчилгээг илүү их авч байна вэ, ирээдүйн үнэлгээ нь хэр сайн байх вэ гэх мэт тооцоог хийх хэрэгтэй.

Мөн андеррайтер буюу үнэт цаасны компанитай маш сайн харилцах хэрэгтэй. Хөрөнгө оруулалтын шийдвэр гаргахаас өмнө хэдий хэмжээний хувьцааг хэдий хугацаанд, ямар үнээр авах вэ гэдгийг ярилцаж, зөвлөгөө ав.

Хэчнээн сайн компани байсан ч боломжоос нь хэтрүүлэн үнэлж авбал алдагдал хүлээдэг. Тиймээс долоо хэмжиж, нэг огтлох нь зүйтэй. Үнэ өсөж, буух болгонд реакц үзүүлж сэтгэлийн хөөрлөөр авч, зарах нь зохимжгүй.

- “БиДиСек ҮЦК” ХК өмнө нь маш олон IPO дээр ажиллаж байсан. Харин ХААН Банкны IPO танай ажиллаж байсан өмнөх төслүүдээс юугаараа ялгаатай вэ?

- Маш олон давуу тал байна. Нэгдүгээрт, татан төвлөрүүлэх хэмжээ нь өндөр. Хоёрдугаарт, бид өмнө нь олон IPO-ыг хариуцаж байсан ч ХААН Банкнаас маш их зүйл сурч байна. Гадны хөрөнгө оруулагч нар их сонирхож байгаа учраас бид олон улсын түвшинд хүрэхүйц мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэх, том цар хүрээгээр үйл ажиллагаагаа харах ёстой болж байгаа юм.

Хамгийн гол онцлог нь ХААН Банк маш өндөр ашигтай ажилладаг компани учраас хувьцааг нь олон нийтэд хүргэх болсондоо манай хамт олон нүүр бардам байна. Тийм учраас бид маш их хичээж ажиллахын зэрэгцээ аль болох олон монгол хүн хувьцааг нь аваасай гэж хүсэж байна.

- ХААН Банкны хувьцааны захиалга дээр танд ямар таамаглал байна вэ?

- Надаас маш олон хүн ХААН Банкны хувьцааг авах уу, үгүй юү гэж ерөөсөө асуухгүй, зөвхөн хэдийг, яаж авах вэ гэж л асууж байна.

- ХААН Банк яагаад танай компанийг андеррайтераар сонгож авсан гэж бодож байна вэ?

- Сонгон шалгаруулалтад бэлтгэхэд бид маш их хугацаа зарцуулж, ихээхэн хүчин чармайлт гаргасан. Сонгон шалгаруулах материалыг хүлээж авсныхаа дараа маш хариуцлагатай ажил руу орж байна гэдгээ манай хамт олон мэдэрсэн.

Манай компани хөрөнгийн зах зээлийг маш идэвхгүй байхаас идэвхтэй болох хүртэл нь олон ажил хийсэн, харилцагчийн бааз суурь маш өндөр, гадаад болон дотоодын хөрөнгө оруулагчдын хэмжээ их учраас сонгогдсон байх гэж бодож байна. Хамгийн гол нь “БиДиСек” компанийн мэргэжилтэн, боловсон хүчин маш их туршлагатай. Биднийг том багаар ажиллаж, IPO-ыг цаг хугацаанд нь амжилттай хийнэ гэдгийг голлон харгалзаж үзсэн болов уу.