Үндэсний сэтгэл зүйн онцлог тодоор илэрдэг эрийн гурван наадмаар баяд ноёдын илтэд дээрэнгүй хандлагад дургүйцсэн олон түмэн шударга ёсыг уг үндсээр нь хүсэмжилж, батжуулахаар зорьж байгааг харуулсан үйл явдлууд боллоо. Чингис хаан бээр угаас ихэмсэг тансаг байдлыг бус эгэл дарууг эрхэмлэн нүүдэлчин ухаанаа шүтдэг нэгэн байсныг түүх гэрчилдэг.

Иймд монголчуудын сэтгэлгээ ч хий хоосон хямсага гэхээсээ илүү бодит үнэн ёс суртахууныг дээдэлдэг ажээ. Орчин үеийн сууриншилтын нөлөөгөөр унаган сэтгэлгээний дархлаа бага багаар алдарч гээгдэх тохиолдол ажиглагддаг.

Гэхдээ удамшил ухаан хоёр нь угаас нүүдлийн соёлд тулгуурладаг Монгол хүний ахуйгаасаа өвлөсөн сэтгэлгээний эд эс нь гадна дотроосоо сөрөг цочроо аваад нэлээд эмзэг байдалд орохоороо өөрийгөө сэргээн торддог нөөц тогтцоороо доройтлоо нөхөж эхлэв үү.