Яруу найрагч Ц.Хулан “гадаадын тагнуулын байгууллагатай хамтран ажиллаж, эх орноосоо урвасан” гэх үндэслэлээр шүүгдэн ял сонсоод байгаа. Тэгвэл түүний талаар нийгмийн сүлжээ, олны танилууд, судлаач, нийтлэлч, ажиглагчид янз янзын байр суурь илэрхийлсээр байна.
Монголын Зохиолчдын Эвлэл түүнийг гэм буруугүй, хэлмэгдүүлж байна гэж үзэн суллахыг шаардаж мэдэгдэл гаргаж байсан бол зарим нэр бүхий яруу найрагчид түүнийг гэмт үйлдэл хийсэн нь үнэн хэмээн бичээд байгаа юм.
Өмгөөлөгч С.Болорчулаан өөрийн цахим хаягтаа “Гадаадын тагнуултай хамтран ажилласан юм бол тэр гадаадын тагнуул нь ял авах ёстой байтал тэр нь хаана байна? Гадаадын тагнуулд ял өгөөгүй байж хамтран ажилласан хүнд ял өгөх боломжгүй” гэсэн бол судлаач Д.Ганхуяг:

“Ц.Хуланг шийтгэсэн талаар үгүй ядахдаа дараах зүйлсийг ил тод зарлах ёстой. 1. Аль улсын "тагнуул." Энийг хэлэхгүй бол манай шүүх гадаадын тагнуулуудыг "хайрласан" хэрэг. 2. Алдсан мэдээллийн багцаа тойм. Жи: Цэрэг батлан хамгаалахын, эдийн засгийн, технологийн, улс төрийн, шашны г.м-ийн аль нь. Энийг хэлэхгүй бол цаашдаа дурын шалтгаанаар ямар ч хүнийг барьж шийтгэх явдал чөлөөтэй болно. Энэ чинь ёстой аюул шүү дээ....”
Гэжээ. Харин яруу найрагч Х.Тэргэл:
“Монголыг цаашид дэлхийн буддын шашны төв бүү болоосой гэх үйлсэд хамгийн их хүчин зүтгэсэн эх орончийн дүр бүтээж жүждэг Цоодлын Хулан Монголын соёл шашны зөвлөх хийж байхдаа Шүгдэн, Мүүнийг дэлгэрүүлэх үйлсэд гар бие оролцож улмаар 10 р Богд Монголоос тодорсонд бачуурч эх орныхоо нууц гэрээг Хятадуудад маш их хэмжээний мөнгөөр зарж , Хятадын талаас тодруулахыг зорьсон Богдыг дэмжиж эх орноосоо уравсан адгийн хулгайч бузар үйл хийгээд том том бааж эх орончийн хэлмэгдсэн баатрын дүрд хувирч тууж яваа шүү дээ цаана чинь. Бэлээхэн ганцхан жишээ дурдахад л энэ.”
Гэсэн бол Баярмэнд Должинжав хэмээх хүн “Монголоор дүүрэн хулгай, авлига байхад Ц.Хуланд худал хэрэг тохоод ер нь яах вэ дээ. Хэнд ашигтай гэж. Үнэхээр худал байсан бол Ц.Хулангийн ойр дотныхон, мэргэжил нэгтнүүд нь хүн гүтгэлээ гээд хуульч, өмгөөлөгч гээд л гүйгээд, жагсаад л улсаар нэг асуудал болно биз дээ. Тэгээд сайн бод. Ер нь дуугүй л байя. Үнэхээр гүтгэсэн бол цагаатгагдаад гараад ирэх байлгүй дээ.”Гэв
Ц.Хулангийн өмгөөлөг Ц.Оюунбаатар харин “Хулангийн асуудлаар ярина гэдэг хэцүү л дээ. Өөрөө ч мэдэгдэлдээ бичсэн байсан. Ямар ч байсан Монгол Улсын нууцыг задалсан явдал байхгүй. Далай ламд захидал бичсэн асуудал яригддаг. Цэвэр хувь хүний асуудал. Тэр тусмаа түүгээр яллах ямар ч боломжгүй …Түүний биеийн байдал сайнгүй байгаа.Хүмүүнлэг иргэний төр чинь хаана байна вэ” гэх зэргээр сонинд ярилцлага өгчээ.
Нийтлэл Х.Болор-Эрдэнийн хувьд эл асуудлыг геополитиктой холбоо “...Хулан нашниолист яруу найрагчийн хувьд өөрөө өөрийнхөө үзэл бодол, үнэт зүйлийнхээ араас л явж байгаад юманд орцон болов уу гэж бодох юм. Эсвэл би тэгж бодохыг хүсэж байж магадгүй л юм. Ямар ч гэсэн ганц энэ хүндээ биш, ерөөсөө бүх л улсын улстөрийн хавтгай дээр байх ёстой нэг жигүүр зөв зохион байгуулалтад орж, үнэт зүйлээ хүний өөдөөс хараад хүний хэлээр ярьдаг болж байж энэ бүхэн эрүүлжээд явна. Монголд бүх л том улсууд геополитик хийсээр ирсэн, хийх ч болно. Ил тод намуудтай аль болох ил тод хамтран ажилладаг бол энэ мэт золиос гарах эрсдэл багасна. Хөөрхий дөө монголчууд минь, хөөрхий дөө хэдэн муу шүлэгчид минь... нэг л учраа олохгүй л явна даа…” гэж бичжээ.

Энэ бүхнээс ажиглавал Цоодлын Хулан яруу найрагчийн эх орноосоо урвасан эсэх асуудал нь цаагуур их урхагтай ч хуулийн байгууллага шийдвэрлэхдээ хүний эрхийг хангах тал дээр анхаарч өөрсдөө хууль тогтоомжинд нийцэж ажиллах хэрэгтэйг зарим ажиглагчид учирлаж байна. Түүнийг гэм буруутай эсэхийг олон нийт хэлэлцээд хэргийнх нь материалыг нууцаас гаргаад ч шийдэгдэхгүй гагцхүү төр улсын аюулгүй байдал, ардчилал хүний эрх, шударга ёсны зарчимд нийцэх шүүхийн няхуур ажиллагаа л үнэнд дөхүүлэх болов уу. Түүхэн үйл явдлуудын золиосонд ганц байтугай өчнөөн олон хүн хохирох тохиолдол их ч цаг хугацааны явцад аяндаа бүх юм тодорхой болдог. Ц.Хулан удам залгасан маш сайн яруу найрагч мөн. Түүний шүлэг, бүтээлүүдээс эх оронч сэтгэл мэдрэгддэг. Гэвч хөөрхий бүсгүйг гадаадын тагнуулын байгууллага ашигласан байж болзошгүй эсвэл Монголын эрх мэдэлтнүүдийг донсолгох нууц баримтыг тэр гартаа оруулсан эсэхийг өнөө бус хэзээ хойно л тогтоох янзтай. Эл асуудал урхагаараа аль ч талаас нь харсан Монгол улсыг тусгаар тогтнолтой, эрх чөлөөт улс орон байх эсэхийг тодорхойлох хэмжээнд хүрэв үү? Ямар ч атугай олон нийтийн анхааралд өртөөд удаж байгаа энэ үйл явдлын цаана “хэлмэгдүүлэлт” байвал оюун сэтгэлгээнд гүн шингэсэн яруу найрагч бүсгүйнхээ өмнөөс Монголын ард түмэн эрслэн босох нь дамжиггүй юм.