Улсын төсвийг бүрдүүлэгч уул уурхайн гол түүхий эд нүүрсийг улсад татвар төлөхгүй, бүртгэлгүйгээр хулгай дээрмийн аргаар хувьдаа цувчуулсан төрийн өндөр албан тушаалтнуудыг хуулийн дагуу хариуцлага хүлээлгэж өнгөрсөн жилүүдийн ард түмний аж амьдралын доройтол, ажилгүйдэл нийгмийн ухралтыг мөнгөөр хэмжиж үнэлэн хулгайчдаас шүүхээр нэхэмжлэн гаргуулахыг шаардах цаг болжээ. Хуулийн зохицуулалт хийж улс, нийтийн эрх ашгийг бодитоор хохироосон нь шүүхээр тогтоогдвол тухайн этгээдэд түмний боломж, цаг хугацаа, амь амьдралынх нь хохирлыг нөхөн төлүүлдэг болох шаардлага бий.

Манай хууль зарим талаараа их мөнгөтэй, эрх мэдэлтэйд нь зөөлдөж, энгийн иргэдэд төмөр мэт хатуурхдаг тэгш бус хандлагатай. Муу хууль гэж бараг байдаггүй.Тэдгээрийг хэрэгжүүлэгчид, хуульд хяналт тавигч нар хулгайчдын гар хөл болж тэдний дохио зангаагаар хөдөлдөг болсноор л завхрал газар авах үндэслэл болж байдаг. Монгол улсын Үндсэн хуульд газар, газрын баялаг нийт ард түмний өмч мөнийг баталсан заалтууд байдаг ч үүнийг үл хайхрах үзэгдэл улс төрийн хүрээнд хэрээс хэтэрлээ.

Монголд кастын систем байгаагүй ч шинэ боолчлолын зам хатуу анги давхраанд хуваагдаж тэдгээрийн зөрчил нэмэгдсэн нь туурга тусгаар улс хэмээн нэрлэгдэж цаашид оршин тогтноход чөдөр тушаа болох бололтой.

Авлигачидтайгаа хариуцлага тооцож чаддаггүй ард түмэнд нэр төрөө хамгаалж, эх түүхдээ эзэн байж, улс орныхоо ирээдүй хойчийг төлөвлөх чадал бараг үлдээгүй гэж үү? Ямартай ч хуулийг уландаа гишгэж хуйвалдаанаар гаршсан этгээдүүдэд шударга хуулийн хариуцлага хүлээж тэдний гадаад дотоод дахь хөрөнгө орлогыг хураан авч улсын төсөвт төвлөрүүлэхээс гадна гэм буруутай этгээдүүд өөрсдөө буруугаа хүлээх, асуудалт бодитой ухаалаг хандах эр зориг үнэхээр дутагдаж байна.

Д.ЭНХБАТ