Чадраабалын Лодойдамба агсан нэгэнтээ “Монгол хүн гэж хэлүүлэхийн тулд Монголын төлөө цохилох зүрхтэй байх ёстой гэсэн. Гэтэл сүүлийн 30 жилийн хугацаанд улс орон хүн ардаа гар газар, хөл хөсөр байлгахгүй юм гэхэд өрөнд баригдан өтөнд идүүлэхгүй төрийн нэгдсэн бодлогоор зангидаж, эрх чөлөөг нь хүн ёсоор эдлүүлэх чадварлаг улс төрчид нэн ховор төржээ. Зарим нь улс орны нийтлэг эрх ашиг, холыг хараачлах эрдэм оюунтай, сэтгэл зүтгэлтэй байсныхаа төлөө хэрцгийгээр алуулж, тэр үхэлтэй хамт Монголын чанга хатуу зориг зүрх ч мохоход хүргэжээ. 1989-1990 оны хооронд сэргэн дүрэлзэж байсан үндэсний үзлийг ингэж нухчин дарж, өлбөн тэнэмэл үзэл суртал гэгчээр хууран мэхлэгдэхэд хүргэжээ.

Эх орныхоо төлөө бус амин хувийн ямбаа эрхэмлэн дээдэлдэг улс төрчид төрийн эрхэнд гарч, төрт ёсыг ээлжлэн талхалж мууг нь үзэхээр улай үзсэн сэгний олон хар шувууд шиг нэвсгэнэж, тэднийг даган дуурайсан бүхэл бүтэн үе өндийж гэрэл гэгээ харагдах зайгүй нүүгэлтэн байна.

Монголчууд бидний уламжлалт төрт ёсны ухаанд ардаа алагчилдаг, түмнээ тарчлаадаг, өрөнд баригдуулдаг, өөнтөгч өлөн хэв ёсыг сурталдаг, өөрөөсөө бусдыг дорд үздэг нэгээхэн ч хандлага байдаггүй.

Ерөөс нүүдэлчдийн ахуй амьдрал нь улиралдаа зохицож эв нэгдэл, хамтын ёс, эрх чөлөөг эрхэмлэх учраас хүн чанар, зочломтгой чанар, амьдралын хэв маяг, соёлоороо бусдаас онцгойрдог. Гэтэл Монгол хүний үнэр ч үгүй этгээдүүд биднийг өөрсдийгөө таних аргагүйдүүлэн сохолж, өнө холыг бүү хэл үр хүүхдээ ч анзаарах сөхөөгүй мөнгө алдар нэрийн хойноос шүлэнгэтэн хөөцөлддөг дорой үндэстэн болгох харийн бодлогыг хэрэгжүүлж байна. Бид хүнээ бүхэл малаа ч зүсэлж чадахааргүй болтлоо өөрчлөгджээ.

Хэн гэдгээ байтугай яах ёстойгоо ч ойлгохгүй болчихгүйн тулд төрд шургалсан дээрэмчдээс эрх чөлөөгөө булааж аваад эх орноо тонон дээрэмдэгсдийг цэвэрлэх цаг болжээ.

Д.ЭНХБАТ