Өнөөдөр хаврын дунд сарын шинийн 7 буюу Ханш нээх өдөр тохиож байна. “Ханш нээх” гэдэг нь байгаль дэлхий сэрж, өвсний үндэс хөдлөн, ургамал соёолж эхэлдэг үеийг илэрхийлдэг.

Энэ нь хаврын улирал жинхэнэ утгаараа эхэлж буйг заадаг. “Ханш” гэдэг нь ээлтэй, сайн гэсэн утгатай үг. Энэ өдөр цаг агаарын байдлыг ажиглаж, зун, намрын өнгийг тодорхойлдог уламжлалтай. Байгаль дэлхий сэргэж, амьд бие организм идэвхждэг.

Амьтад ичээнээсээ гарч, ургамал соёолж эхэлдэг тул хүн бүрд шинэ эхлэл, сэргэлтийг мэдрүүлдэг. Тиймээс монголчууд энэ өдрийг бие сэтгэлийн ариун нандин байдлыг сахих, хурал ном даган баясах, цагаан хоол идэх зэрэг үйлийг сахиж, амьтны амь таслах, хэрүүл маргаан хийхийг цээрлэдэг билээ.

Мөн бурхан болоочдоо зул хүж өргөн, газар дэлхийдээ тариа будаа өргөх нь том буян болдог аж. Түүнчлэн гэртээ сан, утлага уугиулж, хийхээр зэхэж буй ажлаа эхлүүлж болно.

Үр тариа үржиж, мал амьтан төллөдөг учир ажил үйлс ч гэсэн бүтэх нигууртайг зурхайчид тайлбарлажээ. Үүнээс гадна хүн, байгаль хоёрын холбоо гүнзгий мэдрэгддэг тул энэ өдөр хийсэн үйлс хурдан үр дүнгээ өгдөг хэмээдэг аж.

Монголчууд ханш нээх өдрийг дэлгэрч дээшлэх, буян хурах сайн өдөр хэмээн бэлгэшээж ирсэн билээ. Энэ өдөр адуун сүргийнхээ морьд, сувай гүүний дэлийг засаж, уламжлал заншлынхаа дагуу хязаалан үрээгээ хөнгөлдөг.

Харин хот газрынхны хувьд хашаа хороо, гудамж талбайд мод бут, сөөг тарьж цэцэгжүүлбэл буяны үйл болно. Мөн ханш нээх өдөр ямааны ноолуурт сам хүргэдэг домтой ажээ.

Э.ЭГШИГЛЭН