Яг одоогийн нөхцөлд санаа зовох хамгийн эхний асуудал бол яах аргагүй энэ. Харин салбар хариуцсан сайд Ч.Хүрэлбаатар “Нэг жилийн хүнд нөхцөлийг давах эдийн засгийн чадавхийг бий болгож чадсан” гэж мэдэгдсэн. Тэгэхээр одоохондоо тайвширч болмоор ч юм шиг. Гэтэл иргэд “Банкны зээлийн хүүг гурав, дөрөвдүгээр сардаа хойшлуулж өгөх хэрэгтэй байна. Хүүгээ төлж чадахгүй боллоо” хэмээн шаардаж эхлээд байна. Харин өндөржүүлсэн бэлэн байдал цаашид хэдий хүртэл хугацаагаар үргэлжлэх нь тодорхойгүй байгаа энэ үед УИХ дахь АН-ын зөвлөл өчигдөр хуралдаж, Эдийн засгийн байнгын хороог хуралдуулах санал гаргаснаа УИХ-ын дарга Г.Занданшатарт албан бичгээр хүргүүллээ. Тус албан бичигт “…Улсын хэмжээнд эдийн засгийн бодит нөхцөл байдал ямар байдалтай байгаа, импортын барааны орлого, зарлагын тооцооллын талаар, хот, хөдөөд хүнсний нөөц хангамжийн хүртээмж болон хэрэглээний зах зээлийн нөхцөл байдал мөн үйлчилгээний байгууллагуудын орлого багасаж, бараа бүтээгдэхүүний борлуулалт огцом буурч байгаа тул банкны зээлийн хүүг бууруулах, зээлийн эргэн төлөлтийн хугацааг сунгах, түрээсийн төлбөрийн асуудлыг авч хэлэлцэх шаардлага үүсэж байна. Иймд 2020 оны гуравдугаар сарын 5-ны өдрийн дотор мэдээллийг сонсож, шаардлагатай гэж үзвэл УИХ-ын ээлжит бус чуулганыг хуралдуулах нь зүйтэй” гэж дурдсан байна.

Мөн Засгийн газар хуралдаж өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед эдийн засгаа дэмжих зорилгоор хэрэгжүүлэх арга хэмжээний тухай тогтоол гаргалаа. Эдийн засагтай холбоотой хоёр дахь шийдвэрийг ийнхүү гаргаж байгаа бөгөөд эхний удаад хүнсний барааны нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх, үнийг тогтвортой байлгах чиглэлээр хилийн татварыг хойшлуулж, чөлөөлөх хуулийн төслийг өргөн барихаар болсон байна.

Нийт есөн заалт бүхий Засгийн газрын тогтоолд:

1. Нүүрс, газрын тосны экспортыг эрүүл ахуй, хорио цээр, халдваргүйжүүлэлт, ариутгалын шаардлага ханган экспортыг эхлүүлэхээр боллоо. Ачаа тээврийн жолооч нь зориулалтын битүү хувцастай, машин нь ариутгалын нөхцөлтэй хилээр гарсан өдрөө буцаж орж ирэх чиглэл өгч байна.
2. Өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжсэн хугацаанд нийгмийн даатгалын шимтгэлийг төлж чадаагүй тохиолдолд оногддог алданги, торгуулийг авахгүй байх хууль эрхзүйн орчныг бүрдүүлнэ.
3. Мөн энэ хугацаанд хамаарах татварыг хугацаанд нь төлж чадаагүй бол оногдох торгууль, алдангийг нэг удаа чөлөөлөх заалтыг оруулсан байна.
4. Төвлөрсөн зах, худалдааны төв, үйлчилгээний газарт худалдаа, үйлчилгээний чиглэлээр түрээслүүлсэн татвар төлөгчийн түрээсийн орлогод ногдуулсан татварыг ч нэг удаа чөлөөлөх төсөл боловсруулна.
5. Улсын болон орон нутгийн төсвийн санхүүжилтээр гүйцэтгэсэн бараа, ажил үйлчилгээний авлагатай бол татварын өртэй нийцүүлэн суутгах боломжийг бүрдүүлж байна.
6. Урсгал зардалтай холбоотой зохицуулалтыг орлоготой уялдуулан зохицуулж, ач холбогдлоор нь эрэмбэлнэ гэсэн заалтууд оржээ.

Харин улсын төсөвт тодотгол хийхгүй. Монгол Улсын эдийн засгийн суурь үзүүлэлтүүд сайжирсан бөгөөд нэг жилийн хүнд нөхцөлийг даван туулах чадавхийг бий болгож чадсан гэдгийг Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар онцолсон юм.

Үнэндээ Монгол Улсын иргэдийн 81 хувь нь ямар нэг төрлийн зээлтэй байна гэсэн судалгаа бий. Тэгэхээр өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарласантай холбоотойгоор тэдний зээлийн төлөлтийн асуудал ямар нэг хэмжээгээр хөндөгдөж байгаа.

Энэ тал дээр Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн "Улс орны хэмжээнд өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарласантай холбогдуулан Засгийн газраас авах арга хэмжээний жагсаалтыг өнөөдөр гаргалаа. Банкны холбоотой уулзсан. Хэрэглээний зээл дээр санал гомдол ирж байна. Зээлийн бүтцийн өөрчлөлт хийж болдог. Эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдлаас болоод асуудал үүсэж байвал хугацааны хувьд сунгах боломж нь бий. Төв банк арилжааны банкны үйл ажиллагаанд оролцох боломжгүй. Зээлийн хүүг бууруулвал хадгаламжийн хүүг мөн бууруулна гэсэн зарчимтай. Төрөөс зээлийн хүүг бууруулах, түр царцаах зохицуулалт хийх боломжгүй. Харин банкууд ийм зохицуулалтыг хийж болно. Явуулах гэж байгаа бодлого маань дунд болон урт хугацаанд гэхээсээ илүү богино хугацаанд эдийн засгаа хэвийн байдалд нь байлгах, сэргэх хүртэл нь хамгаалах тал дээр төвлөрч байна” гэсэн юм.

Ойрын жишээ татъя. Коронавирусын дэгдэлттэй холбоотойгоор Хятадын Засгийн газрын тэргүүн Ли Кеганг “Жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхлэлт маш чухал. Орон нутаг дахь ажлын байрыг тэд л хангадаг. Тиймээс энэ хүнд цаг үед Хятадын Төр, засгийн зүгээс жижиг дунд үйлдвэрлэгчдийг бодлогоор дэмжих шийдвэр гаргалаа” хэмээн Хубэй мужид болсон уулзалтын үеэр хэлээд “Банкны зээл төлөх хугацааг нь ирэх зургаадугаар сар хүртэл хойшлуулах, хүүгийн хүүгээс бүрэн чөлөөлөх юм. Энэ нь коронавирус нөмөрсөн Хубэй мужийн бүх жижиг, дунд үйлдвэрлэгчдэд хамааралтай” гэдгийг хэлсэн байна. Энэ бол тун чиг ухаалаг бас иргэдээ бодсон шийдвэр.

Үүнээс үлгэр жишээ авах хэрэгтэй. Үнэндээ Монгол Улсын хувьд ч ижил төстэй байдал үүсвэл гагцхүү энэ шийдлийг харж иргэдээ бодох ёстой. Ялангуяа жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчид банкны зээлийг төлөхөд хүндрэл үүсч байгаа нь илт. Худалдан авалт эрс багасч, томоохон худалдааны төв, захаар орох иргэдийн урсгал татарч байна. Үнэхээр худалдан авалтгүй 00 зогсолт хийж байна. Иймд бизнесийн болон байрны зээлтэй иргэдийн зээлийн хүүг гарцаагүй нөхцөл байдалд хойшлуулахаас өөр гарц үгүй.

Тиймээс хэрвээ Монголын Засгийн газар коронавирусын хөл хорио тогтоосон үед БНХАУ-ынх шиг ийм шийдвэр гаргавал чухамдаа ард түмнийхээ талархлыг жинхэнэ утгаар нь хүлээнэ дээ. Гэхдээ хөл хорионд орвол шүү дээ. Яг одоогийн байдлаар ядаж л жижиг дунд бизнес эрхлэгч хийгээд зээлтэй иргэдийнхээ банкинд зээлээ төлөх хугацааг жаахан сунгавал болох нь тэр.