“60 тэрбумын хэрэг”-ийн эздэд төр төмөр нүүрээ харуулав

Нийслэлийн прокурорын газраас А.Ганбаатар, Ц.Сандуй нарт холбогдуулан 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 82 дугаар зүйлийн 82.1 дэх хэсэгт зааснаар “Төрийн эрх мэдлийг хууль бусаар авах хуйвалдаан зохион байгуулах” гэмт хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэж, эрүүгийн хэргийн урьдчилсан хэлэлцүүлгийн шүүх хуралдаан Баянгол дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд есдүгээр сарын 26-ны өдөр товлогдсон байсан.

Гэвч шүүх хуралдаанаар яллагдагч Ц.Сундуйн өмгөөлөгч Г.Мөнхбат Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум дахь сум дундын шүүх дээр шүүх хуралдаан давхацсан тул урьдчилсан хэлэлцүүлгийг хойшлуулж өгнө үү гэсэн хүсэлтийг харгалзан аравдугаар сарын 07-ны өдрийн 10:00 цагт хүртэл хойшлуулсан байсан.

Дахин шүүх хурлыг хойшлуулснаар өчигдөр /2019.10.31/ 08:30 цагт товлосон цагтаа А.Ганбаатар, Ц.Сандуй нарт холбогдох шүүх хурал эхэлсэн юм.

Шүүх хуралдаанд Ц.Сандуй, А.Ганбаатар нарыг өмгөөлөхөөр Б.Мэргэн, Ариунболд, Хашчулуун зэрэг өмгөөлөгч ирсэн. Ц.Сандуй, А.Ганбаатар нарыг төрийн эсрэг хуйвалдаан зохион байгуулж 60 тэрбум төгрөгийн схем гаргасан хэмээн буруутгасан юм.

Уг хэргийг эргэн сөхвөл НИТХ-ын дарга асан Ц.Сандуй, А.Ганбаатар, Г.Доржзодов, М.Энхболд нарын яриа аудио хэлбэрээр олон нийтэд түгсэн нь хээл хахууль авлигын шинжтэй байсан гэж үзсэн. “Шинэ Монгол хаад” компанийн байранд Г.Доржзодов, Ц.Сандуй, А.Ганбаатар нар 2014-2016 оны Монгол ардын намын бүтэц, стратеги, үйл ажиллагааны төлөвлөгөө болон Монгол ардын намын 2016 оны сонгуулийн төв штабын бүтэц, үйл ажиллагаа, санхүүжилт зэргийг ярилцаж улмаар 60 тэрбумын схемийг хамтдаа зохиолцсон хэмээн мэдүүлсэн байдаг. Хэдийгээр уг бичлэгийг яллагдагчид эвлүүлэг гэж мэдэгдсэн ч үнэн худлыг Шүүхийн байгууллага эцэслэн тогтоох байсан. Ийнхүү “Төрийн эрх мэдлийг хууль бусаар олж авах хуйвалдаан зохион байгуулсан” гэх зүйл заалтаар хэлэлцсэн шүүх хурал Баянгол дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд үргэлжилсэн.

Төрийн албыг наймаалцах 60 тэрбумын гэх аудио бичлэгийг анх цацсан Г.Доржзодов шүүх хуралдаанд гэрчээр оролцсон бөгөөд Г.Доржзодовын өмгөөлөгчөөр Баасан ажилласан.

2019 оны аравдугаар сарын 31-ний 18:35 минутанд шүүх хурал завсарласан.

Ц.Сандуй нарт ямар хариуцлага хүлээлгэх вэ?

2019 оны аравдугаар сарын 31-ний 20 цагийн үед шүүхийн шийдвэр гарсан.

Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс Нийслэлийн МАН-ын дарга асан Ц.Сандуй, “Шинэ Монгол хаад” группийн Ерөнхийлөгч А.Ганбаатар нарыг 14.9 дүгээр зүйлд зааснаар Сонгуулийг хууль бусаар явуулах хуйвалдаан зохион байгуулсан хэмээн буруутгаж, дөрвөн жилийн хорих ял оноож, ялыг нээлттэй хорих ангид эдлүүлэх шийдвэрийг гаргав.

Баянгол дүүргийн эрүүгийн анхан шатны шүүхэд өчигдөр өглөө 08.30 цагт эхэлсэн шүүх хуралдаан 12 цаг үргэлжилсний эцэст ийнхүү шүүхийн шийдвэр гарсан юм.

Шүүх хурлын дараа өмгөөлөгч Б.Мэргэн сэтгүүлчдэд мэдээлэл өгсөн.

Өмгөөлөгч Б.Мэргэн: Өмгөөлөгч хийх хугацаанд ийм явдал өмнө нь харсангүй. Шүүгч нар юу болчихсон юм бэ?

Тэрбээр “Саяын шүүхийн шийдвэрээр 82 дугаар зүйлийн 82.1 дэх хэсэгт зааснаар "Төрийн эрх мэдлийг хууль бусаар авах хуйвалдаан зохион байгуулаагүй" гэж үзэж байна. Угаасаа “Төрийн эрх мэдлийг хууль бусаар авах хуйвалдаан зохион байгуулах” гэдгээр зүйлчлэх ямар ч боломж байхгүй. Хэрвээ тэгж шийдвэл шүүх өөрөө онигоо болно. Цагаадах байх гэж бодсон. Гэтэл шийдвэр гаргахдаа шал өөр зүйл заалт гаргаад ирлээ. 14.9 дүгээр зүйл. “Сонгуулийг хууль бусаар явуулах хуйвалдаан зохион байгуулах” гэдэг зүйл заалт оруулж ирээд дураараа шийдчихлээ” гээд "Давж заалдах болно" гэдгээ илэрхийлсэн.

60 тэрбумын эргэн тойронд хэн, юу хэлэв?

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга /2018.06.28/: “2016 оны сонгуулийн үр дүнгээр төр удирдах эрх авсан Монгол Ардын нам төрийн албаны шатлан дэвшүүлэх зарчмыг бүрэн эвдэж, төрийн албыг “60 тэрбум”-аар арилжаалан, шударга төрийн албан хаагчдын хийж бүтээх эрмэлзэл, өсөн дэвших боломжуудыг боомилон хааж, зохион байгуулалттай бүлэглэл мэт болгосон. Үүний тод жишээ бол улс орны амин чухал салбаруудыг удирдан чиглүүлэх үүрэгтэй БСШУСЯ-ны 12 удирдах албан тушаалд, харьяа агентлаг болон боловсролын байгууллагуудын 30 удирдах албан тушаалд, мөн ЭМЯ-ны бүтцийн 14 удирдах албан тушаалд, харьяа агентлаг, эрүүл мэндийн байгууллагуудын 12 дарга, захирлын албан тушаалд тус тус түр орлон гүйцэтгэгчийг томилсон зөрчлүүд Төрийн албаны төв байгууллагын 2018 оны есдүгээр сард хийсэн шалгалтаар илэрсэн байна"

ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдорж /2017.08.17/: “Энэ 60 тэрбумтай холбоотой яриа бол эвлүүлэг биш. Би шулуухан хэлчихье. Эвлүүлэг биш шүү. Тэр А.Ганбаатар гэгч ярьсан уу, ярьсан. Ц.Сандуй гэдэг хүн ярьсан зүйлийг нь дэмжсэн үү, дэмжсэн. Дэмжснийхээ дараа М.Энхболд дээр орж энийгээ танилцуулсан. А.Ганбаатар, Ц.Сандуй, М.Энхболд гэсэн гурван хүний л асуудал байгаа шүү дээ. Эвлүүлэг гэдэг чинь Нямдоржийн хоолойг Чапи дуурайгаад бичлэг хийхийг хэлдэг болохоос биш М.Энхболд, Ц.Сандуй хоёрын ярьчихсан зүйлийг яаж эвлүүлэг гэж нэрлэдэг юм бэ. Одоо болно. Ийм юм ярьсан нь үнэн. Ийм зүйл ярьсныхаа төлөө энэ хүмүүс зайлах ёстой”

Монгол Улсын их хурлын гишүүн, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ: Хууль засаглах уу? Хувь хүн захирах уу? /2018.6.27 нийтлэл/ “...Бид аргалаад өнгөрдөг соёл, найранд бялуурсан өнгөрсөн 25 жилдээ хэт дасчихаж. Өчигдөрхөн алтан малгай духдуулж, мөнгөн бүс бүсэлж, нисдэг тэрэг хөлөглөсөн нийтийн албаны зүтгэлтнийг зангарагтай гэж хардаг байлаа. Өнөөдөр харин тэднийг задарсан авлигачид гэж үздэг болжээ. Өчигдөрхөн авлигачдаа хамгаалсан намыг хүн чанартай гэж хардаг байсан сонгогчид, өнөөдөр хамгаалсан авлигачидтай нь хамт хаалгаар гартал өшиглөж сурчээ. Өчигдөрхөн дуулиан болоод замхардаг хэргийг буузтайгаа холиод идчихдэг байсан бол өнөөдөр наадмын дуулиан, хөлбөмбөгийн нүргээнд чухал асуудлыг нүд цавчихгүй ажигладаг иргэний нийгэмтэй болжээ. М.Энхболд гэдэг хүний асуудлыг Х.Энхжаргал хаацайлсныг, Л.Оюун-Эрдэнэ гаргасан нь хүмүүс хоорондын асуудал биш харин хууль засаглах уу, хувь хүн захирах уу гэдэг ардчиллын үнэт зүйлтэй холбоотой тогтолцооны асуудал юм...”

Иргэн Г.Доржзодовын өөрийн цахим сайтад нийтэлснийг хүргэе.

Анх 60 тэрбумын асуудал хэрхэн эхэлсэн, өнөөдрийг хүртэл хэрхэн өрнөж байгаа талаар товч мэдээллийн он цагийн дараалал. (түүвэрлэв)

• 2014 оны долоодугаар сарын хоёрпугаар хагаст "Шинэ Монгол хаад" групп ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал, Нийслэлийн МАН--ын удирдах зөвлөлийн гишүүн, МАН-ын Бага хурлын гишүүн А.Ганбаатар Г.Доржзодовыг тус компанид Стратеги хариуцсан захирлаар ажиллуулахаар аман гэрээ байгуулаж, Нийслэлийн МАН-ын дарга Ц.Сандуйтай танилцуулжээ.
• 2014 оны наймдугаар сарын 28-нд 21:00-00:00 цагийн хооронд "Шинэ Монгол хаад" групп ХХК-ийн зургаан давхарт Ц.Сандуй, А.Ганбаатар нар 60 тэрбумын санхүүгийн схемийг хамтдаа санаачлан зохиов.
• 2016 оны зургаадугаар сарын 27-нд орон даяар цацагдсан УИХ-ын Сонгуулийн мэтгэлцээн дээр 60 тэрбумын бичлэгийг М.Энхболд эвлүүлэг гэж мэдэгдэв. Мөн өдөр Сүхбаатар дүүргийн Цагдаагийн нэгдүгээр хэлтсээс 60 тэрбумын хавтаст хэргийг Авилгатай тэмцэх газар татаж авсан байна.
• 2016 оны зургаадугаар сарын 30-нд Сүхбаатар дүүргийн Цагдаагийн нэгдүгээр хэлтсийн даалгавраар Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгээс "...БИЧЛЭГ ЭВЛҮҮЛЭГ БИШ. ГУРВАН ХҮНИЙ ХАРИЛЦАН ЯРИА НЭГ ЦАГ ХУГАЦААНД БОЛСОН БАЙНА..." гэсэн дүгнэлт гарчээ.

Ц.Сандуй: Хэрэв бичлэг үнэн бол би хариуцлага хүлээхэд бэлэн. Гэхдээ бичлэг эвлүүлэг гэдэг нь тогтоогдож байгаа

• 2016 оны долоодугаар сары 06-нд Ц.Сандуй НИТХ-ын Анхдугаар хуралдаан дээр хэлсэн үгэндээ "...Хэрэв бичлэг үнэн бол би хариуцлага хүлээхэд бэлэн. Гэхдээ бичлэг эвлүүлэг гэдэг нь тогтоогдож байгаа..." гэв. Энэ хуралдаан дээр Ц.Сандуй НИТХ-ын даргаар сонгогджээ.
• 2018 оны наймдугаар сарын 03-ны 16.00 цагт Монгол ардын намын Хяналтын ерөнхий хороо хуралдаж М.Энхболд, Ц.Сандуй, А.Ганбаатар нарт ёс зүйн хариуцлага хүлээлгэх тогтоолоо тус намын Бага хурал болон Удирдах зөвлөлд хүргүүлэх тухай мэдээлэл хийжээ.
• 2019 оны наймдугаар сарын 06-нд Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд Ц.Сандуйд холбогдох иргэний нэхэмжлэл гурав дахь удаагаа гаргав. Нэхэмжлэлд Ц.Сандуйг Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны тавдугаар сарын 30-ны өдрийн шийдвэрээр Сүхбаатар дүүргийн Цагдаагийн 1-р хэлтэс эрэн сурвалжилжээ.
• 2019 оны есдүгээр сарын 26-ны 09:00 цагт Баянгол дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд товлогдсон байсан 60 тэрбумын хэргийн урьдчилсан хэлэлцүүлгийг Ц.Сандуйн өмгөөлөгч өөр шүүхэд хурал давхацсан үндэслэлээр аравдугаар сарын 07-ны өдрийн 10:00 цаг хүртэл хойшлуулав.
• 2019 оны аравдугаар сарын 22-ны 09:30 цагт Баянгол дүүргийн эррүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх дээр товлогдсон шүүх хурал цагтаа эхлэсэн боловч А.Ганбаатарын гурван өмгөөлөгч Дундговь аймагт шүүх хурал давхацсан учраас энэ удаагийн шүүх хурлыг хойшлуулж өгөх хүсэлтээ аравдугаар сарын 21-ний 17:00 цагийн үед ирүүлсэн тул хурлыг хойшлуулж өчигдөр (2019.10.31) 08:30-д Ц.Сандуй нарт холбогдох шүүх хурал эхэлж 12 цаг үргэлжилсний эцэст дээрх шийдвэр гарсан юм.