-“Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувьцааг зарах гэж байгаа бол 2,5 сая хувьцаа эзэмшигчдээс асуух ёстой-

Ардчилсан намын даргын ахлах зөвлөх З.Энхболд: "Тавантолгойг хувьчлах тухай УИХ-ын 2018 оны 73 дугаар тогтоолыг нэн даруй хүчингүй болгохгүй бол 2019 онд Үндсэн хуульд нэмсэн 6.2 гэсэн заалттай шууд зөрчилдөж байна". М.Энхсайхан, Ц.Элбэгдорж, Ч.Сайханбилэг гурав хүмүүсийн толгой эргүүлэхээ одоо болих хэрэгтэй. Монголчуудыг 200 жил тэжээх уурхайг үнэгүй өгөх гэж байгаад баригдсан улс. Үнэгүй өгөөгүй учраас өнөөдөр бид төмөр зам тавьж байна, үнэгүй өгөөгүй учраас иргэн бүр өнөөдөр ногдол ашиг авч байна.

“Эрдэнэс Таван толгой” миний өмч бас чиний өмч. Мөн Монголын Засгийн газрын өмч. Өөрөөр хэлбэл, 80 хувь нь Засгийн газрын өмч, үлдсэн 20 хувь нь ард иргэдийн өмч. “Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувьцааг зарах гэж байгаа бол 2,5 сая хувьцаа эзэмшигчдээсээ асуух ёстой. “Эрдэнэс Тавантолгой”-г “хөдөлгөх”, 1072 хувьцааг “амилуулах” гээд эдийн засгийн биш эмоцид зориулсан толгой эргүүлсэн нэр томьёо хэрэглээд бүүр дасал болж”

Богдын боорцог шиг хоёр, гуравхан төгрөг тараагаад үр дүн юу гарах юм бэ?

“Буян” компанийн захирал Б.Жаргалсайхан: Тавантолгой тийм ч их ашигтай ажиллаж байгаа байгууллага биш шүү дээ. Тавантолгойн зардал тээврийнхээ зардалд явдаг. Ирэх жил хоёр, гурван миллиард ам.долларын өр төлөх гэж байна. Хаана тийм мөнгө байгаа юм. Хоёрдугаарт, Богдын боорцог амсуулж байгаа юм шиг хоёр, гуравхан төгрөг тараагаад үр дүн юу гарах юм бэ? Үүний оронд мөнгөө хуримтлуулаад өрөө төлсөн нь дээр. Өрөө төлөхгүй бол бидэнтэй харьцдаг улс орон дэлхийд байхгүй болно. Саарал жагсаалтад санхүүгийн сахилга бат тогтоохын тулд оруулчихаад байна. Саарал жагсаалтаас гарахгүй бол дэлхийн аль ч банк, хөрөнгө оруулалтын аж ахуйн нэгжүүд Монголд хөрөнгө оруулалт хийхгүй. Нэг үг бий. Хүнд зүгээр загас өгөөд байх биш, загас барих уургатай болгох тухай бодох цаг болсон. Бэлэн юм хэрэглэдэг улс орон мөхдөг. Жишээ нь, Манж үндэстэн бусдыг зарж, хумсаа ургуулж суусаар байгаад сөнөчихсөн. Күнзийн сургааль байна. “Бид хийж суръя. Тэд хэрэглэж сураг” гэж. Хэрэглэдэг үндэстэн мөхдөг түүх байна. Манайх сүүлийн хэдэн жил хэрэглэгч улс орон болсон. Аж ахуй, үйлдвэрлэлээ өөд нь татдаггүй, залуучууд нь тэр чигээрээ ажилгүй, машинаар аар саархан халтуур хийдэг. Үүнийг үндсээр нь өөрчлөх хэрэгтэй.

Монголын ирээдүйг бодсон бол ийм үед зарж болохгүй

Эдийн засагч Д.Амгалан: Ногдол ашиг хуваарилахтай зэрэгцээд IPO гаргах гэдэг бол байж болохгүй хоёр өнцөг. “Ирээдүйд энэ хувьцаа өснө” гэж үзсэний үндсэн дээр хувьцааг худалдаж авна шүү дээ. Түүнээс биш олсныгоо тараачихаад хувьцаа гаргах гэж байгаа нь “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн хувьцааг үнэгүйдүүлж байгаа хэлбэр. Үнийг нь “шалан дээр” тавьчихаад “Үүнийг үнэтэй зарах сонирхол алга” гэж байгаатай ижил. Хувьцааны үнэ цэнийг өсгөх сонирхол огт байхгүй байна. Онолын хувьд ийм зүйл байхгүй. Бизнес эрхлэгчид, хөрөнгө оруулагчдын тухайд ч ийм теором байдаггүй. Сүүлийн жилүүдэд “Эрдэнэс Тавантолгой” ашигтай байгаа. Үүнд IPO хийгээд 30 хувиа гаднаас босгуулах хэмжээний нөхцөл байдал харагдахгүй байна. “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК бол Монгол Улсыг 200 жил тэжээх хэмжээний нөөцтэй уурхай. Гэтэл үүнийг нэг тэрбум ам.доллараар зарна гэдэг нь байж болохгүй зүйл. Хамгийн том эрсдэл бол IPO гаргачихаад хөрөнгө босгоно гэдэг асуудал. Үнэхээр Монголын ирээдүйг бодсон бол ийм үед зарж болохгүй.

Баялгийн менежментээ зөв хийх хэрэгтэй

УИХ-ын гишүүн Б.Баттөмөр: Жилд нэг хүнд 90 орчим мянган төгрөг өгөх нь оновчтой зөв хуваарилалт биш. Томоохон бүтээн байгуулалтын ажлуудыг хийх ёстой. Цаашид төмөр замаа үргэлжлүүлж барих, үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх шаардлага Монголд байна. Иргэдээ ажилтай, орлоготой болгох, ажлын байр бий болгох, дэд бүтэцдээ томоохон хөрөнгө оруулалтыг хийх, аж ахуйн нэгжүүдэд тодорхой бага хүүтэй зээлүүдийг олгох хэрэгтэй. Түүнчлэн дэлхийн зах зээлд хаана эрэлт, хэрэгцээ байна түүнийг хайж, түүнд тохирсон үйлдвэрлэлийг явуулж, хүний хэрэгцээг хангах чиглэлд Монголын төрийн дэмжлэгтэйгээр аж ахуйн нэгжүүд ажиллах шаардлагатай. Эдийн засгаа өргөн хүрээнд нь харж, төрийн зохицуулалтыг зөв хийсэн тохиолдолд ногдол ашгийг цаашид ч авах боломжтой. Яагаад гэвэл асар их байгалийн баялагтай орон. Баялгийн менежментээ зөв хийх хэрэгтэй. Өнгөрсөн жилүүдэд хийгдсэн баялгийн менежмент маш муу байсан. Зарим хүмүүс “30 гэр бүл”-ийн талаар ярьж байна. 30 гэр бүл авчихсан байгаа нь үнэн. Монголын бүх ашигт малтмалын 30, 40 лицензтэй гэр бүлүүд байна. Өөрсдөө ашигладаггүй, ард түмэнд ашиглуулдаггүй. Монголын хөгжилд хувь нэмэр оруулдаггүй. Хийсэн томоохон гэрээ нь буюу Оюутолгой гэхэд Монгол Улсад ашиггүй. 2041 оноос эхлэн ногдол ашиг авна гэж байгаа. Ийм байж болохгүй л дээ. Яаралтай засах шаардлагатай.

“Эрдэнэс Тавантолгой” компани алга болоход бэлэн болчихлоо

Эрдэнэс Тавантолгойн ХК-ийн үйлдвэрчний эвлэлийн дарга С.Эрдэнэ: Эрдэнэс Тавантолгой компани алга болоход бэлэн болчихлоо. Ялангуяа энэ жил тавдугаар сард мөнгийг нь өгнө гээд байгаа Эрдэнэс Тавантолгой ХК-ийн 1072 ногдол ашиг алга болох нь ээ. Энэ жилийн ногдол ашиг тараагдана. Дараа жилийн ногдол ашиг байхгүй гэж ойлгож болно. 2015 онд анхааруулж, сэрэмжлүүлж, улмаар зогсоосон. Одоо дахиад таван жилийн ой дээр Д.Сумъяабазар, У.Хүрэлсүх хоёр бодийг нь хөтөлчих гээд байж байна. ҮАБЗ, УИХ-д албан тоот явуулсан. Хууль бус энэ ажиллагааг зогсоогооч ээ гээд У.Хүрэлсүх Ерөнхий сайдад албан бичиг явуулсан. Шийдвэр гаргах эрх бүхий хүмүүст нь хандаад дийлсэнгүй. УИХ-ын 73 дугаар тогтоол, Засгийн газын 296 дугаар тогтоол, Эрдэнэс Тавантолгой ХК-аас Эрдэнэс Майнинг гээд охин компани байгуулах шийдвэр нь хууль бус, УИХ Эрдэнэс Тавантолгойн 30 хувийг хувьчил гэж шийдсэн.