Европын холбоо Монгол Улсыг “Хар жагсаалт”-д орууллаа. Үүнийг УИХ-ын дарга Г.Занданшатар чуулганы индэрээс нотлов. Ингэснээр МАН-ын эрх барьсан өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд Монгол Улс олон улсын хоригт гурвантаа орж байгаа нь энэ юм.

УИХ-ын дарга Г.Занданшатар: “Монгол Улс “Саарал жагсаалт”-д орсон. Европын холбооны “Хар жагсаалт”-д мөн орсон. Ойрын хугацаанд Хар, Саарал жагсаалтаас гарах, банк санхүүгийн салбарыг эрүүлжүүлэхэд шинээр томилогдож байгаа Монголбанкны тэргүүн дэд болон дэд ерөнхийлөгч нар үнэтэй хувь нэмэр оруулна гэж итгэж байна” гэсэн юм.

БАЙР СУУРЬ: МОНГОЛ УЛС ХАР ЖАГСААЛТАД ЯАГААД ОРОВ? ШАЛТГААН НЬ ЮУ ВЭ?

УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан: “Хар жагсаалтад орсон шалтгаан нь МӨНГӨ УГААДАГ ОРОН, ХАР ТАМХИНЫ МӨНГӨӨ ТӨР НЬ САНААТАЙГААР УГААДАГ ОРОН. Германд баригдсан нэг тонн хар тамхины хэргийг шийдэхгүй байгаа чинь асуудал дагуулжээ. Хууль, хяналтын байгууллага дээр шийдэгдэхгүй байгаа 23 том хэргийг багтаасан байна. Монголбанкны дэргэд мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх байгууллага байгуулаад 7-8 жил боллоо. Та бүхэн мөнгө угаах, терроризмтэй тэмцэх, авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг, хар тамхины наймаанаас орж ирж байгаа мөнгийг Монголын албан ёсны санхүүгийн сектор луу оруулахгүй байх үүрэгтэй хүмүүс. Германд мэдүүлэг өгсөн албан тушаалтнууд энэ хар тамхины наймааны ард Монголын том дарга нар байдаг тухай мэдүүлэг өгсөн байна” гэжээ.

БАРИМТ 1: Монголын дипломатууд Германы хилээр 521 кг хар тамхи оруулсан тухайгаа мэдүүлжээ

2019 оны тавдугаар сарын 03-ны өдөр Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын Дрезден хотын хилийн шалган нэвтрүүлэх постоор нэвтрэх гэж байсан Монгол Улсын ДТГ-ын дипломат дугаартай автомашиныг саатуулан шалгахад 70 кг геройны төрлийн мансууруулах бодис тээвэрлэж явсан нь илэрсэн.

Дээрх хэрэгт холбогдон шалгагдаж байгаа хоёр хүний нэг нь Истанбул дахь Ерөнхий консулын газарт ажилладаг дипломат ажилтан Б.Баттүшиг, нөгөө нь түүний жолооч С.Эрдэнэбаяр нар байсан билээ.

Зургаадугаар сарын 12-ны өдөр УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороогоор тус хоёр дипломатын хар тамхитай холбоотой асуудлыг хаалттай хэлэлцсэн. Хуралдаанаар Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар мэдээлэл хийсэн бөгөөд тэрээр, “Истанбул дахь Ерөнхий консулын газарт ажилладаг дипломат ажилтан Б.Баттүшиг, түүний жолооч С.Эрдэнэбаяр нар НИЙТ ДОЛООН УДААГИЙН ҮЙЛДЛЭЭР 521 КГ ХАР ТАМХИ ЗӨӨВӨРЛӨН ХБНГУ-ын хилээр оруулсан гэсэн мэдүүлэг өгсөн” тухай дурдсан байна.

БАРИМТ 2: Монгол дипломатуудын холбогдсон хар тамхины бүлэглэлээс нэг тонн шахам героин хураан авчээ

Дипломат эрх ашиглан улс орнуудын хилийг хялбархан давж, хориотой бараагаа зөөвөрлөдөг бүлэглэлээс 25 хүнийг хэрэгт холбогдуулан шалгаж, их хэмжээний хар тамхи, мансууруулах бодис хураан авсан байна. Тодруулбал, Тэдний хаяг дээр үзлэг хийж, нийт 937.7 кг героин, 103.2 кг кокаин, 750 мянган ширхэг сэтгэцэд нөлөөлдөг экстази гэх эм, 1500 грамм каннабис хураажээ. Монголын дипломатууд холбогдсон нь тодорхой болсон уг хэргийн талаар холбогдох байгууллагууд ямар нэг тайлбар өгөхөөс татгалзсаар байгаа юм.

Өнгөрсөн хугацаанд Монгол Улсыг төлөөлж гадаадад суух дипломатууд их хэмжээний хар тамхи зөөвөрлөж байгаад баригдсан хэрэг удаа дараа гарсан юм. Энэ талаар Тагнуулын ерөнхий газрын гадаад тагнуулын хэлтсийн дарга асан Ш.Амгалан дараах зүйлийг ярьсан байдаг.

Ш. Амгалан: “Германы хил дээр 70 кг хар тамхитай баригдсан. Б.Баттүшиг бол мундаг ажилтан. Хэзээ ч ТЕГ-ын дарга Д.Гэрэлийн зөвшөөрөлгүйгээр мэдүүлэг өгөх хүн биш. Тийм үүрэгтэй. Үүнийгээ чанд биелүүлэх ёстой. “Энэ 70 кг хар тамхи бол Монгол төрийн хар тамхи. Би тагнуулын тусгай үүрэг гүйцэтгэж яваад баригдсан. Мэдүүлэг өгөхгүй” гэсэн байгаа юм” гэжээ.

МОНГОЛ УЛС ХАР ЖАГСААЛТАД ОРЧИХЛОО... ОДОО ЯМАР ЭРСДЭЛ БИЙ БОЛОХ ВЭ?

• Олон улсын гүйлгээ зогсч, гадны банкууд харилцаагаа хаана.
• Монгол Улсын иргэн, төрийн албан хаагчид гадны виз авах ямар ч эрхгүй болж, хар тамхины наймаачин мэт харагдана.
• Гадны хөрөнгө оруулалт бүрэн зогсч, хөрөнгө оруулагчид үргэнэ.
• Гадаад шилжүүлгийн гүйлгээ хийх боломжгүй болж, хяналт чангарна.
• Бизнес эрхлэгчдийн гадаад харилцаа тасалдах зэрэг хүндрэлүүд гарах юм.

ОЛОН УЛСЫН ХОРИГТ ГУРВАН УДАА ОРСОН ТҮҮХ

2017 оны арванхоёрдугаар сарын 5-ны өдөр

Татварын асуудлаар хамтран ажилладаггүй Монгол Улс

Европын холбооны зөвлөлөөс Монгол Улсыг “Татварын асуудлаар хамтран ажилладаггүй” улсуудын жагсаалтад орууллаа.

Тухайн үед “Хар жагсаалт”-д яагаад оров?

OECD/G20 BEPS Үйл ажиллагааны чиглэлийг хэрэгжүүлэх сонирхлоо илэрхийлэх, амлалт өгөхийг улс орнуудад санал болгоход дэлхийн 100 гаруй улс, үүний дотор 80 гаруй хөгжиж буй улс хүлээж авсан байна. 2017 оны арванхоёрдугаар сарын 5-ны өдөр Европын Холбоо саналыг хангалтгүй буюу огт хүлээж аваагүй 47 улсын "Саарал", 17 улсын "Хар" жагсаалтыг баталжээ. 47 улс татварын шударга тогтолцоо, ил тод байдлыг дэвшүүлэх амлалт өгснөөрөө "Саарал жагсаалт"-д багтсан бол Монгол Улс зарим оффшор бүс бүхий 16 улсын хамт хамтын ажиллагаагүй улсуудын "Хар жагсаалт"-д бичигдиж байв.

2019 оны аравдугаар сарын 18-ны өдөр

Саарал жагсаалтад албан ёсоор орлоо

FATF/ФАТФ/ буюу Санхүүгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх олон улсын байгууллагаас Монгол Улсыг “Саарал жагсаалт”-д оруулж, хяналт тавьж буйгаа дэлхий нийтэд зарласан. Монгол Улс “Саарал жагсаалт”-д орсон хариуцлагыг тухайн үеийн Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Баяртсайхан, Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга С.Даваасүрэн нарт ноогдуулж, огцруулсан. Харин мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх үндэсний зөвлөлийн даргад өөрийгөө өргөмжилсөн ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдоржийг FATF буюу Санхүүгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх олон улсын байгууллагаас сайшаасан гэж ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдорж тайлбарласан байдаг.

ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдорж: “Сонин үзэгдэл болсон. Маш сайн ажилласан байна, их зүйл хийсэн байна гэж Ази, Номхон далайн бүс үзээд надад талархлын захидал ирүүлсэн” гэжээ.

FATF-аас манай улсад “даалгавар” өгсөн. Гэвч Монгол Улс “даалгавраа” хийгээгүй учир Европын холбоо хар жагсаалтад орууллаа. Энэ бол У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар тэр дундаа ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдорж, Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар, Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар нарын хариуцлагагүй байсны үр дүн.

2020 оны тавдугаар сарын 7-ны өдөр

Хар жагсаалтад орсон Монгол Улс

Европын Комисс нь ЕХ-ны санхүүгийн системд ноцтой аюул учруулж буй мөнгө угаах болон терроризмыг санхүүжүүлэх гэмт хэргийн эсрэг тааруу ажиллаж буй, өндөр эрсдэлтэй гуравдагч орнуудын шинэчилсэн жагсаалтыг гаргасан. Тус жагсаалтад 12 улсыг оруулах болсноо Европын холбоо зарлаж, мөнгө угаах аюултай, банк, санхүү, татварын систем нь ил тод бус эрсдэлтэй хэмээжээ.

Улсаа “сааралтуулсан” гээд зарим нөхөд албан тушаалаасаа огцорсон, хачирхалтай нь зарим нь бүр дэвшсэн. Саарал жагсаалтаас гаргана гэж сайд, дарга нар амалсан. Тэд амалснаа биелүүлж улсаа саарал жагсаалтаас гаргалаа. Баярлалаа! Харамсалтай нь Хар жагсаалт руу түлхээд оруулчихлаа.

Хар жагсаалтад ороход нөлөөлсөн гол шалтгаанууд:

• Эрдэнэтийн 49 хувь гэх санхүүгийн луйвар,
• Дипломатуудын 70 кг хар тамхины наймаа,
• Оффшор данстангуудын сураг нь алдарсан асуудал,
• Алтны хулгай,
• Жилд хэдэн арваар нь илрүүлдэг ч шүүхэд очдоггүй, очсон ч хэрэгсэхгүй болдог мөнгө угаалт, санхүүгийн луйварууд,
• Монголбанк, арилжааны банкны хоорондын ашиг сонирхолын зөрчилтэй харилцаа, банкуудын өөрийн хөрөнгийн дутагдал, зузаатгалын эргэлзээтэй эх сурвалж, эзэмшлийн бүтэцийн шинэчлэл гээд хийх, гүйцэтгэх шаардлагатай ажлуудыг дурдаж болно.

Монгол Улс “Саарал жагсаал”-д орсон хариуцлагын ард У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар үлдэж чадсан. Харин энэ удаа хариуцлагаас мултрах боломжгүй гэдгийг сануулъя.