Цогтцэций-Чойрын чиглэлээр нүүрс тээврийг явуулахгүй гэх шийдвэрийг Зам тээвэр хөгжлийн яамны сайд Л.Халтар гаргасан. Тус шийдвэрийг эсэргүүцэж нүүрс тээврийн жолооч нар төв талбайд жагсаал хийлээ. Энэ үеэр тээвэрчид Сүхбаатарын талбайд шалаанз машин оруулж ирэхэд цагдаагийн байгууллагаас хүч нэмэгдүүлж тээвэрчдийн зөвлөлийн тэргүүн Н.Ялагдашгүйг баривчилж, машиныг нь талбайгаас ачиж гаргасан юм. Жагсаалын үеэр тээвэрчид Цогтцэций-Чойрын чиглэлд нүүрс тээврийг хязгаарласнаар 4000 орчим жолооч ажилгүй болж, 159 компани сул зогсож, улсын эдийн засагт том хүндрэл гарахыг тээвэрчид онцолж байлаа.

Тээвэрчдийн зүгээс боомт дээр болж байгаа нөхцөл байдалд яаралтай дүгнэлт гаргах, Л.Халтар сайдын Чойр чиглэлийн тээврийг хаах тухай тушаалыг цуцлах, Засгийн газраас яаралтай ээлжит бус хурлаа зарлаж, шийдвэр гаргах зэрэг шаардлагуудыг тавьж байгаа юм. Бид Тээвэрчдийн зөвлөлийн тэргүүн Н.Ялагдашгүйгээс үүсээд буй нөхцөл байдлын талаар тодруулсан юм.

-Нүүрс тээвэрчдийн нөхцөл байдал өнөөдөр ямар байна вэ?

-Бид Гашуунсухайт, Шивээхүрэн, Ханги-Мандал, Тавантолгой, Чойрын чиглэлд үүсээд байгаа асуудлын талаар тээвэрчдийн шаардлага олон сарын турш удаа дараа Засгийн газарт өгсөн. Гэвч өнөөдрийг хүртэл ямар нэгэн хариу өгсөнгүй. Тиймээс бид аргагүйн эрхэнд Сүхбаатарын талбайд машинтайгаа ирж, үзэл бодлоо илэрхийллээ. Одоо Цагаан хаданд ч мөн тээвэрчдийн суулт үргэлжилж байна. Тээвэрчдийн тэвчээр тасрахад ойрхон байна. Тэнд хоёр сарын турш тусгаарлагдсан бөмбөлгөөсөө гарч чадахгүй хоригдсон олон мянган тээвэрчин залуус бий. Гашуунсухайт боомтод нийт 14890 тээвэрчид ажил, орлогогүй амьдралгүй болсон байна.

Тээвэрлэлт хийхээр ковидын шинжилгээ өгөхөд эерэг гарч боомтоос хөөж явуулдаг. Гэтэл хотод ирээд шинжилгээ өгөхөөр сөрөг гарч байна. Тэнд дарга нар хүссэн тээвэрчнээ хасч, эсвэл явуулж байна. Зарим тээвэрчин арав хоногт 2-3 тээвэр хийж байна. Гэтэл зарим нь гурван сарын турш нэг ч тээвэрлэлт хийсэнгүй. Бид ажилгүй болж, машины өр, зээл амьдрал ахуй бүгдийг дээрэмдүүллээ. Тэнд 2-3 сарын турш машин дотроосоо ч гарч чадахгүй тэндээ амьдарч байна

-Зам тээврийн хөгжлийн сайд Л.Халтарын зүгээс Цогтцэций Чойрын чиглэлд нүүрс тээврийг хориглох шийдвэр гаргажээ. Тээвэрчид үүнийг хэрхэн харж байна вэ?

-Аравдугаар сарын 20-н өдрөөс эхэлж хатуу хучилттай авто зам ашиглалтад орох хүртэл Эрдэнэс таван толгой Чойрын чиглэлийн тээврийг зогсоох Зам тээврийн яамны сайдын тушаал гарсан. Чойрын тээвэр Монгол Улсад өдөрт л хоёр сая ам доллар оруулж ирдэг. Улсын эдийн засгийг авч яваа цөөхөн экспортын нэг нь энэ. Энэ зогссоноор улсын эдийн засаг, үүнийг дагасан сум орон нутгийн хөгжил буурна. Энэ чиглэлд 500 орчим иргэн тээвэр хийж амьжиргаагаа залгуулдаг. Нүдээ олоогүй сайдын шийдвэрийг тээвэрчид эрс эсэргүүцэж байна.

-Эдийн засагт асар хор хохиролтой юм байна даа.

-Нүүрс тээвэрлэлт зогссоноор дотоодын тээврийн 159 компани сул зогсож, 3934 тээвэрчид ажилгүй болно. Иргэн бүрт хувьцаа өгч байгаа Эрдэнэс таван толгой 0 зогсолт хийнэ. Үүнээс гадна Орон нутгийн Таван толгой 0 зогсолт хийхээр болж байна. Дээрээс нь тээврийн хэрэгслийн эзэмшигч компаниуд орлогогүй болно. Тээвэрчдийг дагасан хоол хүнсний үйлдвэл, хувцас угаалга гээд газрууд хаалгаа барина. Үүнийг дагасан энэ мэт олон асуудал бий.

-Энэ шийдвэрийн ард ямар ашиг сонирхол байна вэ?

-Ямар ашиг сонирхол байгаа эсэхийг би мэдэхгүй юм. Энэ шийдвэрийг үнэхээр ойлгохгүй байна.

-Таныг өглөө цагдаа нар баривчилж авч явсан.

-Үзэл илэрхийлээд таван үг хэлэхэд хэцүү цаг үе ирсэн байна. Юм л болбол цагдаа нараар түрүү барьж дарангуйллын тогтолцоо бий болж. Дуугай л суулгаж байх бодолтой. Бид чинь ардчилсан нийгэмд амьдарч байгаа улс биз дээ. Намайг баривчилж яваад том техникийг ямар зорилгоор төв талбайруу оруулсан талаар тайлбар мэдүүлэг авч байна лээ. Өнөөдөр намайг баривчилж байна. Маргааш таныг үг хэлж үзэл бодлоо илэрхийлсний төлөө баривчлахад бэлэн байгаа юм байна.

-Та Зам тээвэр, хөгжлийн яамны сайд Л.Халтар сайдтай уулзсан. Ямар байр суурь илэрхийлж байна вэ. Зөвшилцөлд хүрэв үү?

-Гашуун сухайтын боомт дээр байгаа жолооч нарын нөхцөл байдлыг Эрүүл мэндийн сайд руу чихэж байна. “Эрүүл мэндийн сайдад уламжилъя” гэх тайлбарыг Зам тээврийн сайд хэлж байгаа нь эмгэнэлтэй санагдаж байлаа.

-Тээвэрчдийн зүгээс яг ямар шаардлага тавьж байна вэ?

-Богинын тээвэрчид бүх мэдээллийг иргэд олон нийтэд нээлттэй, ил тод болгохыг шаардаж байна. Өнөөдөр хэддүгээр бөмбөлөг орох, маргааш хэддүгээр бөмбөлөг орохыг ил тод нээлттэй байлгах хэрэгтэй. Даргын машин оочер дайрдаг явдлыг бид хүлээн зөвшөөрөхгүй. Хоёрдугаарт авлигал нэхдэг ажлын байрны дарамтыг эрс эсэргүүцэж байна. Үндсэн хуульд хүн ажил мэргэжлээ сонгох эрхтэй талаар тусгасан байдаг. Бидэнд тийм эрх алга. Жишээ татаад яръя л даа. Би “Цэ Цэ” гэх бүртгэлтэй компанид тээвэр хийдэг. Өөр компани надад илүү боломж санал болгоход ажлаа солих боломжгүй. Авто тээврийн үндэсний төв дээр шилжилт хөдөлгөөнийг нь түгжчихсэн байдаг. Тээврийн компанийн удирдлагууд “Чи манайд л ажиллавал ажилла. Үгүй бол хаана ч ажиллуулахгүй” гэх дарамтыг тээвэрчдэд үзүүлдэг” гэсэн юм. Нүүрс тээврийг зогсоосноор 4000 гаруй тээвэрчид ажилгүй болж, амьжиргаагаа залгуулах боломжгүй болно гэдгийг жагсаалд оролцогчид онцолж байлаа. Тээвэрчдийн олонх нь зээлтэй, орон байраа ч хураалгах аюул тулж ирээд байгаа талаар хэлсэн юм. Мөн нүүрс тээвэрлэхэд дарга нарын машин урдуур дайрдаг, авлигалын сүлжээ бий болсныг онцлов.