Улсын Дээд шүүх өчигдөр Эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанаараа нийт 13 хэргийг авч хэлэлцэх товтой байв. Хамгийн сүүлчийн хэрэг нь Ш.Батхүү нарт холбогдох хэрэг байлаа. “Жаст”-ын Ш.Батхүү, “Эрдэнэт”-ийн экс захирал Ч.Ганзориг, “Алтжин”-гийн Г.Алтан, түүний хүү Э.Сүрэн, Г.Амарбат нарт холбогдох хэргийг хэлэлцэхээр Эрүүгийн танхимын тэргүүн Б.Цогт, шүүгч Ч.Хосбаяр, Б.Батцэрэн, Д.Эрдэнэбалсүрэн, Д.Ганзориг нар танхимд орж ирсэн. Шүүх хурлын нарийн бичгийн дарга холбогдох хүмүүст хэл дуулгасан боловч ирээгүй байна хэмээн мэдэгдэв. Хурлыг даргалагч Б.Цогт шүүгч “Тов мэдсэн ч тодорхой бус шалтгаанаар ирээгүй нь шүүх хурал хойшлох шалтгаан болохгүй” гэснээр хэргийг хянасан шүүгч Д.Ганзориг тайлбар хийсэн юм. Хэрэгт нэр холбогдсон мөнгөтэй “акулууд”-ын аль нь ч Шүүх хуралд ирж оролцох нь бүү хэл, бараагаа ч харуулсангүй. Харин тэдний заримынх нь буюу Ч.Ганзориг, г.Амарбат нарын өмгөөлөгч, Төрийн банкийг төлөөлсөн өмгөөлөгч ирж оролцсон юм.

Шүүгч Д.Ганзориг: Шүүгдэгч Ш.Батхүү гомдлоосоо татгалзсан

Шүүгч Д.Ганзориг энэ хэргийг есдүгээр сарын 16-нд хүлээж аваад шүүх хурлыг энэ сарын 7-нд хийхээр тов гаргасан байсан ч өнгөрөгч баасан гаригт Ш.Батхүү хяналтын журмаар гаргасан өөрийн гомдлоос татгалзах хүсэлтийг албан бичгээр ирүүлсэн байна. Ингээд шүүх хуралд ирсэнгүй. Тиймээс Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.8 дугаар зүйлийн 1.5, 40.2 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасны дагуу шүүх бүрэлдэхүүн хэргийг хянан хэлэлцэх үндэслэлгүй гэсэн шийдвэр гаргалаа.

Ш.Батхүү нь 2010-2012 онд 109 сая ам.долларын зээл авсан бөгөөд “Эрдэнэт үйлдвэр”-ээр баталгаа гаргуулахад тухайн үеийн захирал асан Ч.Ганзориг тэргүүтэй эрх бүхий албан тушаалтнууд оролцсон хэмээн яллагдагчаар татагдсан. Дээрх банкнаас Ш.Батхүүгийн авсан зээлийг хугацаанд нь төлөөгүй маргааныг олон улсын арбитрын шүүхэд хэлэлцэж “Стандарт” банк ялснаар манай Засгийн газар өрийг нь төлөхөөр болж, “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн эрсдэлийн сангаас 40 сая ам.доллар гаргаж өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард дээрх банканд шилжүүлсэн юм. Мөн түүнийг “Эрдэнэт” үйлдвэрийн дарга асан Ч.Ганзориг, хуулийн хэлтсийн дарга байсан Б.Мөнхжаргал нартай бүлэглээд 2009 оны долдугаар сарын 9-нөөс арваннэгдүгээр сар хүртэлх хугацаанд 55 сая 600 мянган ам.долларыг хувьдаа завшиж, амьдралын эх сурвалжаа болгосон. Мөн Ш.Батхүү нь удирдан зохион байгуулж, санаачлан иргэн Г.Алтан, түүний хүү Э.Сүрэн нартай бүлэглээд 23 сая 668 мянга гаруй ам.долларыг “Хадгаламж” банкнаас аваад Төрийн банкаар төлүүлэх шийдвэр гаргуулсан гэж Прокуророос яллах дүгнэлт үйлдэж анхан шатны шүүхэд шилжүүлсэн байдаг. Тэгэхдээ 5-12 жилийн хорих ялтай зүйл ангиар яллах дүгнэлт үйлдээд шүүхэд шилжүүлсэн байдаг ажээ. Гэвч анхан шатны шүүхийн захирамж, Давж заалдах шатны шүүхийн магадлал хоёуланд нь нэмэлт мөрдөн байцаалтад буцаахаар заасан байдаг. Тодруулбал, нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны гуравдугаар сарын 05-ны өдрийн 240 дүгээр шүүгчийн захирамж, Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2019 оны тавдугаар сарын 30-ны өдрийн 519 дүгээр магадлалтай, Ш.Батхүү, Ч.Ганзориг, Б.Мөнхжаргал, Г.Амарбат, Г.Алтан, Э.Сүрэн нарт холбогдох 190 хавтас хэргийн мөрдөн байцаалтад буцаах таван үндэслэлээс Ш.Батхүү хоёрыг нь хүлээн зөвшөөрөхгүй хэмээн өнгөрсөн зургадугаар сард Дээд шүүхэд гомдол гаргасан юм. Гэсэн ч хэргийг хэлэлцэх цаг нь тулаад ирэхээр өөрийн гомдлоос ийнхүү татгалзав. Энэ нь хэргийн явцыг удаашруулж, хөөн хэлэлцэх хугацааг дөхүүлэх ээлжит арга саам шиг санагдсаныг нуух юун.

Түүнд холбогдох хэргийн Хөөн хэлэлцэх хугацаа 12-25 жил

Хэргийг танилцуулсан шүүгч Д.Ганзориг “Улсад их хэмжээний хохирол учруулсан гэх энэ хэрэг дээр хөөн хэлэлцэх хугацааг ярьж бичиж байгаа. Тэгвэл Прокуророос дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэрэг дээр тухайлбал, ЭХ-ийн 148.4-т зааснаар 25 жилийн хөөн хэлэлцэх хугацаатай бол, нөгөө холбогдсон хэрэг нь 12 жилийн хөөн хэлэлцэх хугацаатай гэмт хэрэг” гэдгийг хэлсэн. Ингээд шүүгдэгч Ш.Батхүү хуулийн дагуу өөрт байгаа эрхээ эдэлж, гомдлоосоо татгалзсан учир шүүх бүрэлдэхүүн хэргийг шүүхээр хэлэлцэхгүй байх тогтоол гаргана гэдгээ мэдэгдээд гарч одсон. Шүүх хуралд оролцохоор ирсэн прокурор болон өмгөөлөгчид ч “Тухайн хүн өөрт байгаа эрхээ эдэлж байгаа учраас ямар нэг хүсэлт алга” гэцгээж байсан юм.

Харин хуралд ажиглагчаар оролцсон зарим төлөөлөл “Хэргийг хурдан шийдэх ёстой” гэсэн байр суурьтай байгаагаа мэдэгдсэн бол Ш.Батхүүтэй хамтарч бүлэглэн залилан хийсэн гэгдсэн Б.Мөнхжаргал шүүх хурлын завсарт “Лондонгийн арбитрын шүүхээс гаргасан шийдвэр хуурамч байдаг. Английн шүүхээс Ш.Батхүүгийн тэр хуурамч баримтыг авчрах хэрэгтэй. Тэгж байж үнэн мөн нь тогтоогдоно. Түүнээс хэн нэгнийг хуурамч баримтаар шийтгэж болохгүй. Тэр хуурамч баримт бол монголчуудын л хийсэн зүйл. Ганц жишээ хэлэхэд, 115 сая ам.доллар авах гэж байсан хүн яагаад 20 сая ам.доллар авах болов. Бусад мөнгө нь хаачив гэдгийг тогтоох хэрэгтэй” гэж байсан юм.

Юутай ч, нэр нөлөөтэй мөнгө хөрөнгөтэй хүмүүсийн улсаа луйвардаж идсэн булхай нь илэрдэг ч ингэж муур хулгана болж, хуулиар наадаж байх зуурт цаг явсаар 2009 оны дээрх хэрэг нэг мэдэхэд 12, бүр тэгээд 25 жилийн хөөн хэлэлцэх хугацаа нь дуусчих вий дээ гэж санаа зовно.