Энэ сарын 7-ны өдөр Архангайгаас ирсэн 58 настай эмэгтэй 22-ын товчоон дээр эмнэлгийн тусламж авч чадахгүй байсаар нас барлаа. Түүний хэвтэж байсан машиныг тойроод эмнэлэг, цагдаа, хорио цээрийн алба... гээд ер нь Монголын төрийн олон албан хаагч байсан хэрнээ, хот руу оруулахгүй хашиж байгаад хотынхоо захад үхэхийг нь харав. Эмэгтэй амь тэмцээд байдаг, хажууд нь байсан хоёр хүүхэд бүлтгэнээд байдаг, урдаас нь “PCR-ийн шинжилгээний бичгээ эхлээд үзүүл” гээд нэхээд байдаг. Иймэрхүү байдалтай бүтэн шөнө тийчлээд өглөөний 6.00 цагт амьсгал хураажээ.

Ийм цаг үед хүнд өвчтэй хүн хот руу орох болвол ийм дамжлага баазаар дамжих ёстой юм байна. Эхлээд тэр хүн Нийслэлийн эрүүл мэндийн газар руу “Миний бие ийм хүнд байна, хот руу оруулна уу” гэсэн хүсэлтийг албан ёсоор хүргүүлнэ. Тэр хүн замдаа цус харваад ирсэн байсан ч ингэх ёстой гэнэ. Энэ хүсэлтийг нь Нийслэлийн ЭМГ-ын дарга нар үзээд дараахь нөхцөлийг шаардана. Нэгдүгээрт, голомтын бүс нутгаас ирж байгаа учраас зайлшгүй PCR шинжилгээ авах хэрэгтэйг. Хоёрдугаарт, хэрэв эрүүл мэндийн шалтгаанаар ирж байгаа бол холбогдох орон нутгаасаа заавал 13А маягт, эмнэлгээс явуулсан бичигтэй хамт байна. Гуравдугаарт, орон нутгийн эмч нь түүнийг заавал хүргэж авчрах ёстой. Дөрөвдүгээрт, Улаанбаатар хотод хүлээн авахыг зөвшөөрсөн бичигтэй байна. Архангайгаас ирж буй тэр эмэгтэйн бие замдаа гэнэт муудсан учир аль аль бичиг нь байсангүй. Гэвч тэр эмэгтэй эцсийн мөч хүртлээ их хотын хаяанаас тэмцсэн. Зөвшөөрөл ганц өгөх ёстой Нийслэлийн Эрүүл мэндийн газрын 11324207 гэдэг утас руу эхний удаад 10 гаруй удаа залгаад аваагүй. Тэгэхээр нь машин дотроо байсан эмээ уусан ч бүр дордохоор нь дахиад 20 гаруй удаа залгасан байна. Бүр муудаад байхаар нь дахиад зогсоо зайгүй залгаад байсан. Тэвдэж сандарсан хүмүүст тэрний тоо бол байхгүй. 60 орчим удаа залгасан гээд байгаагийн учир энэ. Юун 60 байхав дээ, дэргэд нь байсан хүний яриагаар бол 200 орчим удаа залгасан байсныг сүүлд утаснаас нь харж мэдсэн гэсэн байна лээ. Энэ олон дуудлагад нийслэлийн ЭМГазар нэг ч хариу өгөөгүй нь л маргаангүй үнэн. Эцэст тэр эмэгтэй нас барсан. Байдал үүгээр дуусаагүй, цогцосыг нь 22-ын товчоон дээр байлгаад байхаар нь хамт явсан хүмүүс нь “Одоо цогцосыг нь ядаж энд байлгамааргүй байна” гэжээ. Тэгсэн нийслэлийн ЭМГазраас “Одоо бол наад цогцосыг чинь УОК шийднэ, бид мэдэхгүй” гэжээ. Бид хийдгээ хийсэн гэдэг шиг хандлагаар...

Амь нас нь секундээр хэмжигдсэн тэр эмэгтэйтэй тэнд байсан бүх хүн зайнаас харьцсан, хөндий хандсан. Аминд тулсан үед амь нас аврах хууль л ганц үйлчилдэг байх ёстой. Бүх хууль, дүрэм журам, хорио цээрийн дэглэмийн үндсэн концепц энэ. Хүний амь насыг авран хамгаалахад оршино. Гэвч хатуу хөл хорионы энэ үед ийм үзэл санаа, хүмүүнлэг чанар алга. Байдал нэгэнт ийм байгаа үед энд нэг их том хууль дүрэм, хүмүүнлэг чанар яриад ч бас яахав. Зүгээр л өнөөдрийн Монголын төрийн бүх салбарын, бүх шатны ажилтан ажиллагсдын хулчгар байгааг л ярья. Үнэн нүүр царайг нь бичье.

Төрийн өмнөөс үүрэг гүйцэтгэж буй тэр олон хүний дотроос ээж шиг нь, эгч шиг нь тэр эмэгтэйн дэргэд очоод тусламж үзүүлчих хүн олдсонгүй. Тэр шөнө, тэр эмэгтэйгээс бүгд цэрвэсэн. Тэнд байсан бүх хүмүүс халдвар авчих нь гэж айсан. Эрүүл ухаанаар бод доо, наад зах нь тэнд хамгаалалтад гарч байсан цагдаагийн албан хаагч хэн нэг нь машин руу өнгийж үзээд “За энэ хүнд зөвхөн амь л чухал болжээ” гээд хотын төв рүү, эмнэлэг руу аваад давхисан бол амь гарах байлаа. Хүний амийг аврах нь хуулиас дээгүүр зүйл гэдгийг хуулийнхан бас хааяа сэтгэж байх ёстой. Нийслэлийн ЭМГ-ын дуудлагын утсан дээр сууж байсан ажилтнуудын хэн нь ч “Өвчтэй хүн ярьж байгаа байх, аягүй бол очиж авах болно” гээд утсаа аваагүй. Өөдгүй, хүнлэг бус, хулчгар зан. Ядаж утсаа аваад зайнаас тусламж үзүүлэх сэтгэлтэй баймаар. Утсаар ямар вирус тарж байгаа биш. Тэр шөнө хөөрхий эмэгтэйгээс төрийнхөн бүгд айсан, зугтсан, үнэн царайгаа харуулцгаасан. Амьдралын бодит үнэн л энэ. Өөр тэгээд юу гэж дүгнэх юм. Фронтын шугам дээр шархадчихсан байгаа цэргүүдийг авах хүн олдохгүй байгаатай л адил хэрэг явдал болсон байгаа биз дээ.

Тулсан үед мөн чанар танигдах гэдэг энэ. Тулсан үед монголчууд бид үнэн төрхөө харуулж эхэлж байгаа нь энэ. Ийм л өөдгүй, эр зориггүй, амин хувиа хичээсэн, хэлбэрдэхээс цаашгүй, хийрхсэн ард түмэн болсноо та бид энэ эмэгтэйн амь наснаас харлаа. Хотынх нь захад хорьж байгаад шүү.

Ингээд харахаар элэнцгийнх нь эх оронч үзэл, эр зориг, бусдын төлөөх сайхан чанар байхав дээ. Эх оронч, эр зоригтой, бусдын төлөө өөрийгөө золиослохыг тунхагласан өчнөөн л кино зохиол, уран зохиол, яруу найраг... байдаг биз дээ. Үхсэн хойноо энэ бүгд хүмүүст, нийгэмд нөлөөлдөггүй л юм байна шүү дээ. Уран зохиолоор төлөвшсөн, хүмүүжсэн хэн байгаа юм. Лав л өнөөдрийн Монголд алга. Нийгмийн сэтгэл зүйг хамгийн сайн эмчилдэг гэх уран зохиол, яруу найраг чинь өнөөдөр дурлалаас өөр сэдэвгүй болчихсон нь нөлөөлдөг юм уу. За энэ ч яахав, нэг тал нь.

Үргэлжлэлийг ӨДРИЙН СОНИН Б.НЯМАА