Жижиг улс, орнууд мөнгө угаах гэмт хэрэгт илүү өртөмтгий байдаг гэж үздэг. Учир нь нөөц багатай, боловсон хүчин цөөн, бусдын асуудалд хандах хандлага дутмаг байдаг. Гэхдээ Чарльз Литтрелийн өнөөдрийн нийтлэлд тайлбарласнаар “Хэрвээ хүсэж байвал хамгийн жижиг шүүх эрх мэдэл бүхий байгууллага ч мөнгө угаах гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлж чадна. Ноён Литтрел нь Багамын Төв банканд итгэмжлэгдсэн компаниуд болон банкны хяналт түүний дотор мөнгө угаах гэмт хэргийн хяналтыг хариуцсан даргаар ажилладаг. Тэрээр өмнө нь Австралийн санхүүгийн зохицуулах газрын гүйцэтгэх захирлаар болон банкны хяналтын Базелийн хорооны гишүүнээр ажиллаж байсан. Тэрээр мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх эмпирик хандлагын олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлыг үүсгэн байгуулагч бөгөөд зохион байгуулагч нь юм. Энэхүү нийтлэл нь ноён Литтрелийн хувийн үзэл бодлыг илэрхийлсэн болно.

Энэхүү нийтлэлд жижиг улс, орнуудад мөнгө угаах гэмт хэргийн олон улсын хөдөлгөөнд оролцоход санал болгож буй стратегийг тоймлон харуулжээ. Стратеги нь гурван элементээс бүрдэнэ.

• Юуг хүсэхгүй байгаагаа мэдэх – бохир мөнгөтэй холбогдох мөн бохир мөнгөтэй холбоотой хүмүүстэй орооцолдохгүй байх
• Дэлхий нийтэд амжилтгүй болсон ч тодорхой бүс нутгийн хэмжээнд амжилттай болсон мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх тактикийг ашигла
• Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллагатай идэвх санаачилгатай харилцах

Бохир мөнгө болон бохир хүмүүсийг үзэн ядах

Жижиг улс, орны мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх стратегийг амжилттай хэрэгжүүлэх гол элемент бол гадаадын хууль бус мөнгө болон түүнтэй холбоотой хүмүүсээс чин сэтгэлээсээ бүрэн татгалзах явдал юм.

Дэлхийн томоохон гэмт хэрэгтнүүд, тэдний санхүүгийн зохицуулагч нар манай гарагийн хамгийн бага анхаарал татсан, хамгийн аюултай хүмүүсийн тоонд ордог бөгөөд амжилттай яваа улс, орнууд эдгээр хүмүүсийг, тэдний мөнгийг болон үйл ажиллагааг огтхон ч хүлээн зөвшөөрдөггүй. Энэхүү байр суурь нь санхүүгийн гэмт хэргийг таслан зогсоох гол түлхүүр бөгөөд энэ нь санхүүгийн үйл ажиллагааны ажлын хэсгийн эсвэл олон улсын дагаж мөрдөх зэрэглэлтэй бараг холбоогүй гэдгийг ойлгох нь чухал юм. Жижиг улс, орнуудын удирдах бүлгүүд “Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллага байхгүй байсан ч бид бохир мөнгө, түүнтэй холбоотой бохир хүмүүсийг зайлуулах шийдвэртэй алхмуудыг хийх болно” гэж хэлэх ёстой юм.

Бохир мөнгө болон бохир хүмүүст найрсаг бус хандах нь хэцүү хэдий ч заримдаа энэ нь үнэ цэнэтэй байдаг. Жижиг улс, орнууд зөв (эсвэл буруу) хүмүүст энд хөрөнгө оруулах хэрэггүй, энд мөнгө, хөрөнгөө бүү шилжүүлээрэй, энд байшин бүү худалдаж ав, энд тоглож болохгүй гэх мэтийг хэлэх чадвартай байх ёстой. Энэ нь зохицуулагч, цагдаагаас эхлээд банкир, санхүүгийн менежер, хуульч, үл хөдлөх хөрөнгийн төлөөлөгч, казинод хамаарна.

Дүгнэж хэлэхэд: Жижиг улс, орнууд үнэхээр хүсч байвал бохир мөнгөө хөөж, энэ хүслээ биелүүлэхийн тулд нийгэмд зохих арга хэмжээ авч чадна.

Бүс нутгийн амжилт, дэлхий нийтийн алдаа

Жил бүр дэлхий даяар хэдий хэмжээний их бохир мөнгө эргэлдэж байдгийг, хууль бусаар хөрөнгө оруулсан хөрөнгийн хэмжээг бид мэдэхгүй. Гэсэн хэдий ч хэмжээгээр нь авч үзвэл жилд нэг их наяд гаруй доллар эргэлдэж, хууль бус хөрөнгийн нөөц арван их наяд доллараас давсан гэж бид таамаглаж болох юм.

Үүний эсрэгээр бид хууль бус хөрөнгийг буцаан хураан авсан нийт дүнг мэдэхгүй ч жилд арван тэрбум доллараас бага хэмжээтэй байх шиг байна. Санхүүгийн салбарын хяналт шалгалт түүний дотор мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх/терроризмын эсрэг санхүүжилтийг оролцуулан зарцуулсан нийт зардал нь жилд 100 тэрбум доллараас давж гардаг болохыг бид зөвлөх байгууллагын тайлангаас олж мэдсэн бөгөөд санхүүгийн бус үйлчилгээ үзүүлэгчид болон дэлхийн санхүүгийн хэрэглэгчид энэхүү зардлыг шингээдэг гэж бид таамаглаж байна.

Энэ бүхнээс үүдэлтэй дэлхий даяар хууль бус хөрөнгийн урсгал болон нөөцийн нэгээс бага хувийг магадгүй аравны нэгээс бага хувийг таслан зогсоож, нөхөн төлүүлж байгаа бөгөөд хууль бус хөрөнгийг илрүүлэх, таслан зогсоох үйл ажиллагааны зардалд дор хаяж арав дахин их хөрөнгө зарцуулж байна. Эдийн засгийн ямар ч үзүүлэлтээр бүрэн бүтэлгүйтлийн дүр зургийг харуулж байгаа бөгөөд энэ нь удахгүй сайжрах болно гэдэгт итгэх итгэл бага байна.

Хэрэв дэлхий нийтээр мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажиллагаа нь ийм бүтэлгүйтэлтэй тулгарч байгаа бол жижиг улс, орнууд юунд найдаж болох вэ? Сургаал хэлэх цаг:

Ойд хоёр анчин ууртай баавгайтай таарч, анчид руу дайрчээ. Анчид зугтаж байх үедээ нэг дэх анчин “Бид яагаад гүйгээд байгаа юм бэ?” Баавгай бидний хэнээс нь ч хамаагүй хурдан шүү дээ. Хоёр дахь анчин түүнд хариулахдаа “Би баавгайгаас түрүүлэхийг оролдохгүй байна. Би чамаас түрүүлэхийг хичээж байна.” гэжээ.

Амжилтад хүрсэн жижиг улс, орнууд “Хурдан анчин” стратегийг хэрэгжүүлэх болно. Дэлхийн мэргэжлийн мөнгө угаагчид бол бол ухаалаг хүмүүс. Тэдэнтэй ажиллах хүсэлтэй олон том эрх мэдэлтнүүд байдаг. Том мөнгө угаагчид яагаад жижиг улс, орнуудын талаар санаа зовох ёстой вэ?

1. Тэдэнтэй бизнес хийх хүсэлгүй байх

2. Тэд бохир мөнгийг угаах эсвэл илүү их бохир мөнгө олж авахад үр дүнтэй гэдгээ харуулж чадах уу?

Хариул нь энгийн: Мөнгө угаагчид ийм эрх мэдлээс зайлсхийх болно. Жижиг улс, орнууд мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэхэд өөгүй байх албагүй, тэд хангалттай сайн байх ёстой. Хангалттай сайн байх нэг арга бол Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллагын (ФАТФ) техникийн нийцлийн үзүүлэлтүүдийг анхааралтай ажиглах явдал юм. Эдгээр нь мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх шаардлагатай дэд бүтцийг бий болгоход суурь үндэс болно.

Энэ нь жижиг улс, орнуудыг олон улсын амжилттай хэрэгжсэн санаачилгуудыг судалсан учраас аливаа боломж олгодог. Үүнд:

• Тамхины хэрэглээг бууруулах
• Автомашины осол, гэмтлийн тоог бууруулах
• Илүү аюулгүй иргэний нисэх хүчин

Энэ төрлийн кампанит ажил нь нийгмийн хэм хэмжээ, хор хөнөөлийг бууруулах, мэдээллийн нарийвчлалтай цуглуулалт болон зардал, ашгийн шинжилгээ, эрсдэлийн менежментийн олон улсын стандарт гэх мэт нийтээр хүлээн зөвшөөрөгдсөн хэрэгслүүдийг цогцоор нь багтаах зорилгоор Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллагаас (ФАТФ) хэрэгжүүлж буй эрүүгийн шударга ёс, зохицуулалтын чиглэлээс хамаагүй илүү үр ашигтай байдаг

Жишээлбэл: Үл хөдлөх хөрөнгө, казиногийн салбар, санхүүгийн салбарт гаднаас орж ирэх “бохир мөнгө”-өөс урьдчилан сэргийлэх бат бөх суурийг бий болгох боломжтой юм.

Дүгнэж хэлэхэд: Мөнгө угаах асуудлыг "шийдэх" гэж бүү оролдоорой, харин үүний оронд мөнгө угаагчдад түүний наймаа хийх газар биш гэдгийг ойлгуул. Дэлхийн улс орнуудын дунд удаан анчид байдаг л бол энэ нь үр дүнтэй стратеги болох болно.

Хэрэв та Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллагын (ФАТФ) сайн үр дүнг хүсч байвал Бермуд шиг байгаарай

Жижиг улс, орнууд дараах зүйлсийг хүлээн зөвшөөрөх ёстой:

1. Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллагын харилцан үнэлгээний тайлангийн боломжийн үр дүнд хүрэх нь гол зорилго биш харин хязгаарлалт юм. Таны зорилго бол харьяаллаасаа бохир мөнгийг хөөж, мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлээр үнэхээр үр дүнтэй ажиллах явдал юм. Таны хязгаарлалт бол Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллагын (ФАТФ) саарал жагсаалтад орохыг хүсэхгүй байгаа явдал юм.

2. Жижиг улс, орнууд Харилцан үнэлгээний тайланд нөөцийг хэт их зарцуулж, материаллаг байдал эсвэл пропорционал байдлын талаар санаа зовохгүйгээр харилцан үнэлгээний тайлангийн үр дүнг сайжруулах боломжтой. Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллагын (ФАТФ) ертөнцөд жижиг улс орнуудын төсөөлж буй эрсдэл эсхүл дагаж мөрдөхгүй байх нь гол асуудал болдог тул бүгдийг нь шийдээрэй.

Жижиг улс, орнуудад зориулсан Бермудын сургамж нь маш энгийн байдаг:

1. Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллагын (ФАТФ) холболтыг хангахын тулд шаардлагатай бүх нөөцийг зарцуул, дараа нь амлалтаа хоёр дахин нэмэгдүүлээрэй. Бермудчууд мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх асуудлыг зохицуулах үндэсний агентлаг байгуулсан.

2. Мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх олон улсын хуулийг дагаж мөрдөх нь парламентын тэргүүлэх чиглэл болсон.

3. Таны төсөөлөл болон баримт бичигт хэдий өчүүхэн байсан ч хамаагүй мөнгө угаах эсвэл терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх үйл ажиллагааны эрсдэлийг үл тоомсорлож болохгүй.

Бермудчууд Харилцан үнэлгээний тайланд гайхалтай үр дүнд хүрсэн бөгөөд үүнийг үндэсний чухал ач холбогдол болгох магадлалтай юм. Нэг хүнд ногдох үндэсний нийт бүтээгдэхүүн 100,000 доллараас давсан тул Бермуд улс ихэнх жижиг улс, орнуудаас илүү амархан төлж чаддаг.

Дүгнэж хэлэхэд: Хэдийгээр дэлхий нийтээрээ мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэхэд бүтэлгүйтэж байгаа ч энэ нь томоохон, чинээлэг улс, оргуудад голчлон бүтэлгүйтсэн явдал юм. Бохир мөнгө, бохир хүмүүсийг үл тоомсорлож, үндэсний стратеги, соёлоор дамжуулан жижиг улс орнууд өөрсдийн нийгэм, санхүүгийн системийг бохир мөнгийг хүлээн авах бодит байдал, дүр төрхөөс хамгаалж чадна.

www.iaac.mn