Монгол Улсын Их Хурлын 2020 оны сонгуульд 13 нам, дөрвөн эсвэл, 121 бие даагч нийтдээ 606 нэр дэвшигч оролцсон. УИХ-ын 2020 оны ээлжит сонгуульд 2 сая 3 мянга 669 иргэн саналаа өгөхөөр нэрийн жагсаалтад бүртгэгдсэнээс 1 сая 475 мянга 895 сонгогч буюу нийт сонгогчдын 73.65 хувь нь сонгуульд оролцож саналаа өгчээ. Энэ оны УИХ-ын ээлжит сонгууль хамгийн өндөр ирцтэй сонгууль болсон талаар Сонгуулийн ерөнхий хороо мэдээлсэн.

УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон 76 гишүүний үнэмлэхийг Даваа гарагт Төрийн ордонд 10:00 цагаас гардуулж өгөхөөр төлөвлөөд буй.

Сонгуулийн ерөнхий хорооноос Сонгуулийн дүнгийн талаар мэдээлэл хийх үеэр Сонгуулийн ерөнхий хорооны дарга Ч.Содномцэрэнгээс зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Сонгуулийн үр дүнг Ерөнхийлөгчид хэзээ өргөн мэдүүлэх бэ?

-Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид өргөн мэдүүлэх хүсэлт гаргаж, цаг авчихсан байгаа. Сонгуулийн дүнг Улсын Их Хурал болон Ерөнхийлөгчид өргөн мэдүүлэх хуулийн заалттай. Энэ дагуу УИХ-ын даргад зургаадугаар сарын 29-нд буюу ирэх Даваа гарагийн 12.00 цагт өргөн мэдүүлэхээр цаг авсан байгаа.

-Бие даагчид сонгуулийн үр дүнг эсэргүүцэж мэдээлэл хийсэн. Зарим нэр дэвшигчдын саналын тоон дээр цэг таслал гарсан нь ямар учиртай юм бэ. Хар машинтай холбоотой юу?

-Мэдээлэл технологийн төв мэдээллийг дэлгэцэн дээр шууд дамжуулсан. Энэ яриад байгаа таслал нь та бүхний мэдэж байгаачлан мянгачлах таслах юм. Жишээ нь, нэг саяыг бичихдээ 1,000,000 гэдэг. Мянгыг 1,000, мянга хоёр зууг 1,200 гэж бичдэгтэй адилхан мянгачилсан таслал байсан. Мянгачилсан таслал зарим бие даагчийн санал мянгаас дээш болоод ирэхэд гарч ирсэн. Гэтэл манай эрэмбэлдэг функц ажиллахгүй эрэмбэ дараалалгүйгээр шууд гаргаад ирсэн. Тэгэхдээ тоон утга нь хэвээрээ байгаа. Тоон дээр өөрчлөлт байхгүй, дүн хэвээрээ гарсан. Дээрээс нь, санал тоолох төхөөрөмж маань билл дээр /цаасан дээр/ дүнг хэвлээд өгчихсөн. Тэрийг нь бүх ажиглагч нар мэдэж байгаа. Хяналтын тооллогыг 800 гаруй хэсэг дээр хийчихсэн. Дүнд ямар ч алдаа байхгүй.

-Саналын тоо нэр дэвшигчдын авсан тооноос давсан зөрчлийг бие даан нэр дэвшигчид олон нийтэд мэдээллээ. Энэ ямар учиртай вэ?

-Сонгуулийн 29 тойрог хоёроос гурван мандаттай байгаа. Тэгэхээр санал өгсөн сонгогчийн тоо, саналын тоо зөрөх нь ойлгомжтой. Нэг хүн гурав, эсвэл хоёр хүнийг дугуйлж байгаа. Иймээс саналын тоо сонгогчийн тоо зөрж байгаа. Мандатын тооноос илүү буюу дутуу дугуйлж болохгүй.

-Сонгуулийн сурталчилгааны хугацаанд зургаан нэр дэвшигчийг цагдан хорьсон. Энэ асуудалд СЕХ ямар байр суурьтай байгаа вэ?

-Энэ асуудлаар манайд шүүхээс хандсан. Мөн нэр дэвшигчийн нам эвсэл болон өмгөөлөгч нар хандсан. Сонгуулийн ерөнхий хороо тухай бүрд нь хариулт өгсөн байгаа. Нэр дэвшигчийг Сонгуулийн ерөнхий хорооны зөвшөөрөлгүйгээр баривчлах, саатуулах, цагдан хорих хуулийн зохицуулалтгүй. Баривчлах хүсэлт нэг ч газраас ирүүлээгүй. Хоёрдугаарт 606 нэр дэвшигчийг бүгдийг нь сонгуульд авч орсон. Энэ нь Сонгуулийн ерөнхий хорооноос нэг ч нэр дэвшигчийг цагдан хорих зөвшөөрөл өгөөгүй гэж ойлгож болно.

СОНГУУЛИЙН ЕРӨНХИЙ ХОРОО ХУУЛИА БАРЬЖ АЖИЛЛАДАГ

-Нийгэмд сонгуулийн дүн дээр хардлага их байна?

-Сонгуулийн дараа хардлага гарах нь өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд байсаар ирсэн. Сонгуулийн ерөнхий хороо хуулиа барьж ажилладаг. 606 нэр дэвшигчээс ердөө 76 нь л гишүүнээр сонгогдоно. Энэ эрэмбэлэлтийг ард түмэн сонголтоороо хийдэг. Үлдсэн 530 нь гомдолтой үлддэг. Гэхдээ энэ удаагийн сонгуулийг зохион байгуулалт сайтай болсон гэж зарим нам, эвсэл, бие даагчид үзэж байгаагаа илэрхийлсэн. Гомдолтой байгаа нэр дэвшигчид хуулийн дагуу зохих байгууллагад гомдол гаргах боломжтой.

-Зарим нэр дэвшигчийг сурталчилгааны явцад цагдан хорьсонтой холбоотойгоор шүүхийн байгууллага Сонгуулийн ерөнхий хороонд ямар нэгэн тайлбар ирүүлсэн үү. Ямар хуулийг үндэслэж цагдан хорьсон талаар тодорхой мэдээлэл байна уу?

-Шүүхээс Сонгуулийн ерөнхий хороонд ямар нэгэн хүсэлт тайлбар илрүүлээгүй.

-УИХ-ын гишүүн Ж.Эрдэнэбатыг сурталчилгааны явцад цагдан хорьсон байгаа. Энэ хүн тангаргаа өргөх үү?

-Ж.Эрдэнэбатыг Сонгуулийн ерөнхий хороо бүртгэж, УИХ-ын гишүүний үнэмлэх олгох шийдвэр гарсан байгаа.

-Хяналтын тооллогыг маргаан гарсан тойрог дээр явуулах ёстой юм биш үү. Хамгийн гол үр дүн шударга байх нь чухал биз дээ?

-Монгол Улс Үндсэн хуультай. Үндсэн хуулийг дагаж гарсан УИХ-ын сонгуулийн тухай хуультай. Энэ хууль дээр санамсаргүй сонгох аргаар 50 хүртэлх хувьд нь хяналтын тооллого хийнэ гээд заачихсан. Тухайн хуулийг Сонгуулийн ерөнхий хороо өөрчилж болохгүй. Энэ хуулийг баталдаг газар нь УИХ. Харин хэрэгжүүлдэг газар нь Сонгуулийн ерөнхий хороо юм.