Ардын намаас хоёр хүн сонгочихоод намайг сонгох юм бол ямар хэрэг байна вэ. Би тэр УИХ-д ганцаараа ороод юу хийх вэ. Өөрчилье гэж бодож байгаа бол тэднийг бүгдийг болих хэрэгтэй байхгүй юу. Сонгуулиар бол улаан цагаан л юм болсон шүү дээ. Судалгаагаар дандаа л рейтинг өндөр гарч байсан. Нүдэн дээр санал алга болж, тоологдож байсан санал хоёр хуваагдаад л явчихсан. Ийм балай юм гэж байх уу.

Нууцлалгүй, баар кодгүй цагаан цаасан дээр санал авчихаж байгаа юм. Сонгуулийн хуулинд хүртэл “Сонгуулийн хуудас дахин давтагдахгүй, нууцлалтай байна” гэж заасан байдаг. Хоёр, гурван хоног хэрүүл хийгээд явж байхдаа тэр хар хайрцгийг манаж хонох биш хэд бол хэд солигдоно биз дээ. Канадын хар хайрцаг үйлдвэрлэсэн компаниас албан бичиг хүртэл ирүүлсэн. “Гуравдагч веб серверээс халдлага оржээ. 30 минутын турш халдлага үргэлжилжээ. Тодорхой тооны нэр дэвшигчийн саналыг өөрчилсөн байна” гэсэн бичиг ирсэн.

Канад, АНУ, Германы Элчин сайд, Европын холбооны Элчин сайд, Конрад Аденауэрын сантай уулзсан. Ардчиллыг манлайлж буй, Монголд зээл тусламж өгч буй бүх улсын Элчин сайдтай уулзсан. “Энэ бол хүний эрх зөрчигдөж буй хамгийн том гэмт хэрэг” гэж бүгд гайхаж байсан.

Гудамжийг бужигнуулах боломж зөндөө байсан л даа. Цар тахалтай үе юм байна, за 7 сарын 1-н шиг баахан залуучууд буудуулаад золиослогдчих вий гэж эв зүйгээр нь ойлголцох гээд асуудалд өөрөөр хандсан. Харамсалтай нь хэзээ ч бүтэхгүй юм байна гэдгийг ойлгосон. Гэхдээ иргэд яасан ч бууж өгч болохгүй. Иргэд бууж өгч, унтах л юм бол манайх Хойд Солонгос, Туркменстан болж хувирна. Тэр үед бид боолын нийгэмд очиж, эргээд яаж ч уйлаад нэмэргүй нөхцөл рүү орно. Үүнийг дэлхий дээр тоталитар систем гэж нэрлэдэг.

Энэ дарангуйллын систем бидэнд маш ойрхон байна. Би шантраагүй. Иргэдийг ч битгий унтаасай, битгий бууж өгөөсэй, битгий хууртаасай, битгий хөлслөгдөөсэй, битгий эрх мэдэлгүйчүүд нь хоорондоо түлхэлцээсэй, бүх хүчээ зөвхөн эрх мэдэлтнүүд рүү чиглүүлж, хяналтаа хурцлаасай гэдэг байр суурьнаас хандаж, сэрээх гэж, үлгэрлэх гэж л оролдож байна.