Засгийн газар энэ оны төсөвт тодотгол хийхээр болж, төслийг боловсруулж байгаа. Мөн хамтарсан намуудын гэрээ болон Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийг УИХ-аар хэлэлцүүлэхээр болсон. Харин УИХ-ын ээлжит бус чуулганыг ирэх долоо хоногт зарлан хуралдуулахаар болсон байна.

Энэ талаар УИХ-ын гишүүн Хууль зүйн байнгын хорооны дарга Д.Цогтбаатараас дараахь тодруулгыг авлаа.

-Ээлжит бус чуулган хуралдуулж, улсын төсөвт тодотгол хийхээр болсон. Энэ тал дээр та ямар байр суурьтай байна вэ?

-Улсын төсөвт зайлшгүй тодотгол оруулж, шинэчлэх шаардлагатай болсон. Энэ бол бодит сонгуулийн үр дүнгээр гарч ирж байгаа ажлын шаардлага.

-Түүнээс тодотгох гээд байгаадаа биш гэсэн үг үү?

-Үнэхээр тийм. Улсын төсвийг нэг их тодотгох гээд байгаадаа биш юм. Нэг ёсондоо тэр төсвөөр энэ засаг явах ямар ч боломжгүй болчихсон байхгүй юу. Тийм учраас төсвийн тодотгол хийж өгч, яамдуудынхаа төсөв, зардлыг гаргаж өгөхгүй бол болохгүй. Хоёрдугаарт, тэр төсвийг баталж байх үед өмнөх сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилт явж байсан. Одоо болохоор өөр Үндсэн хууль хэрэгжээд эхэлсэн. Огт өөр яамдууд ороод ирсэн, өөр улс төрийн хүчнүүдээс мөрийн хөтөлбөр нь хүртэл өөрчлөгдчихсөн шүү дээ. Тийм болохоор Үндсэн хуульдаа ч нийцэхгүй. Үндсэн хуулийн дагуу мөрийн хөтөлбөрөө ард түмэндээ танилцуулаад, тэдний итгэлийг хүлээгээд ороод ирсэн намууд. Мөн хамтарсан засаг байгуулагдаж байгаа учраас эдгээр намууд мөрийн хөтөлбөрүүдийнхээ нэгтгэж болохыг нь нэгтгээд дундаасаа нэг мөрийн хөтөлбөр оруулж ирж байна. Үүнийг нь хэрэгжүүлэх гэхээр өмнөх нэг намын мөрийн хөтөлбөрт зориулж баталсан төсөв чинь болохгүй. Тэгэхээр энэ төсвийн тодотгол гэдэг чинь сонгуулийн үр дүнгээр зайлшгүй хийхээс өөр аргагүй болсон зүйл. Мэдээж үүн дээрээ нэмээд макро эдийн засгийн гол үзүүлэлтүүд ямар байна, ажлын байр хэр нэмэгдсэн, худалдааны тэнцэл хэр байна, гадны хөрөнгө оруулалт ямар болсон гээд энэ бүхнээ тооцсон өөрчлөлтүүдийг Сангийн яам санал болгох байлгүй дээ.

-Хамтарсан Засгийн газрын бүтцийг нэлээд өргөн боллоо гэсэн шүүмжлэлийг хэлэх хүмүүс байна. Та юу гэж харж байна вэ?

-Миний хувьд Үндсэн хуулийн нэмэлтийн таг эсрэг байсан хүн шүү дээ. Ийм том Их хуралтай болохоор дагаад засаг чинь томорно гэдгийг хэлж байсан.

Гэтэл үгүй улам цомхон болно л гээд байсан. Би УИХ-ын чуулган дээр 40 гаруй сая хүн амтай Аргентин улс 21 сайдтай байснаа багасгаж есөн сайдтай болгосон. Гэтэл манайх гурван сая хүнтэй хэрнээ 22 сайдтай байхаар боллоо. Ер нь бол төрийн өмчит аж ахуйн нэгж нэгийг ч шинээр байгуулахгүй. Хувийн салбараа дэмжье гэсэн байр суурийг би хамгийн их илэрхийлж байлаа. Нэг ёсондоо суурь том өөрчлөлтүүдийг л хэлж байсан.

-Засгийн газрыг ийм том болгохгүйгээр танай нам дангаараа засаглаад явах боломж байсан уу?

-Би бас энэ талаар хэлж л байсан. Засаг чинь ийм сонгуулийн үед тогтвор их муутай болно гэж хэлээд байсан бодит үнэн чинь одоо гарч ирж байна. Ялсан ч гэсэн хамтрахгүй л бол засгийн чинь тогтох хугацаа богиносчихож байгаа юм. Тэгэхээр тогтвортой байлгах ганц боломж нь л хамтрах шүү дээ. Энэ бол сонголтгүй. Үндсэн хуулийг өөрчилж байхад л энэ чинь тодорхой байсан.

-Энэ удаагийн ээлжит бус чуулганаар өөр ямар асуудал хэлэлцэгдэх вэ?

-Надад одоогоор шууд мэдэгдэж байгаа зүйл алга. Нэгдүгээрт, төсвийн тодотгол. Энэ засаг, төрийг чинь ажиллах боломжоор нь хангаж өгөх ёстой. Хоёрдугаарт, хамтарсан засаг байгуулах гэрээгээ байгуулаад дундаасаа намуудын хамтарсан хөтөлбөрөө гаргаад явах байх.

-Таны хувьд өмнөх парламентын Хууль зүйн байнгын хорооны даргаар ажиллаж байсан. Одоо мөн улирч ажиллаж байгаа. Тэгэхээр энэ намрын чуулганаар танай Байнгын хорооноос хэлэлцүүлэхээр бэлдэж байгаа гол хуулиуд юу вэ?

-Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд нь шинээр томилогдсон. Тэр хүн маань шинэ засгийн зүгээс хууль зүйн салбартаа ямар бодлого барих вэ гэдгээ тодорхойлно. Ямар, ямар хууль дээр илүү ач холбогдол өгөх вэ гээд асуудал байна. Тэгэхээр надад хүний эрхийн чиглэлээр, хууль хяналтын байгууллагуудын үйл ажиллагааг илүү нээлттэй болгох асуудал зэргээр хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах бодсон санасан зүйлүүд маш тодорхой байгаа. Ялангуяа сая 461 дүгээр хорих ангид гарсан харамсалтай хэрэгтэй холбогдуулаад нэлээд хэдэн хуульд өөрчлөлт оруулах санал байгаа. Энэ дагуу Байнгын хорооныхоо түвшинд ажлууд эхлүүлж, зарим хуульчидтай ярьж, санал боловсруулаад эхэлчихсэн.

-Хорих ангид гарсан харамсалтай хэрэгтэй холбогдуулан ХЗДХ-ийн сайд холбогдох албаны хүмүүсийг дуудаж уулзсан. Гэтэл нэр бүхий хүмүүс тэр уулзалтад ирээгүй. Үүнээс болж шинэ сайдыг үл тоож байна гэсэн яриа гарсан. Үүн дээр юу хэлэх вэ?

-Би бол тэгээгүй байх гэж бодож байна. Төрийн тусгай албадыг улстөржүүлж, аливаа асуудлыг нь дүгнээд хэрэггүй. Яагаад гэвэл тэд чинь төрд тангараг өргөсөн.

Удирдах, удирдуулах ёс бол хатуу зарчим нь болсон хүмүүс байгаа. Тийм болохоор аль намаас сайд ирэх тэр хүмүүст ямар ч хамаагүй. Ялангуяа хууль хэрэгжүүлэх байгууллагуудад ийм байдаг. Учир нь тэр хүн чинь өөр хууль авч ирээд хэрэгжүүлэх гээгүй. Монгол Улсын хуулийг, УИХ-аар батлагдсан хуулийг л хэрэгжүүлнэ. Тиймээс яг хэрэгжүүлэх түвшинд нь аль намын сайд байх ямар ч хамаагүй зүйл. Үндсэн хуульд тэр нам, энэ нам гэж байхгүй. Түүнчлэн улстөржсөн зүйл байхгүй болов уу гэж бодож байгаа. Гэнэтийн цаг тулгамдсан. Дээрээс нь зун цаг байна. Ажил, амралт давхацсан л зүйл байгаа байх. Яарч дүгнэлт хийх хэрэггүй.

ЭХ СУРВАЛЖ: ӨДРИЙН СОНИН