УИХ-ын гишүүн асан Д.Гантулгын орны гишүүнийг сонгох Хэнтийн 42-р тойргийн нөхөн сонгууль ирэх сарын 30-ны өдөр болно. Намуудын нэр хүнд, чадамжийг харуулах цаашлаад 2020 оны сонгуулийн өнгийг тодорхойлох тус сонгуульд намууд ихээхэн ач холбогдол өгч буй.

Энэ долоо хоногт намууд нэр дэвшигчээ эхнээсээ тодруулж эхэллээ.

- Тодруулбал, өчигдөр МАХН Бага чуулганаа хуралдуулж Хэнтийн 42 дугаар тойргийн нөхөн сонгуульд намын дарга Н.Энхбаярыгаа нэр дэвшүүлэх шийдвэрийг гаргасан.

Түүнд ялалт байгуулах магадлал бий. Тэрбээр өнгөрсөн жилээс 42 дугаар тойргийг усалж эхэлсэн. МАХН 2020 оны УИХ-ын сонгуульд хэдэн суудал авах нь Н.Энхбаярын ялах, ялагдахаас шалтгаална.

- Мөн АН-ын Хэнтий аймгийн Ардчилсан намын хороо хуралдаж, Ж.Оюунбаатрыг дэвшүүлэх шийдвэрээ Ардчилсан намд хүргүүлж, Үндэсний бодлогын хорооны хуралдаанаар хэлэлцэж баталж өгөхийг хүсчээ. Ардчилсан намын шинэчилсэн Дүрмийн хүрээнд намын анхан, дунд шатны гишүүдийн саналаар тодорсон нэр дэвшигчийг хэлэлцэн батлах дүрэмтэй. Өөрөөр хэлбэл, Ардчилсан намын Үндэсний бодлогын хорооны хуралдаанаар Ж.Оюунбаатарыг батламжлах үлдсэн үг. Ж.Оюунбаатарын хувьд Хэнтийд өндөр нэр хүндтэй, бүтээн байгуулалт, хөгжүүлэлтийн олон ажлыг хийсэн хүн юм. Тэгэхээр АН-ыг өнгөлөх гол хүн гэсэн үг.

Ж.Оюунбаатар уг сонгуульд ялалт байгуулбал улс төрийн салхи АН-руу эргэснийг илтгэнэ.

- Одоо МАН нэр дэвшигчээ тодруулах үлдээд байна. Гэхдээ тус намын Удирдах зөвлөл өнгөрсөн долоо хоногт хуралдаж Ерөнхий сайд, намын дарга У.Хүрэлсүхийг нэр дэвшүүлэхээр урьдчилсан байдлаар тохирсон гэх мэдээлэл байна. МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Амарбаясгалан Удирдах зөвлөлийн хурал дээр Хэнтий аймгийн 42 дугаар тойрогт явуулсан тандалт судалгааныхаа дүнг танилцуулсан.

Энэ судалгаагаар МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх нэр дэвшихээр горьлогсдоос хамгийн өндөр рейтингтэй яваа аж. Тиймээс Удирдах зөвлөлөөс намын Бага хуралд У.Хүрэлсүхийг УИХ-ын 42 дугаар тойрогт нэр дэвшүүлэх санал оруулна гэх мэдээлэл байна.

Тус нам Бага хурлаа энэ сарын 28 буюу ирэх мягмар гарагт хуралдуулна. Энэ хурлаар УИХ-ын 42 дугаар тойрог буюу Хэнтийн нөхөн сонгуульд нэр дэвшигчийг эцсийн байдлаар тодорхой болгох юм.

НЭГДҮГЭЭРТ, Намынхан нь түүнийг “Том намын дарга, Ерөнхий сайдын хувиар өөрийн төрсөн нутагтаа нэр дэвшихийг шаардаж байгаа Тиймээс намын даргын хувиар нэр дэвшиж ялалт байгуулвал У.Хүрэлсүхийн нам доторх нэр хүнд өсч, 2020 оны зам нь засагдана. Ер нь маш олон давуу талтай. Харин эсрэгээрээ ялагдвал эрх баригч намын дарга, Ерөнхий сайд нөхөн сонгуульд ялалт байгуулж чадаагүй гэдгээрээ намын болоод өөрийнх нь нэр хүнд нь унахаас гадна албан тушаалаас нь буулгах асуудал хөндөгдөнө. Нам доторх байр, суурь нь ганхах юм.

ХОЁРДУГААРТ, У.Хүрэлсүх саяханы нэг өдөр давхар дээлний талаар мэдээлэл хийхдээ “Засгийн газрын сайд нар ард түмнээс сонгогдсон төлөөлөгч байх ёстой. Японд Засгийн газрын гишүүд нь бүгд иргэдээс сонгогдсон парламентын гишүүд байдаг” гэж ярьсан. Гэвч өөрөө 2016 оны сонгуульд өрсөлдөөгүй, УИХ-ын гишүүн биш. Энэ нь ч уг шийдвэрийг гаргахад нөлөөлсөн бололтой.

ГУРАВДУГААРТ, МАН тус сонгуульд залуу хүн нэр дэвшүүлэхгүй гэж тохирсон байна. Өмнө нь залуу хүн нэр дэвшиж ялалт байгуулсан ч гэмт хэрэгт нэр холбогдож намын нэр хүндийг унагасан учраас энэ удаа өөр сонголт хийхэд хүргэжээ.

Энэ дагуу тэрбээр замаа засч хэдхэн хоногийн өмнө Хэнтийд сайд нарынхаа хамтаар ажиллаад ирсэн.

Хэнтийн нөхөн сонгуульд нийт 14 нам өрсөлдөхөө мэдэгдсэн ч гол өрсөлдөөн дээрх гурван намын дунд болох нь мэдээж.

ХЭНТИЙН НӨХӨН СОНГУУЛЬ БОЛОХ ЭСЭХ НЬ ЦЭЦИЙН ШИЙДВЭРЭЭС ШАЛТГААЛНА

Гэхдээ сонгуулиас өмнө ОЙЛГОМЖГҮЙ НЭГ АСУУДАЛ үүссэн нь Хэнтийн нөхөн сонгууль болох уу гэдэг асуудал.

Ирэх долоо хоногт Үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдаанаар Д.Гантулгыг УИХ-ын гишүүнээс нь чөлөөлсөн нь Үндсэн хууль зөрчсөн эсэхийг хэлэлцэх юм. Хэрвээ Үндсэн хуулийг зөрчиж Д.Гантулгыг УИХ-ын гишүүнээс нь чөлөөлсөн бол Хэнтийн 42 дугаар тойргийн нөхөн сонгууль болохгүй.

Эрх баригчид янз бүрийн арга ашиглан Хэнтийн нөхөн сонгуулийг ирэх намар хүртэл хойшлуулчих санаатай байгаа гэх мэдээлэл бий. Хэрвээ ингэж чадвал сонгуулийн жил нөхөн сонгууль явуулахгүй гэх хуулийн заалтаар уг сонгууль болохгүй.

Тэгэхээр уг сонгууль болох эсэх нь Цэцийн шийдвэрээр тодорхой болох юм.

Эргэн сануулахад, Хэнтийн 42 дугаар тойргийн нөхөн сонгуулийг өмнө нь нэг удаа хойшлуулж байсан. Тус сонгуулийг өнгөрсөн аравдугаар сард явуулахаар тогтсон УИХ-ын тогтоолыг Үндсэн хууль зөрчсөн гэж Үндсэн хуулийн дунд суудлын хуралдаанаас үзсэн. Уг шийдвэрийг гаргахдаа төрийн албан хаагч сонгуульд нэрээ дэвшүүлэхийн тулд зургаан сарын өмнө албан тушаалаасаа түдгэлзэх тухай хуулийн заалтыг үндэс болгосон байдаг.