Төрийн мөнгийг үрэн таран хийж, эрх мэдэл, албан тушаалаа ашиглан эрээ цээргүй авирлагчидтай дүйцэх хэмжээний гэмтэн хүмүүс бол ЖДҮ-чид гэдгийг бид мартах шахаж. Нэг хэсэг дуулиан шуугиан болж байсан хэрэг тэгсхийгээд замхарч, хэрхэн шийдэгдсэн, хуулийн хариуцлага хүлээсэн эсэх нь тодорхойгүй байсаар усанд хаясан чулуу мэт таг чиг болох нь бий. Найр наадам, амралт зугаалга, Үндсэн хуулийн өөрчлөлт гэж өөр зүйлд анхаарал хандуулах зуур ЖДҮ-чид хариуцлага хүлээсэн зүйлгүй, хэрэг нь замхрах байдалтай болчихлоо. Эрх мэдлээ ашиглан зээл авсан ЖДҮ-чдийн хэргийг эргэн нэг саная.

ЖДҮДС 1178 төсөл хүлээн авч, түүний 480-ыг нь шалгаруулж зээл өгөхөөр шийдсэн аж. Дахин шигшиж 136-д нь жилийн гурван хувийн хүүтэй зээл олгохоор шийдсэн. Зээлдэгчдийн 122 нь УИХ-ын гишүүд хийгээд төрийн өндөр албан тушаалтны өөрийн болон түүний хамаарал бүхий этгээдийнх байгааг тогтоосноор дуулиант хэргийн мэдээлэл тарж, олон нийтэд ил болсон юм.

АТГ болон ЦЕГ-аас томилсон ажлын хэсэг эрх мэдлээ хэтрүүлэн, өөрийн хамаарал бүхий хүмүүст давуу байдал олгож, ашиг сонирхлын зөрчил үүсгэн маш бага хүүтэй зээлийг авч чадсан эрх мэдэлтнүүдийг шалгах ажлыг эхлүүлсэн.

ЖДҮХС-тай холбоотой нийт 114 хэрэгт хэрэг бүртгэл нээж, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулсан бөгөөд 2016 оноос өмнөхийг ЦЕГ, 2016 оноос хойших асуудлыг АТГ, ЦЕГ хамтран ажлын хэсэг байгуулж шалгасан. Шалгалтын хүрээнд 38.2 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг зориулалтын бусаар зарцуулсан байсан нь тогтоогдсон Өөрөөр хэлбэл, тодорхой төсөл боловсруулж, хийнэ гэж зээл авсан ч зориулалтын бусаар ашигласан байгаа юм.

38,2 тэрбум төгрөгөөс мөрдөн шалгалтын явцад 3.2 тэрбум төгрөгийн нөхөн төлүүлсэн, 20 аж ахуй нэгжийн дансыг битүүмжилсэн, 2.3 тэрбум төгрөгийн зарцуулалт тодорхойгүй байгаа гэх мэдээлэл тухайн үед гарч байв. Мөрдөн байцаалтын шатнаас гадна эрх мэдэлтэн, албан тушаалтан, зээлээ эргэн төлөхгүй байгаа зээлдэгчдэд 41 удаагийн зээлээ төлөх албан шаардлага хүргүүлсний дүнд 8 тэрбум төгрөгийг төлүүлжээ.

ЖДҮДС-ийн зээлийн асуудалд нэр холбогдсон албан тушаалтанд ямар хариуцлага хүлээлгэв

2018 оны XI сарын 7-нд Улсын Ерөнхий прокурор асан М.Энх-Амгалангийн саналыг УИХ-аар хэлэлцэв.

Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Батзориг нь “Засгийн газрын гишүүн, Хүнс, хөдөө, аж ахуйн сайдаар ажиллахдаа Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас 2018 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрийн А-88 дугаартай тушаалаар 134 иргэн, хуулийн этгээдэд 74.1 тэрбум төгрөгийн, 2018 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдрийн А-141 дугаартай тушаалаар 82 иргэн, аж ахуйн нэгжид 25.4 тэрбум төгрөгийн зээлийн санхүүжилт олгох шийдвэр гаргахдаа албаны бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж бусдад давуу байдал бий болгосон” гэж үзсэнээ танилцуулж, Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан улс төрд нөлөө бүхий этгээд болох Засгийн газрын гишүүний эрх мэдэл, албан тушаалаа урвуулан ашиглах гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх нөхцөл байдал тогтоогдсон тул мөрдөгчийн эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах саналыг прокурор хянаад үндэслэлтэй гэж үзэж 2018 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тогтоол үйлдсэн гэдгийг Монгол Улсын Ерөнхий прокурор М.Энх-Амгалан онцолсон. Гэмт үйлдлийг нь нотлоод баримттай хэлсээр байтал бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлэхийг “нэг ангийнхан нь” зөвшөөрсөнгүй.

УИХ дахь МАН-ын бүлгийн хурлаар ЖДҮХС-аас зээл авсан Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд Б.Батзоригийг албан тушаалаас нь огцруулаад л УИХ-ын гишүүн хэвээр үлдээсэн.

Цаашлаад гэмт хэрэг үйлдсэн, их хэмсжээнний зээлийг ашиг сонирхлын зөрчил үүсгэн авсан гэх Б.Удармаа Г.Солтан, Г.Дамба-Очир, Л.Энх-Амгалан гишүүдийг бүрэн рэхийг түдгэлзүүлэхийг хуулийн байгуулагынхан шаардсан ч бас л зөвшөөрөөгүй.

Төрийн өндөр алба хашиж байгаа эрхмүүдээс хариуцлага хүлээсэн гэж буй Б.Батзориг сайдын суудлаа өгсөн ч УИХ-ын гишүүн хэвээрээ л байна.

УЕП, АТГ-аас гаргасан мэдээллээс ЖДҮДС-ийн санхүүжилтэд хамрагдсан иргэн, аж ахуй нэгж дотор барьцаалан зээлдүүлэх үйлчилгээ эрхэлдэг ББСБ, Хадгаламж зээлийн хоршоотой хамаарал бүхий 34, албан тушаалтантай хамаарал бүхий 11 аж ахуй нэгж байгааг тогтоожээ. Эдгээр дотор мөнгө угаасан гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл байгаа эсэхийг тогтоох зорилгоор байгууллагуудын дансанд гүйлгээ хийснийг шалгахад өндөр хүүтэй хадгаламжинд мөнгө оруулсан найман үйлдэл тогтоогдсон байна.

Маргах өчиггүй, мартах учиргүй ЖДҮ-чдийн хэргийг дахиан дахин сануулж, хуулийн хариуцлага хэзээ хүлээлгэж, хариуцлага тооцохыг олон нийт харсаар хүлээсэр байгааг дуулгая.