Гадаад дотоодод чимээлэх сонгуулийн жил дуулиантай эхэлж байна. Өөрөөр хэлбэл, АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп Ирак руу пуужин харваж, Монгол тэтгэврийн зээлийг тэглэж сонгуулийн жил эхэллээ. Шинэ оны эхээр буюу нэгдүгээр сарын 2-нд АНУ-ын ЭСЯ руу дайрсан иранчуудыг буруушааж, АНУ-ын Батлан хамгаалахын сайд Марк Эспер “Бүс нутаг дахь өөрсдийн бие бүрэлдэхүүнд халдахыг хэнд ч зөвшөөрөхгүй” хэмээн мэдэгдээд "Бидний өөдөөс шидсэн чулуу өөрсдийнх нь толгой дээр унана. Чухам хэзээ, хаана вэ гэдгийг бид шийднэ. Бид иранчуудыг энэ тэнэглэлээ зогсоохыг шаардаж байна" гэсэн.Үүний дараа хэд хэдэн бөмбөг Иракийн нийслэл Багдадын нисэх онгоцны буудлын ойролцоо унаж, эх сурвалжуудын мэдээлснээр, бөмбөгдөлтөд өртөн дор хаяж найман хүн амиа алдаж, хоёр машин дэлбэрчээ. Иранд төвтэй, Ирак дахь "Нийтийг дайчлах хүчин" цэрэгжсэн бүлэглэлийн зүгээс энэхүү бөмбөгдөлтөд удирдагчдынх нь нэг өртөж нас барсныг зарласан байна.Бөмбөгдөлтийн хариуцлагыг хэн хүлээх болон бусад нарийн мэдээлэл байхгүй ч энэ үйл явдал босогчид Багдад дахь АНУ-ын ЭСЯ-ны байранд халдсаны дараахан болсон тул хүмүүс АНУ-ын зэвсэгт хүчнийг хардаж байсан. Харин АНУ-ын Пентагоноос Ираны тусгай хүчний генерал Касем Сулейманиг хөнөөснөө зарласны дараа дэлхий даяар шуугиж эхлэв. Түүнийг Иракийн нийслэл Багдад хотод байхад нь АНУ-аас пуужингаар харваж хөнөөсөн юм. Үүнтэй холбогдуулж Ираны ард иргэд эсэргүүцлийн жагсаал хийж, Засгийн газар нь түүний өшөөг авна хэмээн мэдэгдсэн. Түүнчлэн Хезболлах бүлэглэлээс АНУ-ын цэргүүдийн байршлууд руу галлахаар сүрдүүлээд авсан.Тэгвэл Иракийн парламент АНУ-ын армийг улсаасаа гаргахаар шийдвэрлэсэн байна.Олон улсын тоймчдын үзэж байгаагаар Касем Сулейманиг хөнөөсөн нь Аль-Каида бүлэглэлийн толгойлогч Осама бин Ладеныг устгаснаас илүү ач холбогдолтой. Учир нь Касем Сулеймани бол Ираны Исламын хувьсгалын хамгаалагч хүчин буюу Засгийн газрын тусгай албаны удирдагч байсан. Түүнийг бүлэглэл байгуулах замаар эргэн тойрны улсуудад сүлжээ үүсгэсэн гэж үздэг. Үүний жишээ нь Хезболлах бөгөөд өдгөө тус бүлэглэл Ливаны улс төрд давуу байдлаа тогтоогоод байна. Хезболлах бүлэглэлийн загварыг Сири, Иракт ч амжилттай нэвтрүүлсэн гэдэг. Генерал Касем Сулейманитай салах ёс гүйцэтгэх үэж Тегераны гудамжинд олон мянган хүн цугларсан бөгөөд телевизээр шууд дамжуулсан оршуулгын ёслолын үеэр зохион байгуулсан этгээд АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трампын толгойг авчирсан хүнд 80 сая ам.доллар өгнө гэж мэдэгдсэн юм. Тэгэхдээ “Иран улс 80 сая хүн амтай учир хүн бүр нэг доллар өгөхөд л бүрдчихнэ” гэж бусдыг уриалаад Дональд Трампыг “Шар толгойтой, галзуу хөгшин өвгөн” гэж доромжилсон байна.

Харин АНУ-ын ерөнхийлөгч ДональдТрамп Ираны тусгай хүчний удирдагч, үндэсний баатрыг хөнөөснөө шударга ёсыг сахиулахын төлөө хийсэн алхам гэж үзэж байгаагаа мэдэгдсэн. АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгууль ирэх арваннэгдүгээр сард болно. Түүнээс өмнө дэлхий нийтийн чихийг дэлдийлгэсэн алхам хийж, Батлан хамгаалахын сайд нь хүртэл “Бидний өөдөөс шидсэн чулуу өөрсдийнх нь толгой дээр унана” гэж ам бардам хэлж байгаагаас харахад дахиад ч ийм алхмыг хийхэд бэлэн гэдгээ нотолж байх шиг.Байдал ийнхүү үргэлжилбэл дэлхийн гуравдугаар дайн ч эхэлж мэдэх юм гэдгийг мэргэжилтнүүд сануулаад эхэллээ.

АНУ-ын одоогийн ерөнхийлөгч санаандаа таараагүй улс гүрэн рүүгээ дайрч давшлах сонин араншинтай. Урьд нь Дональд Трамп Хойд Солонгосыг бүрмөсөн сүйрүүлнэ гэж заналхийлснийх нь хариуд Ким Чен Ун түүнийг “Сэтгэцийн өөрчлөлттэй, зөнөг өвгөн” гэж цоллож байсан удаатай. Юутай тэрбээр өөрийн өвөрмөц араншинг дахин нотолж, сонгуулийн жилээ пуужин харваж эхлүүллээ.

Монголын хувьд тэтгэврийн зээлийг тэглэж шуугиулав

Өнөөдөр Монгол Улсад 310 гаруй мянган иргэн өндөр настны тэтгэвэр авдаг. Тэтгэврийн доод хэмжээ 320 мянгаар хэмжигдэж байгаа бол дээд хэмжээ нь долоон сая төгрөг байна. Нийттэтгэвэр авагчдын 70-80 хувь нь тэтгэврийн доод хэмжээ буюу 320 мянган төгрөг авдаг бол 0,5 хувь нь сарддолоо орчим сая төгрөгийн тэтгэвэр авдаг гэсэн мэдээлэл бий. Иймд өндөр настнууд арга буюу тэтгэврийн зээл авч, арилжааны банкинд өндөр хүү төлөн үлдсэн хэдэн төгрөгөөрөө амьдралаа залгуулдаг нь үнэн.Гэтэл Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга шинэ жилээр “Өчигдөргүй өнөөдөр, өнөөдөргүй маргааш гэж үгүй билээ. Туурга тусгаар Монгол Улсын хөгжил дэвшлийн төлөөзалуу насаа зориулсан ахмад буурлуудаа өрийн дарамтаас салгах зорилгоор алдагдсан байсан Салхитын мөнгөний ордоо эдийн засгийн эргэлтэд оруулах замаар тэтгэврийн зээлийг нэг удаа тэглэх тухай Үндэсний Аюулгүй байдлын зөвлөлийн гишүүд санал нэгдэн шийдвэр гаргасныг он солигдох энэ мөчид ахмадууд та бүхэндээ дуулгаж байгаадаа баяртай байна” гэж мэндчилгээ дэвшүүлснээр сонгуулийн жил эхэлсэн юм.Өндөр настнуудаа баярлуулсан энэ мэдээ өнөөдөр нийгмийг давалгаалуулсан шуугиан болж, тамын тогооны үлгэрийг дахин сөхөж байна. Гэхдээ яахав. Энэ өөрөө том шийдвэр. Тийм болохоор хэл ам дагалдаж л таарна.

Юутай ч, Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөс тэтгэврийн зээлийн өрийг нэг удаа тэглэх арга хэмжээг 2020 оны нэгдүгээр сараас хэрэгжүүлэх зөвлөмж гаргаж, Засгийн газарт чиглэл өгсөн. Уг зөвлөмжийг хэрэгжүүлэх зорилгоор Монгол Улсын Ерөнхий сайдын захирамжаар иргэдийн тэтгэвэр барьцаалсан зээл, зээлийн хүүгийн өрийн дарамтаас чөлөөлөх, байгалийн баялгийн орлогын өгөөж болох Салхитын мөнгө, алтны ордын орлогоос нэг удаа төлөх хуулийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулсан.Ингэснээр ахмадуудын тэтгэврийн зээлийг нэг удаа тэглэх асуудал хөндөгдөж, өндөр настнуудын хувьд сар бүрийн төлөлтийг хийх үү, үгүй юу, хэзээ тэглэгдэх бол гэсэн цаг хугацааны хүлээлт үүссэн.Албаны зүгээс эл асуудалд Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөс гаргасан зөвлөмжийн дагуу Засгийн газар хуулийн төсөл санаачилж, УИХ-д оруулснаар шийдэгдэнэ гэсэн тайлбарыг өгч байсан. Харин иргэдийн тэтгэвэр барьцаалсан зээлийн төлбөрийг төрөөс нэг удаа төлөх тухай хуулийн төслийг даваа гаригт ХНХ-ын сайд С.Чинзориг өргөн барьсан билээ. Энэ үеэр “Нэгэнт тэтгэврийн зээлийг тэглэж байгаа учраас тэтгэврийн зээлийг цаашид зогсоо гэсэн шаардлагыг тавьж байгаа” гэдгийг ч хэлсэн байгаа.

Харин өчигдрийн УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Иргэдийн тэтгэвэр барьцаалсан зээлийн төлбөрийг төрөөс нэг удаа төлөх тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг хуралдаанд оролцсон 41 гишүүний 80.5 хувийн саналаар дэмжсэн. Ингэснээр өнөөдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийх юм.